به گزارش ايرنا از پايگاه اطلاع رساني سازمان حفاظت محيط زيست، معصومه ابتكار روز سه شنبه در هشتمين كنفرانس بين المللي مديريت جامع بحران با اشاره به اهميت مباحث تغيير اقليم در سطح بين المللي و دستور كار مهم كشورها در اين حوزه، افزود: تغيير اقليم نه به عنوان اقليم طبيعي جهان بلكه به عنوان پديده اي انسان ساخت در حال رخ دادن است و يكي از عوارض آن، تشديد حوادث بزرگ آب و هوايي به عنوان بحران ها و مخاطره هاي طبيعي جهان است.
معاون رييس جمهوري روند صعودي تخريب و تهديد منابع طبيعي و تنوع زيستي در جهان را از جمله عوامل تشديد كننده بحران ها و مخاطره هاي طبيعي برشمرد و گفت: به عنوان نمونه، تخريب مراتع و جنگل ها، فرسايش خاك، مديريت نادرست منابع آبي، تخريب تالاب ها به ويژه تالاب هاي ساحلي و به طور كلي روند تخريب سرزميني منجر به تشديد حادثه طبيعي سيل، همچنين وسعت ابعاد اين حادثه شده است.
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به رابطه مستقيم تخريب جنگل ها و حوادث سيل در كشور اظهار كرد: بي توجهي و تخريب تالاب ها، رودخانه ها و بستر آنها به تشديد آسيب هاي ناشي از سيل در كشور به ويژه در نقاط شمالي منجر شده است.
وي ادامه داد: عدم حفاظت از رودخانه ها باعث مي شود تا توانايي آنها براي مقاومت در برابر سيل و حوادثي كه به افزايش روان آبها منجر مي شود، از بين برود و در نهايت اثرات مخرب حوادث طبيعي بيشتر شود.
معاون رييس جمهوري، مديريت زيست بومي درست و علمي براي جنگل ها، مراتع، رودخانه ها، تالاب ها و تمام اكوسيستم هاي طبيعي را تلاش براي حفظ سرمايه ها و ثروت هاي ملي، همچنين تلاش براي پيشگيري از تشديد حوادث و بحران هاي طبيعي دانست و اظهار كرد: حفاظت و مديريت درست، همچنين بهره برداري پايدار و خردمندانه از منابع طبيعي منجر به توسعه پايدار در كشور مي شود.
*** مداخلات وسيع در چرخه هيدروليك تالاب، رودخانه و سفره هاي آب زيرزميني منطقه به تشديد توفان هاي گرد و غباري منجر شده است
رييس سازمان حفاظت محيط زيست با يادآوري اين موضوع كه شاخص هاي محيط زيستي كشورها از جمله معيارهاي سنجش حكمراني مطلوب محسوب مي شوند، خاطرنشان كرد: طي سال هاي اخير، مداخلات وسيع و گسترده در اكوسيستم هاي طبيعي در سطح منطقه به ويژه در حوزه آب و چرخه هيدروليك تالاب، رودخانه و سفره هاي آب زيرزميني منجر به افزايش كمي و كيفي پديده گرد و غبار در سطح منطقه شده كه متاسفانه ايران را نيز تحت تاثير شديد قرار داده است.
وي ضمن اشاره به سد سازي هاي تركيه (مجموعه سدهاي مشهور به گاپ) و اثرگذاري اين اقدام بر دجله و فرات و تالاب هاي كشور عراق، گفت: تبعات اين اقدام تركيه، مضاف بر خسارت هاي محيط زيستي و مادي و معنوي وارده شده به عراق، بر ايران نيز تاثيري شديد داشته كه در كنار تاثير كانون هاي عربستان در كشور، چالش هاي زيادي را ايجاد كرده است.
ابتكار ضمن يادآوري اين كه توفان هاي گرد و غباري كنوني جرياني متفاوت از توفان هاي گذشته است، خاطرنشان كرد: سرعت بالاي توفان ها و همراه شدن آنها با گرد و غبار، ذرات كمتر از 2.5 ميكرون و يا حتي ذراتي بزرگ تر منجر به عوارض و اختلال هاي بسياري در زندگي و سلامت مردم ايران به ويژه در خوزستان و سيستان و بلوچستان شده است.
معاون رييس جمهوري افزود: اختلال و عوارض ناشي از توفان هاي گرد و غباري در خوزستان و سيستان و بلوچستان در زندگي، معيشت، سلامت، كشاورزي و حتي زيرساخت هاي اين استان ها به حدي است كه بر اثر توفان شديد گرد و غباري دو هفته قبل در خوزستان و اضافه شدن رطوبت هوا به آن شرايط ، آب و برق در اين استان با اختلال شديد مواجه شده و مردم شرايط سختي را تجربه كردند.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست اظهار كرد: پديده توفان هاي گرد و غباري به دليل تبعاتي كه به همراه دارد، موضوعي است كه هم در قالب تغيير اقليم و هم در قالب مديريت بحران تعريف مي شود.
