در ادامه اين گفت و گو آمده است: بازار آپشن يا اختيار معامله به‌عنوان يكي از ابزارهاي مهم از زير‌مجموعه بازار مشتقه از ابتداي راه‌اندازي در بورس كالا با بيم و اميدهاي فراواني روبه‌رو شد، به‌طوري‌كه هر ابزار جديدي در ابتداي راه‌اندازي با نقد و نظرهاي فراواني روبه‌رو مي‌شود اين بازار هم در 2 ماه گذشته بسيار به بوته انتقاد و پيشنهاد كشيده شد. در بورس‌هاي پيشرفته و سازمان يافته قراردادهاي اختيار معامله براي اولين بار در سال 1973 به كار گرفته شدند. از آن زمان به بعد در بورس‌هاي مناطق مختلف جهان استقبال زيادي از اين سبك معاملات شده است و حجم بسيار زيادي از اين معاملات امروزه در بورس‌هاي اوراق بهادار و بورس‌هاي كالا و نفت و فلزات با ارزش مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
در اين زمينه بورس‌ها با استفاده از ابزارهاي مشتقه به دنبال كاهش ريسك و انتقال آن بر مبناي افزايش درآمد از گروه ريسك گريزان (توليد‌كنندگان و مصرف‌كنندگان) به گروه ريسك‌پذيران (سفته‌بازان) هستند.«دنياي اقتصاد» بعد از گذشت نزديك به دو ماه از راه‌اندازي بازار آپشن عملكرد اين بازار را در گفت‌وگو با عليرضا ناصرپور، مدير توسعه بازار مشتقه شركت بورس كالاي ايران جويا شده است.عليرضا ناصرپور در ابتداي اين گفت‌وگو با اشاره به اينكه از ابتداي راه‌اندازي آپشن تا ديروز كه نزديك به 50 روز معاملاتي از آن مي‌گذرد، در حدود 33 هزار قرارداد مورد معامله قرار گرفته، گفت: اين ميزان در دو سررسيد معاملاتي (دي و اسفندماه) مورد معامله قرار گرفته است.
به گفته وي به‌طور متوسط در طول اين مدت 6 نماد روي سررسيد دي ماه قرار داشته كه همه آنها كال آپشن بوده‌اند و 10 نماد در سررسيد اسفندماه وجود دارد كه به ميزان 5 عدد كال آپشن و 5 عدد پوت آپشن هستند، در واقع روي سررسيد دي ماه فقط كال آپشن را داشتيم اما در سررسيد اسفند ماه كال آپشن را به همراه پوت آپشن راه‌اندازي كرديم، حجم معاملات همان طور كه گفته شد از ابتداي راه‌اندازي بيش از 33 هزار قرارداد است كه براي شروع معاملات بسيار خوب است، چرا كه اگر اين ميزان را با آمار معاملات قراردادهاي آتي در ابتداي راه‌اندازي آن مقايسه كنيم كه به‌طور متوسط روزانه كمتر از 15 هزار قرارداد و در اندازه‌هاي 2 تا 3 هزار قرارداد نيز معامله مي‌شد، اين حجم معاملاتي كه در حال حاضر در آپشن وجود دارد، روزانه به‌طور متوسط يك رقم قابل توجهي است.ناصر پور در ادامه مي‌افزايد: معاملات به‌صورت آپشن روي كاموديتي سكه طلا در بورس كالاي ايران كه به‌صورت اروپايي و نه آمريكايي منتشر شده نشان مي‌دهد انتشار اين قراردادها و همچنين با توجه به فاكتورهايي نظير تجربه جهاني، وضعيت كشور و ميزان آشنايي فعالان كشور از اين معاملات بايد گفت راه‌اندازي اين بازار براي بورس كالاي ايران تا به اين لحظه تجربه مثبتي را بازنمايي كرده است.
به گفته وي در واقع بورس كالاي ايران اين تصميم را درست مي‌داند و شروع موفق معاملات نسبت به بازارهاي ديگر كه در كشور وجود دارد، با توجه به حجم معاملاتي كه در اين دوره صورت گرفته راضي‌كننده است.مدير توسعه بازار مشتقه شركت بورس كالاي ايران در ادامه از دو برنامه ريزي عمده و كلان اين سازمان در زمينه آپشن مي‌گويد: دو برنامه‌ريزي عمده و كلان از سوي بورس كالا در زمينه آپشن وجود دارد. در اين رابطه اولين اقدام براي ادامه كار و گسترش حجم معاملات در اين بازار و رسيدن به ثبات در حجم معاملات، برنامه راه‌اندازي آنلاين معاملات را در دستور كار قرار داديم. در اين راستا قصد داريم كه قابليت انجام معاملات آپشن را هم مانند معاملات آتي به‌صورت آنلاين برقرار كنيم، به‌طوري‌كه در زمينه نرم افزاري براي فرآيند انجام اين معاملات تمهيداتي انديشيده شده است.
