هاشم آردم در ادامه این گزارش آورد: شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته با افت قابل توجه بیش از 590 واحدی (0.74 درصد) مواجه شد و به سطح 78 هزار و 896 واحد رسید. به این ترتیب شاخص كل پس از مدت تقریبا دو ماه، دوباره به كانال 78 هزار واحد بازگشت. آخرین باری كه شاخص كل در كانال 78 هزار واحد قرار داشت به روزی باز می‌گردد كه خبر انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریكا، به بازار سهام مخابره شد. با انتشار این خبر، شاخص بورس در یك روز بیش از هزار و 200 واحد از ارتفاع خود را از دست داد. افتی كه در مدت كوتاهی در بازار سهام جبران شد. به نظر می‌رسد افت فعلی شاخص بورس با نزول قبلی به كانال 78 هزار واحد تفاوت‌های اساسی دارد.
**كنترل دلار، تكرار خطای سیستماتیك
در ماه‌های اخیر محرك‌های پرتعدادی به كمك بازار سهام آمدند و شاخص را تا محدوده 81 هزار واحد رشد دادند. پس از مدت‌ها با رشد قیمت‌های جهانی، گروه‌های كالایی مورد توجه بازار قرار گرفتند و شاخص كل با كمك این گروه‌ها رشد كرد. اگرچه گروه خودرو و ساخت قطعات با افت تقاضای قابل توجهی مواجه شدند، اما گروه‌های فلزی و معدنی و همچنین تولیدكنندگان متانول و اوره در گروه محصولات شیمیایی به كمك بورس آمدند و ریسك برجامی بازار را پنهان كردند. به عبارت بهتر، شاخص بورس از محل گروه‌های وابسته به برجام تحت فشار بود، اما با افزایش قیمت‌های جهانی، گروه‌های كالایی راه را برای رشد شاخص كل هموار كردند.
همان‌طور كه پیش‌تر در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» اشاره شده بود، بازار سهام تقریبا به‌طور مستمر دچار بیش‌واكنشی یا كم‌واكنشی است. اگرچه قیمت‌ها در بازار جهانی رشد می‌كرد و این موضوع به نفع شركت‌های كالایی بود، اما فعالان بازار سهام به وضوح اثر افزایش قیمت‌های جهانی را بیش از واقعیت برآورد كردند. همین موضوع باعث رشد مداوم قیمت سهام گروه‌های معدنی و فلزی شد. این در حالی بود كه اخطار ادامه‌دار نشدن قیمت‌ها در بازار جهانی وجود داشت، اما بورس‌بازان قیمت‌های لحظه‌ای را ملاك ارزش‌گذاری قرار داده بودند.
این در حالی است كه متوسط قیمت فروش در یك سال است كه برای درآمدهای حاصل از فروش شركت‌ها ملاك قرار می‌گیرد. حالا با ثبات قیمت‌های جهانی بازار به یاد محاسبه درآمد شركت‌های با میانگین‌های نرخ فروش افتاده است. موضوعی كه در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» بارها مورد اشاره قرار گرفته بود. در این فضا ممكن است كه قیمت در برخی از این سهم‌ها كف‌های قبلی خود را از دست بدهد. به عبارت بهتر، در دوره رشد قیمت، هیجان چاشنی كار شد و قیمت‌ها بیش از حد رشد كردند، حالا هم در مسیر نزولی و در راه تخلیه هیجان، ممكن است هیجان فروش در بازار حاكم شود و قیمت‌ها كف‌های قبلی خود را از دست بدهد.
نكته دیگری كه در هفته‌های اخیر باعث رشد شاخص بورس می‌شد، افزایش نرخ دلار بود. در حالی كه گروه‌های خودرویی به دلیل ریسك برجام و گروه‌های معدنی و فلزی به دلیل ثبات قیمت‌های جهانی و اصلاح قیمت سهام رو به افت گذاشته بودند، تنها گروهی كه در روزهای اخیر با رشد شاخص مواجه بود، گروه محصولات شیمیایی بود. از آنجا كه شركت‌های حاضر در گروه محصولات شیمیایی در كنار مخارج ارزی، درآمد صادراتی قابل توجهی دارند و از محل تسعیر ارز سود شناسایی می‌كنند (تفاوت بین ارز مبادله‌ای و ارز آزاد)، با افزایش نرخ ارز آزاد درآمدهای ریالی این شركت‌ها افزایش می‌یابد.