وي يكي از تلاش هاي اثربخش ايران در موضوع گرد و غبار و در حوزه بين الملل را تلاش براي گنجاندن موضوع گرد و غبار در توافق نامه آب و هوا پاريس به عنوان يكي از آثار منفي تغيير اقليم برشمرد و افزود: در ادامه نيز براي ايجاد اجماع جهاني و نگاه بين المللي به اين موضوع، با پيشگامي و ابتكار عمل ايران موفق شديم ابتدا قطعنامه ضرورت تدوين گزارش جهاني براي توفان هاي گرد و غبار را به تصويب مجمع عمومي سازمان ملل متحد برسانيم كه گزارش آن نيز سال گذشته با محوريت كارشناسان ايراني از جمله مدير كميته ملي مقابله با پديده گرد و غبار تدوين شد.
*** توفان هاي گرد و غباري به عنوان يكي از آثار منفي تغيير اقليم بخش وسيعي از دنيا را تحت تاثير قرار داده اند
ابتكار با بيان اين كه در گزارش تهيه شده شرحي از توفان هاي گرد و غباري غرب آسيا، چين، آفريقا به ويژه شمال آفريقا و تاثيرپذيري اروپا از اين توفان ها، همچنين توفان هاي گرد و غباري آمريكا ارائه شده است، خاطرنشان كرد: امروزه، توفان هاي گرد و غباري به عنوان يكي از آثار منفي تغيير اقليم بخش وسيعي از دنيا را تحت تاثير قرار داده اند.
معاون رئيس جمهوري اشاره اي هم به سه قطعنامه بين المللي ديگر در زمينه گرد و غبار داشت و افزود: تاكيد بر تدوين برنامه عمل مقابله با پديده گرد و غبار در قطعنامه دوم مجمع عمومي سازمان ملل متحد، قطعنامه همكاري براي مقابله با گرد و غبار در سطح وزراي محيط زيست و در سازمان ملل متحد و قطعنامه براي همكاري هاي منطقه اي در آسيا به منظور مقابله با گرد و غبار از ديگر اقدام هاي بين المللي در اين زمينه است.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست مروري نيز بر نشست تخصصي مقابله با گرد و غبار در حاشيه اجلاس وزراي محيط زيست جهان در مراكش داشت و اظهار كرد: اين نشست با حضور اريك سولهيم معاون دبيركل و مدير اجرايي برنامه محيط زيست سازمان ملل بود و بر ضرورت پشتيباني و حمايت فني، مالي و علمي از كشورهاي آسيب پذير براي رفع چالش گرد و غبار تاكيد شد.
به گفته وي، تكميل مطالعات براي شناسايي كانون ها در سطح كشور، همچنين تدوين برنامه اقدام براي مقابله با گرد و غبار در برخي استان ها و شروع اقدامات اجرايي همچون اجراي طرح هاي بيابان زدايي و مقابله با كانون ها از طريق مالچ پاشي و نهال كاري، اجراي طرح هاي آبخوان داري و آبخيزداري از سوي سازمان جنگل ها، مراتع و آبخيزداري به عنوان دستگاه متولي مقابله با گرد و غبار در برخي استان ها از جمله سيستان و بلوچستان و خوزستان نيز برخي اقدامات داخلي در اين حوزه است.
ابتكار ضمن تاكيد بر نگاه ويژه دولت يازدهم به محيط زيست و اهميت ويژه براي تالاب ها و حفظ و احياي آنها، تصريح كرد: دولت يازدهم گام هايي جدي براي احيا و حفظ تالاب هاي كشور به عنوان زيست بوم هاي بسيار ارزشمند، همچنين عامل پيشگيري از توفان هاي گرد و غباري و منبع تامين كننده معيشت مردم به ويژه در استان هايي همچون خوزستان و سيستان و بلوچستان برداشته است كه از آن جمله مي توان به تخصيص و تامين حقابه تالاب ها اشاره كرد.
معاون رئيس جمهوري با ذكر نمونه تالاب هورالعظيم در استان خوزستان، گفت: به رغم اينكه 100 درصد تالاب هورالعظيم در سال 92 خشك بود و اين تالاب ارزشمند به كانون جدي گرد و غبار براي خوزستان و حاشيه اين استان تبديل شده بود، با همت دولت يازدهم و طي همكاري بين بخشي به ويژه با وزارتخانه هاي نفت و نيرو، موفق به رفع موانع ايجاد شده روي تالاب، همچنين تخصيص حقابه تالاب شديم و خوشبختانه در حال حاضر با احياء 70 درصدي تالاب هورالعظيم شاهد رفع خطر كانون گرد و غباري اين تالاب، همچنين رونق دوباره معيشت و گردشگري در آن منطقه هستيم.
