حقوقدان البرزی صاحب نخستین نظریه حقوقی درباره تلقیح مصنوعی انسان در ایران

دكتر حسین عسكری روز یكشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در آستانه 25 بهمن دوازدهمین سالگشت درگذشت دكتر مهدی شهیدی، افزود: از استاد شهیدی مقالات و سخنرانی های متعددی در رشته های حقوق مدنی، تجارت، بین الملل خصوصی و علوم كیفری و همچنین در موضوعات نوپدید فقهی و حقوقی همانند تلقیح مصنوعی و ناباروری، چاپ و منتشر شده است.
وی اظهار داشت: او نخستین نظریه حقوقی تلقیح مصنوعی انسان را در سال 1345 در ایران مطرح كرد كه مورد توجّه محافل علمی و پژوهشی قرار گرفت.
وی گفت: دكتر شهیدی، مجتهد، استاد دانشگاه و حقوقدان نامدار البرزی در سال 1313 در خاندان علمی برغانی زاده شد.
برغان روستایی تاریخی در شهرستان ساوجبلاغ واقع در استان البرز است.
عسكری افزود: وقتی در 12 سالگی پدرش را از دست داد، جدّ مادری اش آیت الله شیخ فتح الله شهیدی سرپرستی او را عهده دار شد، پس از گذراندن دوره دبستان و مقدّمات علوم اسلامی به همراه پدر بزرگش راهی حوزه علمیه نجف اشرف شد.
وی اظهار داشت: یك سال در آنجا به تحصیل پرداخت و در سال 1329 برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم رفت و در قم همزمان با تحصیل علوم حوزوی موفّق به دریافت دیپلم ریاضی شد.
البرزپژوه و پژوهشگر فرهنگ و تاریخ البرز گفت: او پس از طی دوره سطح، سالیانی در درسِ خارج فقه و اصول آیت الله سیّدحسین طباطبایی بروجردی و آیت الله سیّدمحمّد محقّق داماد یزدی و درس فلسفه و حكمت علامه سیّد محمّدحسین طباطبایی حضور یافت تا اینكه به درجه اجتهاد نایل شد.
وی افزود: آیت الله شیخ محمّدتقی آملی هم اجتهاد او را تأیید كرد و در سال 1340 در آزمون ورودی دانشكده حقوق دانشگاه تهران قبول شد و پس از دریافت لیسانس، با رتبه نخست در آزمون كانون وكلای دادگستری پذیرفته شد.
عسكری بیان داشت: در پاییز 1351 پس از دریافت كارشناسی ارشد در رشته حقوق خصوصی و 3 سال وكالت، جهت ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در طول دو سال - كه در نظام آموزش عالی فرانسه كم سابقه است - گواهی D.E.S (دیپلم مطالعات عالی) در رشته های حقوق خصوصی و علوم جزایی و دكتری دولتی (Etat) در رشته حقوق خصوصی از دانشگاه مونت پلیه را اخذ كرد.
وی گفت: 'شرط مالكیّت موضوع عقد در حقوق اسلامی و مقایسه آن با حقوق فرانسه' عنوان رساله دكتری او بود كه با نمره بسیار خوب پذیرفته شد.
وی افزود: پس از بازگشت به ایران، در دانشكده حقوق دانشگاه ملّی ایران (شهید بهشتی فعلی) با عنوان استادیار تدریس خود را آغاز كرد.
این پژوهشگر البرزی ادامه داد: شهیدی در سال 1355 هجری شمسی با دكتر ایراندخت نظری (وكیل و مدرّس حقوق خصوصی) ازدواج كرد كه حاصل آن 2 فرزند دختر و یك فرزند پسر است.
وی گفت: استاد نمونه دانشگاه شهید بهشتی در سال 1372، استاد برگزیده دانشگاه های ایران در سال 1380، حضور با عنوان وكیل در دعاوی بین المللی، فعالیّت در كمیته استفتائات كانون وكلای دادگستری مركز، راهنمایی بیش از 120 پایان نامه مقطع كارشناسی ارشد و دكتری و آموزش قضات دادگستری تهران از دیگر موفقیّت ها و فعالیّت های علمی و پژوهشی او است.
عسكری افزود: همه دانش آموختگان حقوق در ایران، امروزه با كتاب های دكتر شهیدی به خوبی آشنایی دارند.
وی اظهار داشت: آثار او عبارت است از تشكیل قراردادها و تعهدات؛ اصول قراردادها و تعهدات؛ آثار قرادادها و تعهدات؛ سقوط تعهدات؛ ارث؛ حقوق مدنی3: تعهدات؛ حقوق مدنی6: عقود معین؛ شروط ضمن عقد، كتاب 'سقوط تعهدات' جلد دوّم كتاب 'تعهدات حقوق مدنی ایران' است كه در سال 1368 به وسیله انتشارات دانشگاه تهران منتشر شد.
وی گفت: استاد شهیدی درباره جلد نخست این كتاب می نویسد 'متاسفانه در یك مسافرت كوتاه، آن را در داخل ساك، همراه خود برده بودم. سارقی به توهّم اینكه ساك مزبور حاوی وجه نقد یا اشیای قیمتی است به سرقت برد كه علی رغم تلاش مسئولان تاكنون پیدا نشده است.'
عسكری اضافه كرد: از استاد شهیدی مقالات و سخنرانی های متعددی در رشته های حقوق مدنی، تجارت، بین الملل خصوصی و علوم كیفری و همچنین در موضوعات نوپدید فقهی و حقوقی همانند تلقیح مصنوعی و ناباروری، چاپ و منتشر شده است.
وی افزود: او نظریه حقوقی تلقیح مصنوعی انسان را در سال 1345 مطرح كرد كه مورد توجّه محافل علمی و پژوهشی قرار گرفت.
استاد شهیدی در حال تكمیل كتاب 'شروط ضمن عقد و معاملات فضولی' بود كه اجل مهلت نداد و در 25 بهمن 1383 درگذشت.
6156/ 6155 خبرنگار: نوشین طهماسبی **پردازشگر: محمد عزیزپور