در ادامه اين گفت و گو مي خوانيم: اما نكته حائز اهميت اين است كه اين ساختمان به مدت 50 سال به عنوان يكي از واحدهاي توليدي و تجاري كلان شهر تهران تمام قد در خدمت صنعت پوشاك كشور بود، اما در حال حاضر با توجه به توسعه استانداردهاي ساخت و ساز، ساختمان‌هاي عظيم‌الجثه‌اي در كلان شهر تهران ساخته شده‌اند كه قدمتي بسيار كمتر از پلاسكو دارند، اما به گفته برخي مسئولان همانند ساختمان 56 ساله پلاسكو ناايمن هستند؛ بنابراين سوال اين است كه براساس چه ضابطه و قاعده‌اي گواهي پايان‌كار به اين ساختمان‌ها داده شده است؟ هر چند كه شهروندان مسكن‌ساز اعتقاد دارند كه هميشه راهي براي عبور از مرز اصول و قانون‌هاي ايمني و استانداردها وجود خواهد داشت!
**ويرانه هايي به نام ساختمان
به گفته برخي از كارشناسان خطر آتش‌سوزي تنها مناطق توليدي و تجاري مانند ساختمان آلومينيوم، پاساژ علاءالدين و بازار تهران و... را تهديد نمي‌كند بلكه در منطقه‌اي همچون منطقه 22 تهران كه به شهر برج‌هاي مسكوني تبديل شده است، خطر آتش‌سوزي همچون باروت آماده اشتعال وجود دارد. زيرا در اين برج‌ها ضوابط ايمني در برابر حريق به صورت نمايشي رعايت شده به طوري كه هر نوع محرك آتش همچون اتصال سيم برق و يا بي‌احتياطي در استفاده از وسايل گرمايشي، به دليل اسكلت فلزي ساختمان باعث سرايت آتش به طبقات مختلف برج خواهد شد.
درست است كه سرعت اجراي ساخت‌و ساز در سازه‌هاي فلزي بسيار بالا است، اما توان مقابله اين سازه‌ها در برابر حرارت و آتش بسيار پايين خواهد بود. به عبارت ساده‌تر زماني كه درجه حرارت فرآيند آتش‌سوزي از 700 درجه سانتي‌گراد عبور كند، سازه آهني شروع به ذوب شدن كرده و ساختمان مقاومت خود را در برابر حرارت از دست داده و به يك‌باره به صورت عمودي فرو مي‌ريزد. در اين چند سال اخير سازه‌هاي فلزي ساختمان‌هاي شش طبقه به بالا عايق‌بندي مي‌شوند، اما بايد توجه كرد كه اين عايق‌بندي‌ها تنها زمان را در برابر ذوب شدن افزايش مي‌دهد. بنابراين استفاده از سازه‌هاي فلزي در ساخت و ساز به هيچ عنوان صحيح و كارشناسانه نيست كه همواره متخصصان در مورد احتمال فروريختن ساختمان‌هايي با اسكلت فلزي در صورت وقوع حريق گسترده هشدار مي‌دهند. اما در حال حاضر ساختمان‌هاي قابل اشتعال، تهديد بزرگي براي كلان شهر تهران محسوب مي‌شوند كه متاسفانه هميشه سود و منفعت افرادي خاص، گريبان مردم را گرفته است.
**آفت شهروند مسكن‌ساز
در اين‌باره سعيد سعيديان، عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان با تاكيد بر اينكه حادثه آتش‌سوزي ساختمان پلاسكو بايد درس عبرتي براي مسئولان از جمله مديران شهري باشد، به «قانون» مي‌گويد: متاسفانه همچنان ساختمان‌هاي شهر تهران توسط افراد فاقد صلاحيت به عبارتي شهروند مسكن‌ساز ساخته مي‌شود كه هيچ نهاد و ارگاني هم پاسخگوي وضعيت اسفبار ساختمانسازي در كلان شهر تهران نيست.به عبارتي اعتقاد راسخي درخصوص حركت به سمت صنعت ساختمانسازي حرفه اي در كشور وجود ندارد.