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست ادامه داد: در استان سيستان و بلوچستان نيز دولت گام هايي مهم از جمله رفع موانع ايجاد شده بر تالاب، ثبت تالاب به عنوان ذخيره گاه زيست كره، مذاكره با دولت افغانستان در راستاي حفظ و احياء تالاب هاي بين المللي ارزشمند هامون و يكي از كانون هاي داخلي و مهم گرد و غبار برداشته است.
ابتكار اشاره اي هم به بارندگي هاي اخير كشور و منطقه به ويژه در افغانستان داشت و ابراز اميدواري كرد: به واسطه اين بارندگي ها كه منجر به گرفتن جان تازه براي بسياري از رودخانه ها و تالاب هاي كشور به ويژه در بخش هاي جنوبي همچون استان هاي سيستان و بلوچستان و كرمان شده است، شرايط تالابي كشور امسال بهتر باشد.
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست با اشاره به بازديد رئيس ستاد مديريت بحران از سيستان و بلوچستان پس از سيل اخير و انتقال پيام مردم محلي كه سيل بهتر از خشكي است، اظهار كرد: به رغم تمام مشكلاتي كه به واسطه سيل براي مردم ايجاد مي شود و البته جاي ترديد ندارد كه مقامات محلي و ملي و دولت بايد به آنها رسيدگي و اين مشكل ها را رفع كنند، در شرايط تغيير اقليم و خشكسالي، حرف مردم محلي در برتري داشتن سيل به خشكسالي كاملا درست است.
وي افزود: به طور نمونه، خوشبختانه پس از تقريبا 10 سال خشكسالي جازموريان امسال بر اثر همين بارندگي هاي اخير، آب در اين تالاب جريان پيدا كرده است.
به گفته معاون رئيس جمهوري، توجه ويژه به تالاب ها و جنگل ها، جلوگيري از تخريب جنگل ها، حفظ و احياء رودخانه ها، تعادل بخشي به سفره هاي آب زيرزميني، تلاش براي اصلاح الگوهاي مصرف آب بخشي از فعاليت ها و اقدامات دولت يازدهم براي جبران سال ها بي توجهي و غفلت در حوزه محيط زيست است.
*** فرونشست زمين باز جمله آثار مديريت ناپايدار و برداشت بي رويه و يك سويه از منابع آبي است
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست، فرونشست شديد زمين در كشور را از جمله آثار غفلت و بي توجهي به حفظ اكوسيستم هاي طبيعي و مديريت منابع و مصارف آب در كشور برشمرد و افزود: منطقه ميناب استان هرمزگان از جمله نمونه هاي بسيار ناگوار فرونشست زمين بر اثر مديريت ناپايدار منابع آبي و برداشت بي رويه و يك سويه از منابع آبي است كه منجر به تخريب بخش مهمي از سرزمين و در معرض تهديد قرار گرفتن 10 ميليون اصله نخل به عنوان ثروت عمومي و مردم شده است.
وي ادامه داد: اگرچه دولت يازدهم از سال گذشته در تلاش براي كاهش اثرات اين چالش مهم و چاره جويي براي اين موضوع است، اما آنچه در نتيجه سياست گذاري نادرست در بلند مدت رخ داده در كوتاه مدت قابل جبران و رفع نيست.
ابتكار ضمن تاكيد بر رويكرد و اقدامات مهم و مثبت شوراي عالي آب و شوراي عالي محيط زيست در دولت يازدهم، تصريح كرد: رفع چالش هاي محيط زيستي زمان بر است و حتي با اقدامات جدي و برنامه ريزي هاي دقيق و منسجم و علمي نيز نمي توان در كوتاه مدت به نتيجه مثبت و چشمگيري دست پيدا كرد.
*** رعايت الزامات محيط زيستي از جمله مولفه هاي مهم افزايش تاب آوري در برابر بحران هاي و مخاطره هاي طبيعي است
ابتكار رعايت الزامات و شاخص هاي محيط زيستي در برنامه هاي توسعه اي و عمراني و به طور كلي در تصميم گيري و تصميم سازي هاي كلان را از جمله مولفه هاي مهم افزايش تاب آوري و كاهش آسيب پذيري در برابر بحران هاي و مخاطره هاي طبيعي دانست و افزود: به همين دليل دولت يازدهم با جديت بر موضوع حفاظت از محيط زيست، آب، خاك و هوا تاكيد دارد و برنامه ريزي ها و اقدامات مختلفي در اين راستا داشته است.