نكته و مساله بعدي بحث الگوريتم تريدينگ است؛ در اين زمينه با توجه به اينكه سازمان بورس ابلاغ كرده است كه امكان انجام اين فرآيند وجود دارد، در حال فراهم كردن زيرساخت‌هايي در بورس كالاي ايران هستيم، از آنجا كه معاملات آپشن به‌طور عمده مبتني بر راهبردهاي معاملاتي است، طبيعتا با توجه به اينكه افراد مي‌توانند از راهبردهاي معاملاتي متفاوتي نظير راهبردهاي تركيبي، استفاده از معاملات آپشن، قراردادهاي آتي و حتي خريد سكه طلا در بازار گواهي سپرده سكه طلا بهره ببرند استفاده از الگوريتم تريدينگ در يك چنين بازاري به نظر مي‌رسد كه توجيه كافي داشته باشد و سيستم‌هايي كه براي الگوريتم تريدينگ نوشته مي‌شوند اگر به‌صورتي طراحي شوند كه بتوانند استراتژي‌هاي معاملاتي را تشخيص داده و وارد استراتژي‌هاي سود آور شوند مي‌توانند فضاي مناسبي را براي فعاليت شركت‌هاي نرم افزاري ايجاد كنند.به گفته ناصرپور در بورس كالاي ايران برخلاف آنچه كه در بورس اوراق راه‌اندازي شد كه اصطلاحا قراردادهاي آپشن به‌صورت كال آپشن پوشش داده شده يعني فقط سهامداران عمده‌اي كه سهم پايه را دارند مي‌توانند روي آن كال آپشن منتشر كنند، اما در بورس كالاي ايران اين معاملات از ابتدا به گونه‌اي طراحي شد كه هركس كه بتواند وجه تضمين كافي در اين معاملات را سپرده كند، مي‌تواند در اين بازار وارد شود و در معاملات آتي سكه موقعيت خريد يا فروش را اختيار كند، به اين معنا كه محدوديتي براي گرفتن موقعيت خريد و فروش در معاملات آپشن سكه طلا در بورس كالاي ايران وجود ندارد و در اين رابطه هر كسي كه وجه تضمين در حسابش داشته باشد مي‌تواند اين معاملات را انجام دهد.
وي در پاسخ به اين سوال كه برخي معتقدند بخش كاغذي بورس كالا در حال حاضر وضعيت روبه رشدي دارد و در اين رابطه اين نگراني وجود دارد كه اين بازارها از بازار واقعي بزرگ‌تر شوند گفت: كميته فقهي سازمان بورس مصوبه‌اي بر اين مبنا دارد كه در بورس‌هايي كه معاملات فيوچرز يا آپشن در آنها در حال انجام است، مقدار تعهدات ايجاد شده در آن بازارها از ميزان واقعي دارايي موجود در بازار نبايد بيشتر باشد؛ بنابراين اين موضوع هميشه مدنظر بورس كالا بوده است.وي افزود: فرض كنيد در قراردادهاي آتي مقدار 25 هزار Open interest داريم، به اين معنا كه موقعيت‌هاي باز بازار در حدود 25 هزار عدد است؛ 25 هزار موقعيت باز چيزي در حدود 250 هزار سكه مي‌شود كه اين ميزان در مقايسه با حجم سكه‌هاي موجود در بازار رقم قابل توجهي نيست، به اين دليل اين نگراني تا به امروز جدي نبوده است كه حجم معاملات كاغذي و تعهدات ايجاد شده در معاملات مشتقه بيشتر از مقدار موجودي دارايي در بازار نقدي آن كالا باشد، ولي اگر زماني اين اتفاق رخ دهد محدوديت‌هاي معاملاتي طبق مقررات وجود دارد.
** آينده بازارهاي مشتقه و مشخصا آپشن
مدير توسعه بازار مشتقه شركت بورس كالاي ايران در آخر با اشاره به اينكه ما يك منظومه‌اي از فعاليت‌ها را در بورس كالا پيگيري مي‌كنيم و در اين رابطه صرفا به دنبال يكسري فعاليت‌هاي جزيره‌اي در حوزه ابزارهاي مختلف نيستيم گفت: به‌عنوان مثال بحث گواهي سپرده سكه طلا، قراردادهاي آتي سكه طلا و قراردادهاي آپشن سكه طلا را داريم، هر سه اين موارد در حالي وجود دارد كه از آن سو پيگير راه‌اندازي صندوق‌هاي طلا هستيم، با توجه به اينكه صندوق‌هاي طلا روي گواهي سپرده، قراردادهاي آتي و قراردادهاي آپشن سكه طلا مورد معامله قرار مي‌گيرند، اين فعاليت‌ها به‌صورت زنجيره‌اي به هم وابسته تعريف مي‌شوند، به اين معنا كه ابزارهاي مالي را ايجاد مي‌كنيم، در گام بعدي صندوق‌ها ايجاد مي‌شوند و بعد از آن روي ابزارهاي مالي سرمايه‌گذاري انجام مي‌دهيم كه نقدشوندگي اين ابزارهاي مالي را افزايش مي‌دهند و بازارها را بازارهايي نقدشونده مي‌كنند.
*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد، 1395.11.26
**گروه اطلاع رساني**9128**9131**انتشاردهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- روزنامه دنياي اقتصاد در گفت وگو با عليرضا ناصرپور مدير توسعه بازار مشتقه شركت بورس كالاي ايران نوشت: معاملات به‌صورت آپشن روي كاموديتي سكه طلا در بورس كالاي ايران كه به‌صورت اروپايي و نه آمريكايي منتشر شده نشان مي‌دهد انتشار اين قراردادها و همچنين با توجه به فاكتورهايي نظير تجربه جهاني، وضعيت كشور و ميزان آشنايي فعالان كشور از اين معاملات بايد گفت راه‌اندازي اين بازار براي بورس كالاي ايران تا به اين لحظه تجربه مثبتي را بازنمايي كرده است.
