پنهان ز دیده ها سقط می كنند

سقط جنین(Abortion) به معنی از دست رفتن محصول حاملگی(جنین یا رویان) ، قبل از هفته 20 بارداری است اما پزشكان بیشتر از این اصطلاحات برای توصیف هر نوع ختم حاملگی در سه‌ماهه اول بارداری استفاده می‌كنند.
نكته قابل توجه در موارد سقط ها این است كه بخش زیادی از آنها به صورت غیرقانونی و زیرزمینی انجام می شود.
بر اساس آمارهای موجود در سازمان پزشكی قانونی كشور، آمار مراجعان و تعداد مجوزهای صادر شده با افزایش مواجه بوده به نحوی كه در شش ماهه امسال پنج هزار و 720 نفر برای دریافت مجوز سقط درمانی به مراكز پزشكی قانونی مراجعه كردند كه برای چهار هزار و 19 نفر از آنان مجوز صادر شد.
آمار مراجعان سقط درمانی در نیمه نخست امسال (1395) نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد 17.9 درصدی و تعداد مجوزهای صادر شده با رشد 14.3 درصدی روبرو بوده است.
البته این آمار فقط مربوط به آمار سقط‌ جنین‌های قانونی و سقط‌های غیرقانونی است كه منجر به فوت می‌شوند اما بطوركلی بنا به آمارهای اعلام شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی سالانه 220 هزار سقط جنین در ایران اتفاق می افتد.
افزایش موارد سقط جنین در حالی اتفاق می افتد كه تعداد زیادی از آنها بزعم كارشناسان خارج از چهارچوب های تعریف شده و به صورت غیرقانونی و زیرزمینی انجام می شود.
این سقط های زیرزمینی گاه به آن علت است كه زوجی ناخواسته باردار شده اند ، گاهی به خاطر آن است كه معلولیت فرزند تازه در ماه های آخر اتفاق افتاده یا معلوم شده است، گاهی از سر فقر و نداری كودك را نمی خواهند و گاهی نیز متاسفانه ارتباطات خارج از شرع و قانون است.

**آموزش دهیم نوجوانان ارتباط جنسی نداشته باشند
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در این رابطه به خبرنگار ایرنا می گوید: همه جای دنیا حتی آنجا كه ارتباط با جنس مخالف چندان مذموم نیست ، آموزش های متعددی می دهند تا كودكان و نوجوانان ارتباط جنسی نداشته باشند.
حبیب الله مسعودی فرید می افزاید: اما این آموزش ها در كشور ما مورد پذیرش نیست. اینگونه آموزش ها باید از سوی وزارت بهداشت و آموزش و پرورش ارائه شود چراكه هم اكنون 95 درصد كودكان ایرانی در مدرسه ها تحصیل می كنند و می توان در این مقاطع تحصیلی ، مباحث مربوط به بلوغ و تربیت جنسی را آموزش داد.
وی خاطرنشان می كند: در بسیاری از مواقع كودكان و به ویژه نوجوانان ممكن است وارد یك رابطه عاطفی شوند درحالیكه ممكن است آسیب هایی برای او به همراه آورند.
مسعودی فرید تاكید می كند: حتی اگر نرخ این آسیب ها، پایین باشد برای ما مهم است بطورمثال اگر نرخ آسیب های ناشی از ارتباطات غیرمتعارف بین دختر و پسر در ایران حتی پنج درصد هم باشد برای ما خیلی حائزاهمیت است به ویژه آنكه عوارض این آسیب ها در سنین پایین بسیار شدیدتر است.
وی خاطرنشان می كند: عوارض اینگونه آسیب ها –حداقل اثرات روانی آن - در سنین پایین ممكن است سالیان سال باقی بماند.
مسعودی فرید می گوید: آموزش های این بخش در حوزه مددكاری مدارس دیده شده اما محوریت آموزش ها با وزارت آموزش و پرورش است.