در هفته‌های اخیر با افزایش دلار نه تنها چشم‌انداز درآمدهای این شركت‌ها بهبود یافت، بلكه امیدواری‌ها برای تك‌نرخی شدن ارز نیز كمرنگ شد. در واقع مساله تك‌نرخی شدن ارز بود كه باعث شده بود برخی از شركت‌های گروه پتروشیمی P بر E چهار مرتبه‌ای اختیار كنند. این در حالی بود كه متوسط P بر E بازار بیش از 7.5 مرتبه بود. فعالان بازار به دلیل هراس از موضوع تك‌نرخی شدن ارز، كمتر از قبل به گروه محصولات شیمیایی توجه می‌كردند. با افزایش نرخ ارز نگرانی پتروشیمی‌ها از تك‌نرخی شدن ارز رنگ می‌باخت و بنابراین توجهات به این گروه افزایش یافت.
حالا دخالت‌های دولت در بازار ارز، باعث شده است كه تنها گروه مثبت بازار در روزهای اخیر نیز با افت شاخص مواجه شود. گروه‌های خودرویی، معدنی‌ها و فلزی‌ها در مسیر اصلاح قرار داشتند، حالا با اضافه شدن گروه محصولات شیمیایی به این روند، بازار سهام با سرعت بیشتری با افت مواجه می‌شود.براین اساس می‌توان یكی از دلایل افت قابل توجه شاخص كل بورس در روز گذشته را متاثر از افت شدید نرخ دلار دانست. بازار سهام یك كشور، اصولا ویترین اقتصاد آن كشور به حساب می‌آید. نوسان‌های شدید در بازارهای موازی، نوسان در تصمیمات كلان اقتصادی، هرگونه ناآرامی در اقتصاد كشور، مستقیما روی عملكرد دارایی‌ها مولد (از قبیل سهام شركت‌ها) تاثیر می‌گذارد.
كاهش شدید قیمت دلار در روز گذشته را نمی‌توان حاصل عملكرد طبیعی عرضه و تقاضا در نظر گرفت. در واقع با تزریق بیش از عرف ارز در بازار روز گذشته، قیمت افت كرد، اما تجربه نشان داده كه هدف‌گذاری قیمتی این چنینی در بازار ارز چندان دوام نداشته است. حالا عرضه‌كنندگان دلار تصمیم دارند ظرف چند روز و در فرصتی كوتاه نرخ ارز را از چهار هزار و 150 تومان به سه هزار و 800 تومان برسانند. رئیس بانك مركزی در یك برنامه تلویزیونی حتی به دلار سه هزار و 600 تومانی اشاره كرد. اما نباید فراموش كرد دلایلی باعث شده است كه تقاضا به‌طور طبیعی در بازار ارز، قیمت دلار را تا محدوده بیش از چهار هزار تومان رشد دهد.
حالا با مداخله غیر‌طبیعی عرضه‌كنندگان ارز، قیمت ارز تنها در فاصله دو روز بیش از 7 درصد افت كرده است. قاعدتا بانك مركزی برای رساندن نرخ ارز به این محدوده تنها ظرف دو روز، مبالغ قابل توجهی به بازار تزریق كرده است. زمانی كه بانك مركزی با این سرعت و شدت بازار ارز را كنترل می‌كند، قاعدتا برای آن هزینه داده است. بالطبع پرداخت این قبیل هزینه‌ها نمی‌تواند تداوم داشته باشد. بنابراین قدرت‌های طبیعی تقاضا در آینده‌ای نه چندان دور قدرت‌های مصنوعی عرضه را از پیش برداشته و قیمت را به سمتی می‌برند كه قبلا قرار داشت.
