در اين مطلب به قلم شيوا سعيدي مي خوانيم: رشد جمعيت جهان نگراني درباره ذخاير مواد غذايي در سال هاي اخير را افزايش داده و اين درحالي است كه يكي ديگر از نگراني هاي دانشمندان از بين رفتن حيوانات مختلف در مسير تهيه غذا براي انسان است. اما آنها بيكار نبوده اند و راه حل هايي را براي اين مشكل ارائه كردند. توليد گوشت در آزمايشگاه، مايعاتي كه غذاي كامل به حساب مي آيند، تغيير ژنتيكي در گياهان و دام همه نمونه هايي از راه حل هاي ارائه شده هستند.
همين فناوري ها خود مانند شمشيري دولبه است؛ برخي از اين فناوري ها كارآمد بوده اما برخي ديگر با ترديدهايي از سوي مصرف كنندگان و البته توليد كنندگان روبروست.
درهر حال كارشناسان مختلف معتقدند روند تغيير صنعت غذايي با توجه به رشد فناوري در 30 تا 50 سال آتي دچار دگرگوني ژرفي خواهد شد و خواه يا ناخواه اين دگرگوني ها در زندگي انسان وارد مي شود.
درهمين راستا آنچه در زير مي خوانيد مجموعه اي از غذاها و روندهاي صنعت غذايي است كه در آينده بر تغذيه انسان تاثيرگذار خواهد بود:
* مواد غذايي با تغييرات ژنتيكي
روش تغيير ژنتيك مواد به وسيله فناوري 'كريسپر/ CRISPER' يا ' تخريب ژنوم ويروس' به دانشمندان كمك كرد تا ژنوم (محتواي ژنتيكي يك سلول) گياهان را تغيير دهند. از اين فناوري تاكنون براي توليد سيب زميني هايي كه ضربه خوردگي ندارند، سيب هايي كه سياه نمي شوند و دامي كه در مقابل ويروس ها مقاوم است، استفاده شده است و پيش بيني مي شود در آينده مواد غذايي بيشتري با اين روش توليد شود.
اين در حالي است كه هم اكنون فقط در آمريكا حدود 95 درصد از محصولات كشاورزي توليد شده به طور ژنتيكي مهندسي شده اند.
* گوشت قرمز و ماهي آزمايشگاهي
محققان ناسا ثابت كرده اند مي توان ماهي را به راحتي در آزمايشگاه پرورش داد. در همين راستا شركتي به نام New Wave Foods (غذاهاي موج جديد) تصميم دارد تا از جلبك قرمز براي توليد ميگوي مصنوعي استفاده كند. اما توليد پروتئين مصنوعي فقط به ماهي مربوط نمي شود. مدتهاست كه دانشمندان در پي تجاري سازي گوشت قرمز مصنوعي يا به اصطلاح گوشت آزمايشگاهي هستند. گوشت آزمايشگاهي همانطوركه از نامش پيداست در بدن حيوان پرورش نمي يابد. اين نوع گوشت در حقيقت با روش هاي مهندسي بافت توليد مي شود كه در علوم پزشكي هم مورد استفاده است. اين در حالي است كه هم اكنون به دليل هزينه هاي بالاي توليد گوشت آزمايشگاهي عرضه تجاري آن هنوز مقرون به صرفه نيست. همچنين عرضه تجاري گوشت هاي آزمايشگاهي ممكن است نيازمند هورمون هاي رشد باشد. محققان پيشنهاد كرده اند اسيدهاي چرب اومگا 3 (اسيدهاي چرب اشباع نشده ) را مي توان به اين نوع گوشت اضافه كرد. از سوي ديگر چون اين روش تاثيرات زيست محيطي كمتري دارد، از ديد بسياري از كارشناسان بسيار مورد توجه است. پيش بيني مي شود توليد گوشت قرمز در آزمايشگاه به تنهايي به صنعتي بزرگ تبديل شود. اما كارشناسان تخمين مي زنند هنوز 10 تا 20 سال ديگر باقي مانده تا بازار گوشت مصنوعي توليد شده در آزمايشگاه را قبول كنند.
* غذاهاي چاپ شده با چاپگر سه بعدي!
اين گزينه به طور حتم طرفداران زيادي خواهد داشت. سهولت استفاده از چاپگرهاي سه بعدي غذايي راهي ايده آل براي سالمندان و البته افراد پرمشغله است تا به طور ايمن و سريع وعده غذايي خود را آماده كنند. غذاهاي چاپي طيف وسيعي از شكلات تا سوپ و غذاهاي ديگر را شامل مي شوند.
