پشت درهاي بسته بازارهاي جهاني

ادامه مطلب به اين شرح است: خام‌ فروشي زرشك يكي از مهم‌ترين مشكلات موجود درصنعت توليد و صادرات آن شده، هم‌اكنون عرضه زرشك در استان‌هاي مختلف به صورت سنتي و خام‌فروشي صورت مي‌گيرد.
اگر صادراتي هم باشد به صورت فله‌اي و غير استاندارد است، ايران هنوز نتوانسته بازار جهاني اين محصول را به دست گيرد.
خراسان جنوبي رتبه اول توليد محصولات باغي مانند زرشك و رتبه دوم توليد زعفران را دارد، هم‌‌اكنون بيش از 98 درصد زرشك كشور در اين استان و بالاي 85 درصد اين محصول در شهرستان قائنات توليد مي‌شود و با وجود اينكه ايران نخستين توليدكننده زرشك در جهان است اما نخستين صادركننده آن نيست.
متأسفانه اين محصول در ايران و جهان ناشناخته مانده كه يكي از دلايل آن معرفي نشدن توانايي ايران وهمچنين خام‌فروشي ومتنوع نبودن اين محصول است.
زرشك، محصول منحصربه فرد خراسان جنوبي است كه در شرايط سخت با وجود گرما و كم‌آبي مقاوم است.
اكثر كشاورزان اين استان به كشت زرشك مشغول هستند؛ اما كم ‌توجهي مسئولان به اين محصول و حمايت نكردن از كشاورزان سبب شده تا ايران صادركننده اين محصول نباشد.
البته به تازگي پرونده 4 محصول عناب بيرجند، زرشك جنوب خراسان، زعفران قائنات و زعفران خراسان تكميل و براي ثبت جهاني به سازمان جهاني مالكيت فكري «دبليو.آي.پي. او» ارسال شده است.
خام‌ فروشي زرشك يكي از مهم‌ترين مشكلات موجود درصنعت توليد وصادرات آن شده، هم‌اكنون عرضه زرشك در استان‌هاي مختلف به صورت سنتي و خام‌فروشي صورت مي‌گيرد و اگر صادراتي هم باشد به صورت فله‌اي وغير استاندارد است.
ايران هنوز نتوانسته بازار جهاني اين محصول را به دست گيرد.

** دانش ورود به بازارهاي بين‌المللي را نداريم
هاشم ولي پورمطلق، رئيس جهاد كشاورزي خراسان جنوبي اظهارداشت: تحريم‌ها و نداشتن روابط بين‌المللي امكان معرفي زرشك خراسان جنوبي را به ديگر كشورها كم كرده و اين مسأله موجب شده تا شرايط براي معرفي اين محصول مهيا نباشد.
بسته بودن مرزها نيز باعث شده تا توليدكنندگان و صادركنندگان اين محصول با سلايق خارج از مرز آشنا نباشند.
در واقع اين مسائل امكان صادرات محصولات استان از جمله زرشك و زعفران را كاهش داده است.
از طرفي ديگر شرايط ذكرشده حاكم بر كشور امكان نوآوري، ابتكار و خلاقيت را از توليدكننده مي‌گيرد.
وي با تأكيد براينكه تكنولوژي صنايع تبديلي ما قابليت رقابت با ديگر كشورها را ندارد، دليل آن را كيفيت بالاي محصولات فرآوري شده آنها نسبت به محصولات ايراني عنوان كرد و يادآور شد: دولت بايد براي محصولاتي كه مازاد توليد دارند جايزه يا يارانه صادراتي در نظر بگيرد.
به عبارتي براي توليدكننده به منظور هر كيلوگرم صادرات، يارانه صادراتي اختصاص دهد. اين كار نفوذ و رقابت ما را در بازار خارجي بالا مي‌برد.
رئيس جهاد كشاورزي خراسان جنوبي با بيان اينكه زرشك ما در خارج از كشورشناخته شده نيست چون دانش ورود به بازارهاي بين‌المللي را نداريم، ادامه داد:البته درحال انجام كارهايي در اين بخش هستيم.
براي حمايت از زرشك كاران و زعفران كاران استان، 10 ميليارد تومان تسهيلات به صورت سرمايه در گردش با بهره 10 درصد پرداخت و همچنين روند صدور مجوز براي بارگاه‌هاي بهداشتي زرشك «فضايي كه براي خشك كردن اين محصول در نظر گرفته مي‌شود» استان را تسهيل كرديم.
هم‌اكنون براي ساخت اين بارگاه‌ها به زرشك كاران استان تسهيلات كم بهره مي‌دهيم. ولي پورمطلق قيمت امسال زرشك تازه خريداري شده با شاخه را 4 هزار تا 4 هزار و 200 تومان از كشاورزان ذكر كرد و گفت: در حالي كه 2 سال پيش اين قيمت 2هزار و 200 تومان بوده و روند تورمي هم در نهاده‌هاي كشاورزي نداشته‌ايم.

