به گزارش ایرنا منطقه حفاظت شده اشترانكوه با وسعت بیش از 106 هزار هكتار در سال 1349 منطقه حفاظت شده اعلام شد.
اشترانكوه از تنوع زیستی گیاهی و جانوری بسیار بالایی برخوردار است به طوریكه تاكنون 600 گونه گیاهی و 274 گونه جانوری دراین منطقه شناسایی شده كه از 600 گونه گیاهی این منطقه 68 گونه، انحصاری منطقه است.
مهمترین جانداران این منطقه قوچ و میش، بز پازن، خرس قهوه ایی، پلنگ ایرانی، گربه وحشی، كفتار، روباه معمولی، گرگ، كبك دری، كبك، عقاب طلایی، دلیجه، بحری، شاهین، چكاوك، سهره طلایی، سهره پیشانی سرخ، سهره نوك بزرگ، چلچله دمگاه سفید، سار صورتی، سار، خوتكا، لك لك سفید، جی جاق، بزمجه بیابانی و لاك پشت مهمیزدار است.
همچنین گونه های آگامی صخره ای فلش درشت، كور مار، افعی شاخ دار، سوسمار مار چشم، لاسرتا، اسكینگ در این منطقه وجود دارد.
یكی از گونه های مهم جانوری لرستان به ویژه در منطقه حفاظت شده اشترانكوه، پلنگ ایرانی است كه این استان را به یكی از كانون های مهم این جاندار تبدیل كرده است.
اما این گونه جانوری تأثیرگذار در اكوسیستم محیط زیست را عواملی چون شكارهای غیرمجاز، وفور اسلحه های شكاری و خشكسالی های مداوم تهدید می كند.
همچنین از بین رفتن زیستگاه ها بر اثر جاده سازی و ورود عشایر به زیستگاه های پلنگ از دیگر عوامل تهدید این گونه جانوری به شمار می روند.
حفاظت از پلنگ ایرانی به عنوان یكی از گونه های در معرض خطر ضروری است كه انتخاب لرستان به عنوان پایلوت پلنگ می تواند در حفاظت از این گونه جانوری كمك كند.
با توجه به این موضوع كه آمار دقیقی از تعداد پلنگ استان لرستان در دست نیست بنابراین انتخاب استان به عنوان پایلوت پلنگ می تواند كمك شایان توجهی در این زمینه كند.
مدیركل حفاظت محیط زیست لرستان در این باره می گوید: در سال های اخیر گونه های نادر و ارزشمند گربه سان بزرگ جثه و انواع حیات وحش و جمعیت طعمه خوار و گونه های پستانداران شاخص در سطح زیستگاه ها به ویژه در منطقه حفاظت شده اشترانكوه افزایش یافته است.
مهرداد فتحی بیرانوند با بیان اینكه در حال حاضر گونه های حیات وحش با امنیت كامل در سطح قلمرو خود جولان می دهند، بیان كرد: انتظار می رود برای حفاظت بیشتر و بهتر پلنگ، همه روستائیان به ویژه اعضای شوراهای روستا، دهیاران، آموزگاران و دانش آموزان روستاهای راكن علیا و سفلی، چشمه سرنجه، دره اسپر، چم چیت، توت و گمركش، بر آفتاب، گله، دره چنار، عمارت، دی، كشته ورزه، شاه مكان و حاشیه جنوبی منطقه همكاری داشته باشند.
** ردپای پلنگ و نشانه گذاری قلمرو
فتحی بیرانوند با تاكید بر مشاركت همگانی برای حفاظت از قلمرو گونه پلنگ در لرستان گفت: مردم محلی باید در حفاظت از گونه نادر پلنگ ایرانی و خرس قهوه ای مشاركت جدی تری داشته باشند چراكه طی سه سال اخیر زحمات زیادی برای تقویت وضعیت حیات و قلمرو این گونه ها كشیده شده است.
