ورود 'كانتینر' یك نقطه عطف در حمل و نقل دریایی و جابجایی آسان و سریع كالا بود اما این روزها استفاده از كانتینر و كشتی های بسیار بزرگ تجاری آنقدر گسترده شده كه بنادر و گمرك دست های خود را به نشانه ناتوانی در پاسخگویی به موقع بالا برده اند.
اقیانوس كانتینرها سبب رشد قابل توجه میزان كالا و ترافیك در مسیرهای منتهی به بنادر شده و از سوی دیگر، 'كمبود فضای مناسب برای تخلیه، انبارسازی و بارگیری كانتینرها' بر مشكلات واردات و صادرات افزوده است.
به همین دلیل است كه اكنون معطلی های چندین هفته و چند ماهه برای بسیاری بازرگانان طبیعی شده و چون كالاهای وارداتی در زمان نیاز به دست مصرف كننده داخلی نمی رسد، سبب تلاطم در بازار تقاضا و نوسان قیمت ها می شود.
گاه ممكن است در زمانی كه كالای وارداتی یا صادراتی در صف ترخیص از گمرك هستند، تصویب یك قانون جدید، كالا را در مخمصه بیندازد و حتی تاجر به خاك سیاه بنشاند.
برای حل این مشكلات هزینهبر است كه ایده 'بندر خشك' متولد شد.
** بندر خشك چیست؟
آیین‌نامه اجرایی ایجاد و فعالیت بنادر خشك در كشور مصوبه سال 93، بندر خشك را این طور تعریف كرده است: بندر خشك (dry port) پایانه‌ای تركیبی در داخل كشور و مجاور خطوط اصلی ریلی و جاده‌ای مبادلاتی كشور(ایستگاه‌های ریلی و پایانه‌های جاده‌ای) و در نزدیكی مراكز تجمع كالا (تولید یا مصرف) است كه حداقل به وسیله 2 شیوه ریل و جاده با بنادر ساحلی یا مرزهای فعال تجاری متصل بوده و به منظور دستیابی به اهداف ماده یك آیین‌نامه ایجاد می‌شود.
در ماده یك آیین نامه هم، بهبود نظام حمل و نقل در كشور با تكیه بر حمل و نقل كالا در فواصل طولانی توسط راه‌آهن و فواصل كوتاه توسط كامیون، تسهیل تغییر وسایل حمل و نقل، كاهش قیمت تمام شده كالا و تسهیل قوانین گمركی و استفاده از مرز به عنوان نقطه عبور، از اهداف احداث و بهره‌برداری از بنادر خشك عنوان شده است.
البته بندر خشك (بندر داخلی یا لجستیك پارك) صرفا مقصد بنادر دریایی نیست و می تواند مركزی برای تخلیه، بارگیری، انبارسازی موقت كانتینرها، بارهای عمومی یا فله از طریق حمل ونقل جاده ای یا فرودگاه‌ها هم باشد.
پس از ورود كالا به بندر خشك، تمام خدمات مرتبط با امور گمركی، بانكی، انتظامی و سایر خدماتی مثل بازرسی‌های لازم برای واردات و صادرات بار در هر زمان ممكن فراهم می‌شود؛ در واقع این بندر می‌تواند در بارنامه‌ها، هم به عنوان مبدا و هم مقصد كالا ذكر شود.
متولی تاسیس و نظارت بر بنادر خشك وزارت راه و شهرسازی و 'راه آهن' است.
** كرمانشاه در لیست هفت بندر خشك كشور
آنچنان كه مجتبی نیك كردار، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری كرمانشاه به خبرنگار ایرنا گفت، تاكنون ایجاد 'هفت بندر خشك' در كشور به تایید وزارت راه و شهرسازی رسیده است.
مكان یابی دقیق همه این هفت نقطه هنوز به صورت رسمی اعلام نشده اما گویا قرار است در استان های یزد، گلستان، اردبیل، تهران و اصفهان تاسیس شوند.
به گفته نیك كردار، با تایید وزیر راه و شهرسازی، استان كرمانشاه هم در این لیست قرار گرفته و به زودی صاحب بندر خشك می شود.
او گفت: به دنبال پیگیری ها و رایزنی های گسترده مدیران استانی، وزیر راه و شهرسازی به دلیل موقعیت راهبردی كرمانشاه، پذیرفت كه این استان هم یكی از هفت استان ایجاد بندر خشك باشد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری كرمانشاه اظهار داشت كه با جدیت پیگیر این موضوع هستیم و اكنون كار در مرحله گرفتن مجوزهای لازم برای ایجاد بندر است.
او با اشاره به تهیه طرح ایجاد بندر خشك در استان كرمانشاه تاكید كرد كه 'بزودی این كار نهایی می شود.'
