اكونومیست: ترامپ آمد و اروپا احساس خطر كرد

در این مطلب آمده است:
' دقیقا یك سال پیش 'باراك اوباما' رئیس جمهور پیشین آمریكا به این ارزیابی رسید كه اتحادیه اروپا به كمك آمریكا احتیاج دارد.
با این مبنای فكری؛ مشاوران اوباما دست به كارمطالعه شدند و یك استراتژی را تهیه كردند بر پایه این اصول: آمریكا متحدان اروپایی اش را تقویت كند؛ سفرهای رئیس جمهور آمریكا به آن سوی اقیانوس اطلس بیشتر شود؛ انجام نمایشهای سیاسی و گفت و گوهای كوتاه برای دلگرمی اروپاییان انجام شود.
با این برنامه اقدام؛ اوباما بشدت نسبت به خطرات خروج انگلیس از اتحادیه اروپا موسوم به 'برگزیت' اظهار نگرانی كرد .
اوباما ضمن آن 'ماتئو رنتزی ' نخست وزیر ایتالیا كه گرفتار مشكلات سیاسی داخل كشور بود را دعوت كرد به واشنگتن سفر كند تا از طرح وی برای برگزاری رفراندوم قانون اساسی حمایت كند .
اوباما آوریل گشته هم به 'هانوفر' آلمان سفر كرد.این سفر درظاهر امر به منظور محكم ساختن پیمان تجاری ماوراء اطلس صورت پذیرفت اما در حقیقت فرصتی ناب بود برای تقویت انسجام و وحدت اروپا . خاطره این حركت اوباما هنوز هم در حافظه بروكسل (مقر اتحادیه اروپا) باقیست.
اما همه این برنامه سازنده به یك باره به شكست منتهی شد.
انگلیسی ها همه هشدارهای اوباما را كه تذكر می داد انگلیس بعد از خروج از اتحادیه اروپا در هیچ معامله تجاری شركت داده نخواهد شد و باید ته صف بایستد را زیر پا گذاشتند.
ایتالیایی ها هم به برنامه 'رنتزی ' برای اصلاح قانون اساسی پشت پا زدند و او را مجبور به استعفا كردند.
وانگهی از آن مهمتر, در آمریكا 'دونالد ترامپ' با پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ظاهر شد و اعلام كرد كه تمامی گفت و گوهای چند جانبه تجاری انجام گرفته میان آمریكا با اروپا را به قول كمیسیونر تجاری اتحادیه اروپا داخل 'فریزر' می گذارد.
مجموعه این رخدادها در سطح قاره های اروپا و آمریكا این حقیقت مسلم را ثابت كرد كه مردم از اربابان سیاسی خود ناراضی اند . اوج این نارضایتی در رای مردم به ترامپ متجلی گشت.
لیكن؛ اگر اروپا واقعا به دنبال تغییر است، این تغییر به خوبی اما به سختی، با دستان آمریكا عملی است.
هفته گذشته ترامپ در مصاحبه با دو روزنامه انگلیسی و آلمانی اعلام كرد كه از دیگر كشورها هم توقع دارد سیاست انگلیس را دنبال كنند و آنها هم از اتحادیه اروپا خارج شوند. وی اتحادیه اروپا را ' وسیله نقلیه آلمان' توصیف كرد.
ترامپ با حمله شدید به هم پیمانان اروپایی آمریكا گفت كه این كشورها در هزینه های دفاعی شان خساست می كنند. او 'ناتو' را هم سازمانی ' منسوخ' دانست.
ترامپ سپس عنوان كرد كه به همان اندازه كه با 'انگلا مركل' صدر اعظم آلمان اختلاف عقیده خواهد داشت به همان میزان هم با ' ولادیمیر پوتین' رییس جمهور روسیه خواهد داشت.
ترامپ همچنین از آزاد بودن رانندگی بین مرزهای اتحادیه اروپا ؛ قانونی كه چندین دهه است اعتبار دارد نیز گلایه كرد و آن را حامل خطرات امنیتی برشمرد.
این سخنان ترامپ كه تنها چهار روز مانده به مراسم تحلیف وی بیان شد؛ بازخوردی بسیار قوی داشت.