با توجه به اينكه در بحث پزشكي به مرور زمان اعتقاد مردم به دعانويس و رمال براي درمان انواع بيماري‌ها از بين رفت، بايد در صنعت ساختمانسازي هم استفاده از افراد فاقد صلاحيت براي ساخت‌وساز از بين برود؛ به طوري كه حتي يك كارگر ساده هم بايد داراي مدرك مهارت فني باشد. چنانچه اين امر محقق شود؛ يعني مصالح، مهندس و كارگر استانداردهاي لازم را داشته باشند، بدون شك به سمت صنعت ساختمانسازي حرفه‌اي حركت خواهيم كرد. عمر ساختمان در بيشتر كشورهاي دنيا حدود 100 سال است، اما در ايران 30 ساله است و چنانچه هر يك سال به اين عمر 30 ساله ساختمان‌هاي كشور افزوده شود، بيش از دو هزار ميليارد تومان به اقتصاد كشور كمك خواهد شد.
**حادثه پلاسكو در كمين علاءالدين
اين عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان، با اشاره به ساختمان علاءالدين، تصريح مي‌كند: تراكم در ساختمان علاءالدين از دو جهت بسيار بالا است، اول اينكه پاركينگ پاساژ تبديل به واحدهاي تجاري شده و دوم اينكه سازه سنگين ديگري بر روي ساختمان اصلي ساخته شده است؛ به طوري‌كه در طرح‌هاي اوليه ساختمان به هيچ عنوان اين حجم تراكم و فعاليت اضافي در نظر گرفته نشده است. به عبارتي خطر وقوع حادثه از اين جهت درساختمان علاءالدين بيشتر مطرح است كه به طورحتم در طراحي‌هاي اوليه ساختمان اين حجم فعاليت طراحي نشده بود؛ يعني پس از اجراي ساختمان، طبقات ديگر به آن اضافه شد.
به طوركلي ساختمان يك موجود زنده است و براي توان خاصي طراحي شده است، بدون شك سازه ساختمان اين حجم بار اضافي را با كوچك‌ترين محرك آتش تحمل نخواهد كرد و فجايع وخيم‌تر از حادثه آتش‌سوزي ساختمان پلاسكو رخ خواهد داد. بيش از 3 هزار ساختمان در شهر تهران وجود دارد كه شرايط ايمني آن‌ها وخيم‌تر از ساختمان پلاسكو است‌كه اين ساختمان‌ها بايد توسط سازمان نظام مهندسي و شهرداري تهران پايش و شناسايي شوند و زماني كه خطر وقوع حادثه حتي در زمان گود‌برداري از سوي شهرداري شناسايي و تاكيد شود و مالكان به وظيفه خود براي ايمن‌سازي اقدام نكنند،طبق تبصره بند ١٤ ماده ٥٥ قانون شهرداريها، شهرداري بايد با هزينه خود اقدام به رفع خطر يا مزاحمت كند.
**بازي با جان مردم
وي با بيان اينكه پس از شهرداري و سازمان نظام مهندسي، وزارت راه و شهرسازي نقش پررنگي درصنعت ساخت و ساز كشور دارد، ادامه مي‌دهد: متولي اصلي ساخت و ساز در كشور، وزارت راه و شهرسازي است. متاسفانه وزارت راه و شهرسازي وظايف قانوني خود را به درستي انجام نمي‌دهد؛ به طوري كه در حال حاضر ساختمان‌هاي كشور توسط سازنده‌هاي فاقد صلاحيت بدون رعايت نكات ايمني ساخته مي‌شوند. مرجع صدور پروانه ساخت، شهرداري است؛ اما قوانين و ضوابطي كه براساس آن مجوز ساخت صادر مي‌شود از سوي وزارت راه و شهرسازي تعيين مي‌شود كه متاسفانه شهرداري بسياري از ضوابط و آيين‌نامه‌ها را اجرا نمي‌كند.
قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان، شامل آيين‌نامه مقررات ملي ساختمان، مباحث 22گانه براي اجراي ساختمان اعم از ساخت توسط سازنده داراي صلاحيت و... درسال 1374 به تصويب رسيده است. اين قانون، شهرداري را موظف كرده است كه با سازنده‌هاي متخلفي كه مقررات ملي ساختمان را رعايت نمي‌كنند، برخورد قانوني كند. وزارت راه و شهرسازي مسئول اصلي است، زيرا به صورت جدي و قاطع با شهرداري كه خارج از ضوابط و مقررات ملي ساختمان عمل مي‌كند، برخورد نمي‌كند. متاسفانه در حال حاضر درآمد شهرداريها وابسته به تراكم فروشي است، به طوري‌كه با سازنده‌هاي متخلف مماشات مي‌كند كه اين امر منجر به ساخت 3 هزار ساختمان نا ايمن و به نوعي بازي با جان مردم در كلان شهر تهران شده است.
**عدم اجراي كامل قانون نظام مهندسي
بر اساس شواهد موجود تا به امروز قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان به صورت كامل اجرايي نشده است و اكنون هم اصلاحيه قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان در دستور كار مجلس شوراي اسلامي قرار گرفته است، كه در اين‌باره سعيديان، تصريح مي‌كند: متاسفانه پس از 21 سال به اصلاحيه اين قانون رسيده‌ايم؛ اگرچه كه همان قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان مصوب سال 1374 هم به صورت كامل اجرايي نشده است. به طوري‌كه در قانون نظام مهندسي و كنترل ساختمان آورده شده است كه اگر مرجع صدور پروانه ساخت، مفاد قانون را رعايت نكند، وزارت راه و شهرسازي به عنوان متولي، موظف است كه فرد خاطي را به قوه قضاييه معرفي كند كه تا به امروز متخلفي به قوه قضاييه معرفي نشده است.
**شيلي با زلزله چه كرد؟
متاسفانه آيين‌نامه مقررات ملي ساختمان به دليل كوتاهي مسئولان در انجام وظايف خود به صورت كامل در زمان ساخت و ساز رعايت نمي‌شود كه اين امر باعث شده كه هم اكنون 3هزارساختمان نا ايمن در شهر تهران داشته باشيم. پلاسكو يك پيام بسيار پرهزينه و تلخ بود. بنابراين مشخص نيست كه در زمان وقوع زلزله، تهران با چه بحراني دست و پنجه نرم خواهد كرد؟ كه در اين‌باره عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان، مي‌گويد: امروزه زلزله بهانه قابل قبولي براي عدم انجام وظايف نيست، زيرا ديگر هيچ يك از كشورهاي دنيا زلزله را به عنوان يك حادثه طبيعي غير قابل جبران قبول ندارند. اگر در كلان شهر تهران زلزله 7 ريشتري اتفاق بيفتد، بدون شك فاجعه انساني در دنيا رخ خواهد داد؛ به طوري كه بيش از يك ميليون نفر كشته خواهند شد.
كشور شيلي از نظر اقتصادي و نيروي انساني متخصص از ايران پايين‌تر است، اما صنعت ساختمانسازي خود را ارتقا داده است و در آنجا ساختمانسازي به صورت حرفه‌اي انجام مي‌شود، به طوري‌كه هر فردي اجازه ورود به ساخت و ساز را ندارد و يا حتي مردم در زمان تعويض يك شير دستشويي به مراكز تخصصي مراجعه مي‌كنند. به همين جهت وقوع زلزله ديگر براي اين كشور خسارت‌بار نيست به طوري كه تعداد كشته‌ها در زلزله‌هاي بيش از 8 ريشتري شيلي كمتر از 10 نفر است، اما متاسفانه در ايران علي‌رغم وجود نيروي انساني متخصص و توان اقتصادي و علمي بالا، صنعت ساختمانسازي حرفه‌اي نشده است كه امروز اينچنين شاهد خسارت‌هاي مالي و جاني در پي وقوع يك حادثه آتش‌سوزي هستيم.
*منبع: روزنامه قانون، 1395.11.5
**گروه اطلاع رساني**9370**9131**انتشار دهنده:شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- روزنامه قانون در گفت و گو با سعيد سعيديان، عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان نوشت: ساختمان پلاسكو در زمان خود يكي از سازه‌هاي مطرح ايران و خاورميانه بود؛ بنابراين طبيعي است كه پس از گذشت 56سال، مصالح و سيستم برق‌كشي اين ساختمان به دليل ساخت و ساز مطابق با استانداردهاي آن زمان فرسوده و نياز به بازسازي داشته باشد.
