سابقه ورود راه آهن به ايران عمري نزديك به يك قرن دارد و كشور در اين حوزه كار خود را بسيار زودتر از رقباي منطقه اي آغاز كرده است.
تاكيد بر گسترش توان حمل و نقل ريلي در كشور با توجه به مد نظر قرار دادن محور تجارت و توسعه راه آهن، پيشرفت و توسعه حمل‌ونقل ريلي را جزو الزامات كشوري در سند چشم انداز و برنامه پنج ساله توسعه و همچنين اقتصاد مقاومتي قرار داده تا حمل و نقل ريلي در مركز توجهات ملي قرار گرفته و اوضاع اين صنعت را به استانداردهاي بين المللي نزديك كند.
برنامه اتصال شبكه ريلي ايران به كشورهاي همسايه با برنامه ريزي هاي لازم، شرايط كشور را براي افزايش ترانزيت ريلي فراهم مي كند.
در اين ميان راه آهن هاي مرزي نقشي اساسي را ايفا مي كنند و يكي از نزديك ترين اهداف ريلي ايران كشور جمهوري آذربايجان است كه مي تواند سهم راه آهن كشور از ترانزيت را به شكلي قابل توجه افزايش دهد. توسعه حمل و نقل بين المللي ريلي، اقتصاد را متحول مي كند و موضوعي كه كارشناسان عرصه اقتصادي كشور روي آن تاكيد جدي دارند، اين است كه اگر هر جابه جايي كالا به شكلي استاندارد و با مديريت درست منابع انجام گيرد، در نهايت تجارت و صنعت رشد پيدا خواهد كرد و در اين ميان راه آهن نيز بهترين گزينه براي كاهش هزينه ها و افزايش بهره وري است.
راه آهن كشور يكي از مصاديق جدي، بارز و نمونه كاملي از بحث اقتصاد مقاومتي است و ما در راه آهن هر چقدر فعاليت كنيم، بار و مسافر بين المللي جابه جا كنيم، وابستگي كشور را به نفت كه امروز به يكي از ابزارهاي سياسي دشمنان تبديل شده است كم خواهيم كرد.
ساخت و تكميل محور ريلي آستاراي جمهوري آذربايجان و آستاراي جمهوري اسلامي ايران مي تواند مقدمه خوبي براي توسعه روابط اقتصادي و به تبع آن تقويت رفاه اقتصادي اتباع دو كشور همسايه و مسلمان ايران و آذربايجان باشد.
مسئولان عاليرتبه ايران و آذربايجان راه آهن بين المللي آستارا-آستارا و سپس اتصال آن به محور ريلي در حال احداث رشت و قزوين را به عنوان مكملي براي توسعه همه جانبه روابط دو كشور عنوان مي كنند كه بسيار تاثيرگذار است.
در مرز بين دو كشور ايران و آذربايجان، دو شهر مرزي به نام آستاراي ايران و آستاراي آذربايجان وجود دارد كه به عنوان دو بال دو كشور همسايه، در راستاي پيشرفت و رشد امور اقتصادي، سياسي و حتي فرهنگي نيز نقش اصلي را عهده دار هستند.
اين دو شهر مرزي كه نام مشترك آستارا را دارند با برخورداري از امنيتي مطلوب، پتانسيل ويژه اي در گسترش روابط تهران -باكو داشته و نقطه ثقل و سكوي پرتاب افزايش همكاري هاي تجاري و اقتصادي دو كشور ايران و آذربايجان به شمار مي آيند.
فعاليت هاي پروژه عظيم و بين‌المللي خط آهن كريدور شمال- جنوب در منطقه مرزي آستاراي جمهوري آذربايجان با ساخت 8.5كيلومتر راه آهن و رسيدن ريل به نقطه صفر مرزي با آستاراي ايران به اتمام رسيده و عمليات احداث پل ريلي و همچنين بار انداز راه آهن در آستاراي ايران به سرعت در حال ساخت است و جمهوري اسلامي ايران مصمم است كه خط آهن آستارا -رشت- قزوين كه تنها پازل باقي مانده از پروژه كريدور شمال-جنوب است، به صورت كامل به پايان برسد تا اين كريدور خط آهن كه اروپاي شرقي و روسيه را به آذربايجان و ايران و در نهايت به خليج فارس متصل مي كند، به بهره برداري و اجراي ميداني برسد تا عملاً حوزه درياي خزر به صورت اساسي و از طريق خط آهن ايران به خليج فارس نيز وصل شود.
از طريق خط آهن بخش غربي درياي خزر و در محور ريلي آستارا-آستارا، سالانه مي توان 10ميليون تن كالا و 3ميليون نفر مسافر را جابه جا كرد.
حمل و نقل تركيبي جاده اي و ريلي، مدنظر كشورهاي مشاركت كننده در كريدور شمال-جنوب تا اتمام خط آهن رشت به شهرستان مرزي بندر آستاراست و بدين ترتيب بارهاي ترانزيتي از هند و كشورهاي آسيايي به بندرعباس وارد مي شود و سپس از طريق خط آهن به قزوين و از آنجا با كاميون هاي ترانزيتي به آستاراي ايران و از طريق آستاراي آذربايجان و طي مسير ريلي به روسيه و يا بنادر گرجستان حمل خواهد شد.
كريدور بين‌المللي و ترانزيتي شمال-جنوب موقعيت هاي اقتصادي دو كشور جمهوري اسلامي ايران و جمهوري آذربايجان را تقويت خواهد كرد و اثرات مثبتي بر توسعه كشورهاي سهيم در اين پروژه خواهد داشت.
تكميل كريدور ترانزيتي شمال-جنوب (قزوين-رشت -آستارا) اولويت راه آهن ايران با توجه به نقش اساسي كشور در آن است و اميد آن مي رود كه با راه اندازي كامل اين پروژه بين المللي مردم منطقه از موقعيت اقتصادي به وجود آمده بهره مند شوند.
روزنامه گيلان امروز در شماره سه شنبه هفتم دي ماه، مطلبي در قسمت نگاه با عنوان راه آهن آستارا - آستارا سكوي توسعه روابط تجاري ايران و آذربايجان به قلم مهدي حسين نژادي در ارتباط با اهميت راهبردي خط ريلي كه آستاراي ايران به آستاراي جمهوري آذربايجان را وصل مي كند، منتشر كرده است.