در زمینه اتصال دوسوی اقیانوس اطلس به نظر می رسد ترامپ بزرگ ترین شكاف را در این روابط از سال 1945 تا به حال ایجاد نماید.
آیا او به قولش عمل خواهد كرد ؟
ژنرال 'جیمز ماتیس' وزیر دفاع ترامپ روز جمعه گذشته رای اعتماد سنا را بدست آورد. این جمهوریخواه كه بطور متعارف یك جنگ طلب سرسخت است هفته گذشته در سخنانی در جلسه رای اعتماد خود بشدت به روسیه حمله ور شد اما در عوض نفس وجود ناتو' را برای حفظ منافع آمریكا حیاتی دانست.
این تقابل دیدگاهها درون كابینه ترامپ چه معنایی خواهد داشت؟
شاید این یك استراتژی كاملا مهندسی شده است برای رد گم كردن دشمنان آمریكا.
شاید هم این تقابل اندیشه ها ثابت می كند كه ترامپ در رویكردهای سیاسی اش بی پرواست.
شاید هم این اختلاف تفكر؛ نوید یك آشفتگی بوروكراتیك را می دهد كه سبب خوشحالی رقبا و دشمنان آمریكا خواهد بود و موجب خواهد شد تا این دشمنان نهایت بهره برداری را از آن به عمل آورند.
در مورد آلمان؛ ترامپ چندان علاقه ای به این كشور از خود نشان نمی دهد. جالب است كه پدربزرگ ترامپ از اهالی 'باواریا'ی آلمان بوده است.
البته آلمان هم در مقابل؛ اگر از این احساس ترامپ دچار دلهره شده باشد؛ اما به هر جهت در ظاهر هم كه شده آن را بروز نمی دهد.
یكی از مقامات برلین گفته است كه هرگاه ریزه كاری های 'یادداشت تفاهم بوداپست ' امضا شده به سال 1994 ترامپ یادآوری شود، او مطمئنا نظرش را در مورد پوتین تغییر خواهد داد.
در ' یادداشت تفاهم بوداپست' میان روسیه و اوكراین, كی یف موافقت كرد از میراث زرادخانه هسته ای اش به جا مانده از دوران شوروی سابق چشم پوشی كند و در ازای آن روسیه هم تضمین داد كه به تمامیت ارضی اوكراین احترام قائل شود و این تمامیت حفظ شود.
اما درآلمان, سایر مقامات سرنوشت خود را به تصمیم گیری نهادهای آمریكایی اعم از كنگره و دولت و دستگاههایش و دستگاه نظامی و فرمانده جدید كل قوا (كه خود رئیس جمهور است) گره زده اند.
اما تاریخ تكرار می شود.
در سال 1981 كه 'رونالد ریگان' بر مسند ریاست جمهوری آمریكا تكیه زد؛ اروپایی ها حتی خوش بین ترین آنها هم احساس خطر كردند؛ منتها كمتر از یك دهه بعد شاهد فرو ریختن 'دیوار برلین ' بودند.
اما در مورد ترامپ موضوع اینجاست كه او هیچ پیشینه ای در عالم سیاست و حكومت ندارد تا بتوان در موردش پیش بینی درستی انجام داد. خلق و خوی او به تناقض گویی؛ تمام پیش بینی ها در مورد او را ناممكن می سازد.
اما بسیاری از افراد به همین فرصتهای ناب در لابلای گفته های ترامپ هم بسنده می كنند و از آن مواضع و افق نگاهش را جاسوسی می كنند.
شاید اگر پوتین خود را یك دوست عرضه كند بتوان از سطح تنشها با روسیه كاست حداقل برای كوتاه مدت.
تهدید ترامپ به كنار كشیدن آمریكا از برنامه چتر امنیتی آمریكا؛ باعث خوشحالی اروپایی هایی خواهد بود كه خواستار آنند هزینه های دفاعی دولتهای متبوعشان عمدتا داخل كشور مصرف شود.
امكان دارد این بلاتكلیفی كه ترامپ به بدن سیاست جهان تزریق كرده است حركتی در اروپایی ها ایجاد كند و آنها را به سمت رفع و رجوع اختلافات جزیی فیمابین شان سوق دهد و موجب شود یك سیاست خارجی مشترك ساخته و پرداخته شود.