در این صورت نه تنها نرخ ارز افزایش می‌یابد، بلكه اعتبار بانك مركزی و نهادهای تصمیم‌ساز پولی زیر سوال خواهد رفت و در مراحل بعدی، تزریق ارز و مصاحبه‌های رسانه‌ای در روند نرخ ارز كوچك‌ترین تاثیری نخواهد داشت. با این تفاسیر به نظر می‌رسد نوسان دلار افزایش خواهد یافت و بازار سهام نیز با این نوسان‌ها دچار افت و خیز خواهد شد. در برهه فعلی به نظر می‌رسد كه جهت‌گیری‌ها در بازار ارز بیشترین تاثیر را روی تصمیم فعالان بازار سهام خواهد گذاشت و بازار سهام نیز در روزهای آینده شاید پرنوسان‌تر از قبل به كار خود ادامه دهد.
**مروری بر آمار معاملات
در معاملات روز گذشته گروه‌های شیمیایی، خودرو و سرمایه‌گذاری‌ها در صدر جدول برترین گروه‌های صنعت قرار گرفتند. در این روز بیش از 564 میلیون برگه سهم به ارزش 105 میلیارد تومان در 44 هزار نوبت معاملاتی داد‌و‌ستد شد كه حق‌تقدم پارس خودرو با معامله 162 میلیون سهم بیشترین حجم معاملات و اوراق مشاركت ملی نفت ایران با معامله 100 میلیارد ریال بیشترین ارزش معاملات را داشتند. از این ارزش معاملات 90 میلیارد تومان به معاملات عادی سهام و حق تقدم به‌صورت خرد اختصاص یافت.
همچنین در روز گذشته نمادهای مخابرات، هلدینگ پارسیان، گل‌گهر، ملی مس، پتروشیمی خارك، ایران خودرو و پالایشگاه تهران با بیشترین تاثیر منفی بر شاخص افت 590 واحدی این متغیر را رقم زدند. به این ترتیب شاخص كل دیروز در عدد 78 هزار و 896 به كار خود پایان داد. شاخص‌های بازار اول و دوم نیز به ترتیب 513 و 721 واحد افت كردند. در میان گروه‌های 37 گانه بورسی، در روز گذشته شاخص 26 صنعت با افت مواجه شد. سهامداران گروه‌های زارعت، استخراج كانه‌های فلزی، فرآورده‌های نفتی و خودرویی‌ها در روز گذشته بیشترین زیان را متحمل شدند، اما در طرف دیگر گروه‌های كوچك استخراج سایر معادن، ساخت دستگاه‌های ارتباطی و استخراج نفت و گاز بیشترین میزان رشد روزانه شاخص را به خود اختصاص دادند.
از میان نمادهای بورسی نیز صدرنشینی بازار دیروز با بیشترین رشد قیمت متعلق به نمادهای تامین ماسه ریخته‌گری، حمل و نقل توكا، بین‌المللی محصولات پارس، حمل و نقل پتروشیمی، شیشه و گاز، سپنتا و معادن بافق بود. در مقابل نمادهای پتروشیمی شازند، سرما‌آفرین، پتروشیمی آبادان، سیمان هگمتان، پتروشیمی خارك، معدنی دماوند و فولاد صبانور با بیشترین كاهش قیمت در انتهای جدول معاملات قرار گرفتند.
طولانی‌ترین صف‌های خرید دیروز هم متعلق به نمادهای اوراق مشاركت شهرداری سبزوار، واحدهای صندوق امین یكم، پارند پایدار سپهر، اوراق صكوك مرابحه سایپا و سهام حمل و نقل پتروشیمی بود.در مقابل گروهی دیگر برای خروج از واحدهای صندوق پارند پایدار سپهر، سهام پتروشیمی شازند، سهام پتروشیمی خارك، اوراق مشاركت شهرداری شیراز، اوراق صكوك بنا گستر كرانه، سهام سیمان قائن و اوراق صكوك مرابحه سایپا بیشترین عرضه‌ها و طولانی‌ترین صف‌های فروش را تشكیل دادند.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد، 1395.10.13
**گروه اطلاع رسانی**9165**2002**انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصی
تهران- ایرنا- روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: شاخص بورس در چند روز گذشته روندی نزولی داشت؛ اما اكنون با كنترل نرخ ارز و كاهش آن، افت بورس شتاب بیشتری به خود گرفت. دیروز قیمت سهام شركت‌هایی كه درآمد صادراتی دارند بیش از سایر شركت‌ها افت كرد و با افت ارز عملا تنها پتانسیل بورس برای رشد از بین رفت.