**معلولیت جنین از دیگر عوامل اصلی سقط
مشكلات خانوادگی و اقتصادی ، فقر، تعداد زیاد فرزندان، آموزش ناكافی و وقوع بارداری های ناخواسته، از جمله عواملی هستند كه زنان را به سوی سقط عمدی و غیرعمدی سوق می دهد.
در این بین بیماری های ژنتیكی و معلولیت جنین یكی از عوامل اصلی سقط جنین به شمار می روند كه البته درحال حاضر نیز سالانه 30 هزار كودك معلول در كشور به دنیا می آیند.
مجید رضازاده رئیس مركز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی كشور می گوید: طی دو سال گذشته، یكهزار و 350 ، جنین معلول شناسایی شده و با هماهنگی پزشكی قانونی سقط جنین انجام شده است.
وی می افزاید: اگر این كودكان به دنیا می آمدند، بطورمتوسط 18 سال زندگی می كردند و هزینه های مادی و اجتماعی و خانوادگی زیادی بر جامعه تحمیل می شد.

**از كورتاژ تا طب سنتی
كورتاژ پرعارضه ترین روش سقط جنین عنوان شده است كه گاه عوارض جبران ناپذیری مانند ناباروری دائم ، عفونت رحم، آسیب دیدن روده ها و خونریزی های شدید و حتی مرگ در پی داشته باشد كه البته اگر بصورت قانونی انجام شود می توان از بسیاری عوارض جلوگیری كرد.
برخی دیگر نیز تلاش دارند با استفاده از طب سنتی یا داروهای غیرقانونی و خطرناك، سقط جنین را انجام دهند.

**ردپای عطاری ها در سقط جنین ها
اقبال زنان به استفاده از داروهای سنتی برای سقط جنین به خاطر پیشنهاد و معرفی شدن این داروها از سوی اطرافیان و گاه حتی شبكه های اجتماعی، موجب شده كه متاسفانه برخی عطاری ها اقدام به عرضه غیرقانونی داروهای سقط جنین كنند.
امیرحسین جمشیدی مدیر كل نظارت بر فرآورده های طبیعی، سنتی و مكمل سازمان غذا و دارو نیز در این رابطه با گلایه از تخلف فراگیر عطاری ها در عرضه داروهای غیرمجاز سقط جنین می گوید: متاسفانه یكی از تخلفات فرا گیری كه در برخی عطاری ها وجود دارد، تجویز و ارائه دارو بوده كه در مقوله سقط جنین نیز فراگیرتر شده است.

**ناصرخسرو هم عقب نماند
فقط عطاری ها نیستند كه داروهای سقط جنین را به مردم عرضه می كنند بلكه بازار سیاه ناصرخسرو نیز محلی برای تامین این داروها شده است.
رئیس انجمن جنین شناسی در این باره می گوید: متاسفانه برخی افراد پس از گذشتن ظرف محدوده زمانی تعیین شده برای سقط درمانی متوجه عارضه جنین می شوند و چون تاریخ دریافت مجوز سقط درمانی گذشته در چهارچوب های غیرقانونی دست به سقط جنین می زنند.
دكتر محمدمهدی آخوندی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می افزاید: برخی افراد داروهای سقط جنین را از ناصرخسرو یا افراد بی صلاحیت تهیه می كنند.

**سقط جنین غیرقانونی در مكانی قانونی
رئیس انجمن جنین شناسی تصریح می كند: برخی زنانی كه امكان سقط جنین در چهارچوب قانونی را ندارند در بیمارستان ها بستری می شوند و سقط جنین انجام می شود و با نام دیگری مانند خونریزی در بیمارستان ثبت می شود.
آخوندی در عین حال می افزاید: بسیاری از موارد سقط جنین خارج از بیمارستان ها انجام می شود و هیچ نظارتی در این زمینه انجام نمی شود.