اما خطرات ریاست جمهوری ترامپ برای اروپا فوق العاده بر مزیت های آن رجحان دارد.
به چند دلیل.
نخست آنكه؛ اروپای در حال فرسایش امكان دارد نسبت به لیبرالیسم ترامپ شك داشته باشد .
برای درك بهترموضوع نگاهی به انگلیس می افكنیم كه به دنبال شركایی تازه برای دوران پسابرگزیت است. ترامپ هم قول یك معامله تجاری وسوسه انگیز و ' خیلی فوری ' را به انگلیس داده است . هرچند قوانین بروكسل امكان انجام این معامله را فعلا نمی دهد.
دولت ملی گرای لهستان هم كه دولتی منفور در اروپاست به دلیل آنكه دولت در داخل قدرتی مغایر با قانون اساسی اعمال می كند , اولین كاندیدای معامله كردن با ترامپ است .
گزینه های ترامپ برای دوست یابی اش در اروپا هم جالب است.
طوماری را كه بازدید كنندگان از برج به رنگ طلای ترامپ از زمان انتخابات به بعد امضا كرده اند را باید دید. همه این امضا كنندگان از رهبران احزاب پوپولیست اروپا از كشورهای انگلیس ؛ اتریش ، و فرانسه هستند كه پیروزی ترامپ را مهر اعتبار دستوركار خود و یورش به نظام حاكم می شمرند.
و اما امكان دارد قربانیان اصلی رویكردهای ترامپ در قبال اروپا در خارج از اتحادیه اروپا باشند.
خانم مركل هفته گذشته در اظهاراتی گفت كه سرنوشت اروپا در دستان خود این قاره است.
اما اتحادیه اروپا سخت در تقلاست تا كشورهای ضعیف قاره را هم به طور حاشیه ای زیر سلطه خود در آورد .
ترامپ گفته است كه امكان دارد تحریمهای روسیه را سبك كند . این تحریمها در سال 2014 به دنبال تجاوز روسیه به اوكراین برقرار شد.
اگر ترامپ به این وعده خود عمل كند, این كار به فرض آنكه هیچ فایده ای هم نداشته باشد؛ اما مسلما هزینه هایی سنگین به دنبال خواهد داشت .
مشكل اینجاست كه بدون پشتیبانی آمریكا؛ توافق عام اتحادیه اروپا بر سر تحریمهای روسیه برباد فنا خواهد رفت به خصوص اگر در فرانسه ' فرانسوا فیون' سیاستمدار گولیست و از هواداران ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ماه مه فرانسه به پیروزی برسد.
در مورد اوكراین هم اگر غرب كششی برای كی یف ایجاد نكند؛ بدیهی است كه اوكراین به دامن روسیه مكیده خواهد شد .
جمهوریهای شوروی سابق در حوزه اقیانوس اطلس شامل مولداوی و گرجستان هم به حال خود رها خواهند ماند.
واما در بالكان هم امكان دارد تنشها به جوشش درآید، به ویژه اگر پوتین وسعت دخالتهایش در منطقه را بیش از پیش بسط دهد.
این یك اصل ثابت شده است كه، پشتیبانی آمریكا چه سخت و چه نرم؛ همیشه ستون زیربنایی وحدت اروپا بوده است . حال اگر این ستون فرو بریزد ضایعه ای عمیق احساس خواهد شد.
البته این شرایط دائمی نخواهد ماند. دوره زمانی ریاست جمهوری آمریكا فقط 4 سال است. اما همین 4 سال هم كافی است تا اثراتی چنان قوی و ماندگار از خود برجای گذارد كه جبران آسیب های آن به سادگی امكان پذیر نباشد .
اوباما در آخرین سفر خود به اروپا در نوامبر گذشته ، سعی كرد به متحدان آمریكا اطمینان خاطر دهد كه رابطه دوسوی اطلس در دولت ترامپ هم زنده خواهد ماند.
اروپایی ها امیدوار باشند كه در این سفر برخلاف سفرهای قبلی ؛ حق با اوباما بوده است . ''
اروپام**1591**1590
مترجم و كارشناس: اقدس السادات حسینی - انتشار دهنده: محمدحسن دوستارگان