** مكان پیشنهادی برای ایجاد بندر كرمانشاه
یكی از اقدام های تعیین كننده و اساسی در ایجاد بندر خشك، مكان یابی درست آن است.
آیین‌نامه اجرایی ایجاد و فعالیت بنادر خشك معیارهای زیادی را در این باره مشخص كرده كه 'دسترسی آسان به شبكه ریلی و راه‌های شریانی كشور، قرار داشتن در مسیرهای ارتباطی به بنادر دریایی و مسیر بارهای جاده‌ای، هوایی و ریلی، نزدیكی به مراكز تولید و مصرف انبوه كالا و مناطق ویژه و آزاد اقتصادی كشو' از مهمترین آنهاست.
نیك كردار هم تاكید دارد كه با توجه به تكمیل راه آهن غرب كشور در بهار 96 می‌توان یكی از نقاط نزدیك به این مسیر ریلی را برای تاسیس بندر خشك كرمانشاه انتخاب كرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری كرمانشاه 'شهرك صنعتی زاگرس' را یك مكان مناسب معرفی كرد و با اشاره به خالی بودن هزار هكتار از مساحت آن گفت: این شهرك در كنار ایستگاه بار راه آهن و مجاورت بزرگراه‌ها كرمانشاه به بیستون است و یك شرایط بسیار خوبی برای ایجاد بندر خشك دارد.
فرودگاه بین المللی شهید اشرفی استان كرمانشاه هم كمتر از 10 كیلومتر با این شهرك فاصله دارد كه یك امتیاز دیگر برای آن محسوب می شود.
نیك كردار گفت كه می‌توان در این شهرك حدود 50 هكتار زمین را آماده و فنس كشی كرد و تجهیزات و زیرساخت‌های بازرسی و گمرك را در آن مستقر نمود.
به گفته او، در این زمینه هیچ منعی هم برای ورود بخش خصوصی وجود ندارد و متقاضیان سرمایه گذاری می توانند در این طرح سودآور و اشتغالزا ورود كنند.
البته عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی گفته است كه حاكمیت بنادر خشك باید در اختیار دولت باشد اما می توان غرفه ها و تأسیسات آن را در شرایط رقابتی به بخش خصوصی واگذار كرد.
** ایجاد هزاران شغل جدید در استان
به گفته معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری كرمانشاه، كالاهای وارداتی به كشور از بندرعباس، قبل از انجام امور گمركی به وسیله قطار به بندر خشك استان كرمانشاه منتقل و در آنجا باراندازی و پس از بازرسی و ترخیص گمركی به مقصد موردنظر منتقل می‌شود.
نیك كردار معتقد است كه ایجاد بندر خشك یك كار كاملا خدماتی است و در صورت تاسیس آن، هزاران شغل جدید در استان ایجاد می شود.
رشد سرمایه گذاری در استان كرمانشاه، ایجاد ارزش افزوده، توسعه صادرات، تثبیت جایگاه استان به عنوان مركز واردات و صادرات غرب كشور و توسعه مسیرهای حمل و نقل از دیگر مزیت های ایجاد بندر خشك برای استان كرمانشاه است.
** فرصت اندك و رقیب زیاد است
استان كرمانشاه دسترسی جاده ای مناسبی به استان های كردستان، همدان، لرستان و ایلام دارد و می تواند در كوتاه ترین زمان ممكن به تولید كننده ها و جمعیت مصرف كننده استان های همسایه دسترسی پیدا كند.
همچنین همسایگی با كشور عراق به عنوان یك بازار مصرف بزرگ با دسترسی سریع و همزمان به 15 تا 18 میلیون نفر از جمعیت كرد و عرب نشین این كشور، یك امتیاز بی نظیر برای صادرات كرمانشاه ساخته است.
هر یك از این مزیت ها یك 'فرصت طلایی' بالقوه است كه تاسیس بندر خشك می تواند به شكوفایی آنها كمك كند و سرآغاز تحول در اقتصاد و اشتغالزایی استان باشد.
طبیعی است كه هرگونه تعلل و غفلتی در نهایی كردن امتیاز بندر خشك استان و به تاخیر انداختن اجرای آن، به معنی از دست رفتن این فرصت های طلایی و شاید باختن كل قافیه باشد؛ زیرا هم اكنون برخی نماینده ها و مسوولان سایر استان ها از جمله لرستان هم به دنبال ایجاد بندر خشك هستند.
8066/7444 خبرنگار:عبداله الماسی ** انتشاردهنده:علی مولوی
كرمانشاه- ایرنا- كرمانشاه هم به زودی به یك شهر بندری تبدیل می شود اما از نوع 'خشك' آن؛ مدیران استان تاكید دارند كه مجوز تاسیس 'بندر خشك' را گرفته اند و كار آن در مراحل نهایی است؛ اقدامی كه اگر اسیر تعلل نشود می تواند موتور اقتصاد استان را روشن كند.