وی ادامه داد: انتظار می رود همه مردم نسبت به حفظ حیات وحش و محیط زیست خود اعتقاد راسخ داشته باشند و روستائیان پس از رؤیت و ورود گونه پلنگ به نزدیكی روستاها و هر نقطه دیگری از منطقه از هرگونه اقدام خودسرانه و بدون تدبیر بپرهیزند و در اسرع وقت برای اطلاع رسانی به مسئول محیط زیست منطقه و محیط بانان اقدام كنند.
مدیركل حفاظت محیط زیست لرستان با یادآوری اینكه گونه پلنگ و خرس قهوه ای هیچ گونه خطری برای انسان و روستائیان ندارند، افزود: این گونه ها برای بزرگ كردن قلمرو در نقاط دیگری به غیراز زیستگاه خود جولان می دهند.
فتحی بیرانوند بیان كرد: برابر قانون و دستور قضایی با افراد خاطی كه منجر به از بین رفتن پلنگ می شوند، برخورد قاطع می شود.
وی ادامه داد: شكار این گونه های نادر طبق قانون قضایی از یك تا پنج سال حبس به دنبال دارد و متخلف جریمه ای برابر 800 میلیون ریال را متحمل می شود.
** لرستان ظرفیت تبدیل به كانون پلنگ ایران را دارد
مدیركل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: خسارتی كه به دام ها از ناحیه پلنگ وارد می شود نشان دهنده پراكنش مناسب این گونه جانوری در استان است.
وی افزود: با توجه به پراكنش پلنگ در همه عرصه های طبیعی استان چند بار از سازمان حفاظت محیط زیست درخواست كرده ایم كه لرستان را به عنوان پایلوت پلنگ معرفی كند.
وی ادامه داد: انتخاب لرستان به عنوان پایلوت پلنگ نقش مهمی در انجام مطالعات كارشناسی شده در مورد زندگی این جاندار دارد.
به گفته فتحی بیرانوند در صورت انتخاب لرستان به عنوان پایلوت پلنگ با ورود تجهیزاتی مانند حلقه گذاری الكترونیكی برای كنترل جمعیت می توان به تعداد قلاده پلنگ و مشكلات پیش روی آنها پی برد.
وی ادامه داد: پلنگ به دلیل اهمیتی كه در تعادل بخشی به هرم غذایی دارد باید مورد حفاظت قرار گیرد.
وی گفت: یكی از پیامدهای از بین رفتن پلنگ طغیان گونه های جانوری مانند گراز است كه خسارت های فراوانی به دامداران وكشاورزان وارد می كند اما زمانی كه پلنگ به تعداد كافی وجود داشته باشد تعادل گونه های جانوری حفظ می شود.
** عوامل تهدید كننده پلنگ ایرانی در لرستان
مدیركل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: وفور اسلحه در استان و نهادینه شدن فرهنگ شكارچیان جوامع سنتی به خصوص عشایر، حیات پلنگ را در استان لرستان تهدید می كند.
وی افزود: قطع زیستگاه ها به واسطه ایجاد بدون مطالعه جاده ها و ورود عشایر به زیستگاه پلنگ به منظور چرای دام ها از دیگر عواملی است كه زندگی پلنگ را با خطر مواجه می كند.
وی با بیان اینكه جریمه شكار پلنگ به 800 میلیون ریال افزایش پیدا كرده است، اظهار كرد: با توجه به این موضوع كه پلنگ ازگونه های جانوری در معرض خطر می باشد افزایش جرایم شكار این گونه جانوری ضروری است.
مدیركل حفاظت محیط زیست لرستان افزود: طبق قراردادی كه با یكی از شركت های بیمه ای منعقد شده پلنگ بیمه است و در صورتی كه خسارتی به دامدار یا كشاورزی وارد كند مطالبات آنها پرداخت می شود.
** فراهم بودن شرایط حضور پلنگ در لرستان با توجه به تنوع ارتفاعی و اقلیمی
معاون فنی اداره كل حفاظت محیط زیست لرستان نیز گفت: لرستان به دلیل تنوع آب و هوایی و ارتفاعی ازتنوع زیستی مطلوبی برخوردار است كه این موضوع زمینه حضور گونه های جانوری از جمله پلنگ را در استان فراهم كرده است.