**علل افزایش سقط جنین در كشور
نگرش زنان جوان در داشتن خانواده با بعد كوچك، تاخیر در ازدواج به دلیل مشكلات اقتصادی، گذار از جامعه سنتی به جامعه مدرن، جلو افتادن تحولات بلوغ و نیز بالا رفتن متوسط سن استقلال شغلی و ازدواج، نبود هر دو والدین در خانواده و تاثیر فیلم ها و عكس های ماهواره و اینترنت در رابطه های غیراخلاقی، موجب افزایش سقط جنین های غیرقانونی در مكان هایی دور از استاندارد پزشكی می شود چنانكه گفته می شود حتی تا 90 درصد سقط ها در كشور به صورت غیرقانونی انجام می گیرد.
البته بزعم كارشناسان، دسترسی به مجوز سقط درمانی در محدوده زمانی تعیین شده، بزرگ ترین عامل گسترش سقط های زیرزمینی است.

**مساله محدودیت زمانی برای سقط شرعی
رئیس انجمن جنین شناسی به عنوان یكی از پیشكسوتان مقوله سقط جنین در ایران می گوید: سقط جنین، مساله پیچیده ای است و پیچیدگی آن شاید به خاطر موانع شرعی و قانونی برای این مساله است.
دكتر محمدمهدی آخوندی در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا می افزاید: سقط حتی در قالب درمانی نیز با محدودیت هایی روبرو بوده و كمتر كسی جرات طرح بحث آن را دارد؛ نخستین طرح بحث سقط جنین در منظر عموم در سال 83 طی برگزاری كنگره ای اتفاق افتاد و اندیكاسیون(موارد درمانی) های آن مستند شد.
وی كه در آن دوران مسئولیت پیگیری روند قانونی سقط جنین را برعهده داشته است، گفت: با این پیگیری ها، قانون سقط درمانی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد كه براساس آن سقط درمانی با تایید پزشكی قانونی، سه پزشك و تشخیص عارضه مادر یا جنین، مجوز گرفت كه البته سقط درمانی فقط بین هفته چهاردهم تا هفدهم بارداری امكان پذیر است و حداكثر تا چهار ماهگی سقط جنین باید انجام شود و در قانون تصریح شده است كه جنین بعد از چهار ماهگی به مثابه انسان كامل تلقی می شود.

**فقط 3 هفته و اهمال نهادهای درگیر
رئیس انجمن جنین شناسی می گوید: برای سقط درمانی به صورت قانونی و شرعی، ظرف سه هفته باید بررسی ها از سوی پزشكان انجام شود و اجرای این قانون به وزارت بهداشت و پزشكی قانونی منوط شده اما متاسفانه هیچ آیین نامه اجرایی برای این روند بسیار تخصصی با زمان محدود برای مردم مشخص نشده است.
آخوندی می افزاید: پیگیری های لازم از وزارت بهداشت و پزشكی قانونی برای یك آیین نامه اجرایی در زمینه سقط جنین انجام شد اما نهایتا وزارت بهداشت اعلام كرد كه در قانون، آیین نامه اجرایی پیش بینی نشده است.
وی تاكید می كند: با اینكه سه پزشك باید سقط درمانی را تایید كنند اما وزارت بهداشت مسئولیتی در این زمینه برعهده نگرفته است و اینكه مردم سراسر ایران - به ویژه در مناطق محروم - چگونه به این پزشكان دسترسی داشته باشند و در این بازه زمانی محدود تصمیم بگیرند و پزشكان تایید كنند و تمهیدات آن فراهم شود، معلوم نیست.

**پیشنهاد راه اندازی كلینیك های سقط درمانی
رئیس انجمن جنین شناسی ادامه می دهد: به وزارت بهداشت پیشنهاد شد تا كلینیك های سقط درمانی را راه اندازی كند تا ارزیابی های مربوط به آن در یك مرحله انجام شود اما هنوز این پیشنهاد اجرایی نشده است.
آخوندی می افزاید: با این وجود سازمان پزشكی قانونی، آیین نامه پیشنهاد شده را در قالب یك دستورالعمل داخلی اجرا كرد تا دست كم شرایط تا حدودی برای سقط درمانی شرعی و قانونی فراهم شود.