* جلبك
در سال 2013 ميلادي تحقيقي درباره جلبك ها نشان داد ميكروجلبك ها از دي اكسيد كربن موجود در جو، تغذيه و پروتئين، كربوهيدرات و مواد ديگري توليد مي كنند. اخيرا تحقيق ديگري نيز تاييد كرد كه برخي انواع خاص جلبك براي قلب مفيد است زيرا مقادير كلان اومگا 3 و اسيدهاي مغذي در خود دارد. البته تاكنون در برخي مواد غذايي چون نوشيدني و روغن خوراكي نيز از جلبك ها استفاده شده است.
* قهوه آماده
تصور كنيد صبح ها به جاي آنكه با خواب آلودگي براي خود يك فنجان قهوه آماده كنيد، كافي است كه يك مكعب آدامس مانند كه رويه شكري و طعم قهوه دارد را بخوريد تا خواب از سرتان بپرد. نوتروباكس يك شركت نوپايي است كه اين مكعب ها يا قهوه جويدني را ساخته است. اين مكعب ها از قهوه دم شده تهيه مي شوند و هدف از خوردن آنها ايجاد هوشياري و تمركز است و استفاده از آنها راحت تر از دم كردن قهوه خواهد بود. هركدام از اين مكعب ها دقيقا يك لقمه هستند و معادل نيم فنجان قهوه به حساب مي آيند.
* حشرات
هرچند شايد عده اي خوردن حشرات را نپسندند اما نمي توان احتمال تغذيه انسان از حشرات را در آينده ناديده گرفت. براساس گزارش سازمان غذا و كشاورزي سازمان ملل برخي حشرات قابل خوردن هستند. اين دسته پروتئين بالا، ويتامين و آمينواسيدهاي مفيد براي انسان را در بردارند. علاوه بر ويژگي هاي غذايي حشرات، تغذيه از آنها آسيب كمتري به زمين مي رساند. درهمين راستا فائو (سازمان خواربار و كشاورزي ملل متحد) در گزارش خود اشاره مي كند پرورش جيرجيرك به عنوان يك منبع غذايي هزينه اي شش برابر كمتر از پرورش گاو دارد. علاوه برآن حشرات گازهاي گلخانه اي كمتري توليد مي كنند و دورريز پرورش آنها نيز ارگانيك است. در حال حاضر نيز در فرانسه شركتي مشغول بررسي پرورش حشرات در مقياس بزرگ است.
*غذاهايي با صداي خاص
تاكنون دانشمندان ثابت كرده اند بو و ظاهر غذا روي آنچه مي خوريم تاثير مي گذارد اما تاثير صدا بر طعم غذا يك حوزه در حال تحقيق است. در اين اواخر گزارشي از دانشگاه آكسفورد نشان داد برخي صداهاي خاص طعم غذا را تلخ تر يا شيرين تر مي كند.
پروفسور راسل جونز كه در اين تحقيق شركت داشت، گفت: هيچ تجربه اي تنها مربوط به يك حس نيست. درست به همان اندازه كه به بو و ظاهر غذا اهميت داده مي شود، صدا هم در طعم غذا تاثيرگذار است. درهمين راستا سرآشپز هستون بلومنتال اين 2 را با يكديگر تركيب كرده و غذايي به نام صداي دريا در رستوران خود سرو مي كند. اين غذا همراه با پخش صداي موج دريا براي مشتريان سرو مي شود. به گفته او اين صدا باعث مي شود غذا تازه تر بماند و البته طعم بهتري داشته باشد.
* تحول، تنها بخش ثابت در فناوري مواد غذايي
در هر حال با توجه به پيشرفت روزافزون فناوري در تمام عرصه ها از يك سو و نگراني از كمبود مواد غذايي در آينده از سويي ديگر به طور حتم نسل هاي بعدي غذاهايي متفاوت با پدران خود را خواهند چشيد. بسياري از اين غذاها مورد استقبال قرار مي گيرند و برخي ديگر پس زده مي شوند اما نكته ثابت در اين باره پابرجايي جوهر تغيير در صنعت موادغذايي است.
منبع: هفته نامه امانت آذربايجان غربي
7129/3072 ** خبرنگار: توحيد محمودپور** انتشار دهنده: عليرضا فولادي
هفته نامه امانت در شماره اين هفته خود مقاله اي در خصوص نفوذ فناوري به صنايع غذايي منتشر كرد و نوشت: تغيير در روند صنعت غذايي پديده تازه اي نيست و اين تغيير فقط به محل زندگي فرد مربوط نمي شود بلكه تغيير در بعد زماني را نيز دربر مي گيرد.