نبی الله قائد رحمتی بیان كرد: كمترین ارتفاع استان لرستان در پلدختر با 300 متر و بیشترین ارتفاع در اشترانكوه با چهار هزار و 80 متر است كه این تنوع ارتفاعی بستر مناسبی را برای زندگی پلنگ در لرستان ایجاد كرده است.
وی گفت: تنوع آب و هوایی و وجود طبیعت بكر از مواردی است كه می تواند در انتخاب لرستان به عنوان پایلوت پلنگ نقش مهمی داشته باشد.
** زیستگاه های پلنگ در لرستان
معاون فنی اداره كل حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: در بخش پاپی به دلیل طبیعت بكر پلنگ بیشتری زندگی می كند و اشترانكوه و قالیكوه نیز از دیگر زیستگاه های پلنگ در لرستان به شمار می روند.
وی با اشاره به نقش پلنگ در اكوسیستم محیط زیست گفت: پلنگ به عنوان گونه چتری شناخته می شود زیرا زیستن پلنگ در یك منطقه به معنی مطلوب بودن وضعیت آن زیستگاه است.
قائدرحمتی در مورد اهمیت انتخاب لرستان به عنوان پایلوت پلنگ اظهار كرد: درصورت انتخاب لرستان به عنوان پایلوت پلنگ علاوه بر مشخص شدن تعداد پلنگ، شناخت بیشتری از محل زندگی این جاندار پیدا می كنیم و مدیریت مطلوبی برای حفاظت از آن انجام می شود.
وی بیان كرد: در صورت موفقیت این طرح تجهیزات خوبی وارد استان لرستان می شود كه می تواند در پایش این گونه جانوری نقش مهمی داشته باشد.
** تخریب زیستگاه های پلنگ ایرانی مهمترین تهدید پیش روی حیات این جانور
قائد رحمتی تخریب زیستگاه ها و جزیره ای كردن زیستگاه پلنگ را از مهمترین تهدید پیش روی حیات این جانور دانست و گفت: از بین رفتن هرم غذایی این گونه جانوری به خاطر شكارهای غیرمجاز و خشكسالی های مداوم تاثیر منفی بر حیات پلنگ گذاشته است.
وی در خصوص میزان بازدارنده بودن قوانین و جرایم در مورد شكار پلنگ افزود: میزان جرایم به ویژه با وجود قوانین جدید تاثیر قابل توجهی دارد اما جرایم برای افراد متخلف مانند زندان نیاز به اصلاح و بازنگری دارد.
** تعداد پلنگ های موجود در لرستان
معاون فنی اداره كل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: یكهزار و 300 قلاده پلنگ در جهان وجود دارد كه 900 قلاده از این تعداد در ایران زندگی می كنند.
وی بیان كرد: طبق سرشماری سال 94- 93 نیز 20 تا 25 قلاده پلنگ در لرستان برآورد شده است.
قائدرحمتی افزود: با توجه به عرصه یك میلیون و200 هزار هكتاری و همچنین 451 هزار هكتاری عرصه تحت مدیریت حفاظت محیط زیست می توان گفت اكنون بین 50 تا 70 قلاده پلنگ در استان لرستان وجود دارد.
وی با ارائه آماری از تلفات پلنگ در استان لرستان ادامه داد: از سال 88 تاكنون 10 مورد تلفات داشته ایم كه سن آنها بین 2 تا سه سال بوده و نشان می دهد زادآوری پلنگ در استان مطلوب است.
وی گفت: این گونه جانوری ارزشمند در معرض خطر قرار دارد بنابراین نیاز به حفاظت دارد.
7274/3022
خبرنگار: مریم نریمانی ** انتشاردهنده: احسان كردی
خرم آباد - ایرنا - اجرای مدیریت تلفیقی، امنیتی و مدیریت حیات وحش در منطقه حفاظت شده اشترانكوه علاوه بر تقویت تنوع زیستی در این منطقه، پلنگ ایرانی را نیز زیر چتر حمایتی خود قرار داده است.