**آمار واقعی سقط جنین در ایران چقدر است؟
رئیس انجمن جنین شناسی می گوید: سالها پیش آماری اعلام شد كه سالانه 80 هزار سقط در سال در ایران انجام می شود و امروز ما آمار سالانه 600 هزار سقط در ایران به گوشمان می رسد و اگر نمی شود به این آمار اعتماد كرد به خاطر این است كه هیچكس حاضر نیست در زمینه سقط جنین كار كند بنابراین آمار مشخصی در این زمینه در دست نیست.
آخوندی می افزاید: همه آمارها، تخمین و بر مبنای آثار، علائم و مشكلاتی است كه زنان پس از سقط جنین با آن برخورد می كنند.
وی تصریح می كند: سه سال پیش در یك كنگره كه اتفاقا من مسئولیت پانل سقط درمان آن را داشتم از سوی پزشكی قانونی اعلام شد كه طی یك سال حدود 800 مورد سقط جنین در تهران انجام شده است درحالیكه در آن سال آمارهای سقط جنین بیشتر از 500 هزار مورد عنوان شده بود و این مساله نشان می دهد نداشتن آیین نامه اجرایی برای سقط درمانی به سقط های زیرزمینی دامن زده است.

**انتظار كاهش موارد سقط در ایران بیهوده است
رئیس انجمن جنین شناسی تاكید می كند: نپذیرفتن مسئولیت سقط درمانی از سوی وزارت بهداشت یكی از مهم ترین معضلات سقط درمانی است.
آخوندی می افزاید: قانون تصویب شده در زمینه سقط درمانی بدون داشتن آیین نامه اجرایی، امكان تشخیص صحیح 3 پزشك و نیز زمینه تصمیم گیری زوج ها در فرصت محدود را فراهم نمی آورد و نباید انتظار داشته باشیم كه با این شرایط، آمار سقط های زیرزمینی در ایران كم شود.

** حاملگی های ناخواسته و سقط جنین
رئیس انجمن جنین شناسی معتقد است كه نگرانی های اخیر در كشور در رابطه با كاهش جمعیت، تصمیم گیران را بر آن داشت كه مانع از حمایت های كنترل بارداری از سوی وزارت بهداشت شود تا دست كم از حاملگی های ناخواسته جلوگیری شود.
آخوندی تاكید می كند: طی چند سال اخیر این حمایت ها را نداریم و این مساله از عوامل توسعه سقط جنین در كشور است.

**بی اثر بودن قانون سقط جنین
رئیس انجمن جنین شناسی در یك جمع بندی می گوید: افزایش سقط جنین ها به علل حاملگی های ناخواسته در پی نبود حمایت های كنترل بارداری، عدم آموزش زوج ها برای چگونگی كنترل و تصمیم بارداری و نداشتن شرایط مناسب برای تشخیص سقط درمانی در زمان خود قانون سقط جنین را بی تاثیر كرده است.
آخوندی می افزاید: قانون سقط جنین عملا، شرایطی كه مردم برای سقط درمانی به آن نیاز دارند، فراهم نكرده است.
به هرحال بطور متوسط سالانه حدود یك میلیون و 500 نوزاد در ایران متولد می شوند كه طبیعتا اگر با برنامه ریزی و حمایت های لازم بتوان از سقط ها جلوگیری كرد تا منجر به تولد نوزاد شود، تاثیر قابل ملاحظه ای در نمودارهای جمعیتی خواهد داشت چنانكه فرانك رحیمی مدیر گروه سلامت جمعیت، خانواده و مدرسه دانشگاه علوم پزشكی ایران نیز در این رابطه می گوید: افزایش سقط جنین از عوامل موثر بر تغییر و تحول موالید در كشور به شمار می رود.
اجتمام**9185**1021
گزارش از: سادات حسینی خواه**انتشاردهنده: حسین نوروزیان