** از بازار رقابت دور شده ايم
محسن احتشام، نايب رئيس شوراي ملي زعفران ايران هم با ابراز تأسف از اينكه كشور ايران به‌ عنوان نخستين توليدكننده زعفران نتوانسته تاكنون به‌عنوان برند معرفي شود، اظهار كرد: در بازارهاي جهاني حتي نتوانستيم روي مزيت نسبي توليداتمان تكيه كنيم و اين مسأله موجب شده تا از بازار رقابت دور شويم.
بيش از 96 درصد زعفران دنيا را توليد مي‌كنيم اما جايگاهي به‌عنوان برند نداريم.
وي دليل اتفاق نيفتادن اين مهم را كمبود اعتبار و بودجه بيان كرد و افزود: طرح جامع زعفران را چند سال پيش نوشته و تهيه كرديم اما اعتبار و بودجه‌اي به اين طرح اختصاص داده نشده واين طرح همچنان بلاتكليف وبدون اعتبارمانده است.
بهره‌وري ما در برداشت زعفران در واحد سطح، پايين است و از هر هكتار، 3.5 تا 4 كيلوگرم زعفران برداشت مي‌كنيم كه اين مقدار، خيلي كم است، در حالي كه برداشت اين محصول قيمتي را مي‌توان تا 12 كيلوگرم در هر هكتار افزايش داد.
احتشام از جمله كارهايي كه مي‌توان براي برداشت بيشتر زعفران انجام داد را آموزش كشاورزان براي انتخاب پيازاين محصول عنوان كرد واظهار داشت: پياز زعفران بايد اصلاح شده و داراي وزن استاندارد باشد. نحوه آبياري اين محصول هم بايد بموقع و كود آن نيز مرغوب باشد.
در كشت زعفران نبايد ازكود شيميايي استفاده كرد.

** ضعف بسته بندي براي صادرات طلاي سرخ
اين صادركننده نمونه زعفران بسته‌‌بندي‌هاي معمولي زعفران را از ديگر ضعف‌هاي موجود براي صادرات طلاي سرخ ذكر كرد و يادآور شد: 85درصد زعفران صادراتي ايران در خارج از كشور با بسته ‌بندي‌هاي جديد و با برندهاي اسپانيايي فروخته مي‌شود كه اين مسأله ناشي از ضعف ما در تكنولوژي بسته‌بندي است،تكنولوژي بسته‌بندي كالا در كشور ما به روز نيست.
نايب رئيس شوراي ملي زعفران ايران حمايت ازصنعت بسته‌بندي براي دور شدن از خام فروشي محصول زرشك و پايين آوردن سود تسهيلات بانكي براي صادرات براي ايجاد بازار رقابت را از جمله كارهايي عنوان كرد كه مي‌تواند در بهبود شرايط بازار موجود مؤثر باشد. وي با تأكيد بر اينكه براي توليد زرشك بايد توجه خاصي به نكات بهداشتي و استانداردهاي بين‌المللي آن شود، افزود: با چنين شرايطي ايران در بازار جهاني توان رقابت پيدا مي‌كند، درغير اين صورت با خام‌فروشي، بي‌كيفيت و متنوع نبودن محصولات نمي‌توان در بازارهاي جهاني موفق بود.
به هرحال اگر بتوانيم در امر بازاريابي و تنوع محصولات خوب عمل كنيم، مي‌توانيم هم نخستين صادر‌كننده زرشك در جهان باشيم و هم بحث صادرات آن را شروع كنيم.
براي دريافت لحظه به لحظه اخبار خراسان جنوبي به كانال تلگرامي irnabirjand@ ملحق شويد.
*7559* 6054* تنظيم كننده-اميرشاهين نايبي فر* انتشاردهنده - مريم پنجابي*