معاون رئيس جمهوري رعايت ملاحظات محيط زيستي براي حفاظت از طبيعت و ارزش هاي زيستي و خدمات تنوع زيستي را از جمله مهمترين ركن هاي برنامه ريزي هاي بلند مدت و كوتاه مدت ملي و بين المللي براي پيشگيري از بحران هاي طبيعي برشمرد و اظهار كرد: عدم احترام به قوانين طبيعت منجر به فعالي شدن قوه قهريه طبيعت خواهد شد و در آن صورت هيچ كس توانايي مقابله با آسيب هاي مختلفي كه نه تنها بر محيط زيست و طبيعت بلكه بر تمامي بخش ها از جمله اجتماع، امنيت، سلامت، بهداشت و اقتصاد وارد مي شود را نخواهد داشت.
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست خاطرنشان كرد: رويكرد و جهت گيري دولت يازدهم در برنامه ششم توسعه و ساير برنامه ها و اقدام هاي دولت، حفظ محيط زيست و ارتقاء و بهبود شاخص هاي آن است تا بتوانيم با اجريا برنامه هاي مقابله، تاب آوري و سازگاري در برابر تغييرات اقليم و حوادث آب و هوايي در مسير توسعه پايدار گام برداريم.
وي ابراز اميدواري كرد: رويكرد علمي منجر به تدوين راهكارهاي اجرايي و مناسب براي مديريت جامع و روزآمد و كارآمد بحران با استفاده از فناوري هاي نوين و تجربه هاي موفقملي و بين المللي در كشور شود.
ابتكار در بخش ديگري از سخنان خود، ابلاغ سياست هاي كلي محيط زيست توسط رهبر معظم انقلاب را راس تحولات مثبت محيط زيستي كشور برشمرد و افزود: نگاه و تاكيد مقام معظم رهبري بر حفظ محيط زيست منجر به همگرايي بين بخشي در قوه مجريه، همچنين هماهنگي و انسجام بين قوا و حتي قواي مسلح در كشور براي حفظ محيط زيست شد.
معاون رئيس جمهوري خاطرنشان كرد: طبق قانون اساسي ايران، حفظ محيط زيست وظيفه همگاني است و از اين رو در كنار تاكيد، نگاه ويژه، اقدام ها و برنامه هاي دولت يازدهم براي حفظ محيط زيست، همه اقشار و آحاد جامعه بايد براي حفظ محيط زيست به عنوان يك وظيفه عمومي تلاش كنند زيرا همانطور كه برخورداري از محيط زيست، خاك، آب و هواي سالم از جمله حقوق همگاني است، همه ما نيز در مقابل محيط زيست وظايف و مسئوليت هايي بر عهده داريم.
رييس سازمان حفاظت محيط زيست، تاكيد دولت بر حفظ محيط زيست به عنوان حقوق عامه را به حدي دانست يك فصل از منشور حقوق شهروندي به محيط زيست اختصاص داده شده است.
وي همچنين به رويكرد محيط زيستي دولت در نخستين جلسه و دستور ويژه براي احياي درياچه اروميه اشاره كرد و افزود: با تلاش و برنامه ريزي دولت و همكاري هاي شكل گرفته، درياچه اروميه كه در ابتداي فعاليت دولت يازدهم در وضعيت بحراني و آسيب پذيري جدي و شديد قرار داشت، امروز داراي تراز تثبيت شده و حتي رو به افزايش است.
ابتكار ادامه داد: وضعيت نابسامان درياچه اروميه كه تهديدي ملي بود، امروز با اقدامات مختلف همچون اصلاح الگوهاي آبياري و كشاورزي، جلوگيري از احداث سدهاي جديد، مديريت منابع و مصارف آب امروز به نقطه اميدوار كننده اي رسيده است اگرچه همچنان تا نقطه مطلوب فاصله داريم و بايد همه اين اقدامات را ادامه دهيم تا بتوانيم اين درياچه و اكوسيستم ارزشمند و مهم ملي و جهاني را حفظ كنيم.
علمي 9014**
دريافت كننده: كيميا عبدالله پور* انتشار: زهره محتشمي پور
تهران- ايرنا- رييس سازمان حفاظت محيط زيست گفت: ساخت و سازهاي شهري و تخريب بستر رودخانه ها و برداشت بي رويه از آنها از جمله عواملي است كه به افزايش كمي و تشديد خسارت هاي ناشي از سيل هاي سال هاي اخير منجر شده و نتيجه تبعات تخريب محيط زيست در تشديد مخاطره ها است.
