به گزارش ایرنا، برخی مدعی هستند؛ گرانی كنونی گوشت قرمز ناشی از كمبود دام زنده به دلیل صادرات، حضور دلالان، خلاء در زنجیره تولید، توزیع تا مصرف، نبود نظارت بر بازار خرده فروشی ها و سود برخی از واردات این محصول است.
در واقع تفاوت فاحش قیمت ها در محل دامداری ها با بازار تا حدی است كه هر كیلوگرم دام زنده در محل دامداری ها به طور میانگین بین 110 تا 140 هزار ریال به فروش می رسد اما زمانی كه گوشت از كشتارگاه خارج تا به بازار برسد به دلیل خلاء های موجود در زنجیره تولید تا مصرف، این محصول با قیمت های بالای 380 تا 750 هزار ریال و در برخی فروشگاه ها تا 800 هزار ریال به تفكیك (فیله، ماهیچه، ران، راسته، گردن، سردست) عرضه می شود.
در حالی كه دولت در ماههای اخیر تلاش كرده تا با افزایش تولید و كاهش صادرات دام زنده، همچنین افزایش واردات و عرضه گوشت گوسفندی گرم و گوشت گوساله منجمد بازار این محصول را متعادل كند، اما تاكنون در این بخش موفقیتی حاصل نشده است.
این درحالیست كه در كشورهای پیشرفته و اروپایی انواع گوشت و محصولات پروتئینی با قیمت های مناسب و ثابت عرضه می شود به طوری كه سرانه مصرف این محصول در این كشور ها بالاتر از ایران است.
بنابراین روند افزایشی قیمت انواع گوشت از جمله گوشت قرمز می تواند در كاهش قدرت توان خرید مردم، كاهش مصرف در سبد خانوار و همچنین حذف آن از سبد غذایی خانواره های كم درآمد و اقتشار ضعیف تاثیرگذار باشد به طوری كه برخی از خانواده ها امكان تهیه این محصول را نداشته باشند.
طبق آمارها در دنیا سرانه مصرف گوشت قرمز بدون احتساب گوشت خوك بیش از 13 كیلوگرم بوده اما در ایران سرانه مصرف به ازای هر نفر سالیانه نزدیك 11 كیلوگرم برآورد شده است.
براساس گزارش جهانی رتبه بندی كشورها از لحاظ مصرف سرانه گوشت در سال 2016 میلادی میانگین مصرف گوشت در بین كشورهای جهان 17.4 پوند است كه ایران از لحاظ مصرف سرانه گوشت در بین كشورهای جهان رتبه 49 را به خود اختصاص داده است.
همچنین كشورهای اروگوئه با 124.1 پوند، آرژانتین با 120.2 پوند، هنگ كنگ با 114.3پوند، آمریكا با 79.3 پوند و برزیل با 78.9 پوند بیشترین مصرف كننده گوشت قرمز در دنیا به شمار می روند. (هر پوند نزدیك 500 گرم است)
در مبادلات تجاری دنیا نیز 75 درصد گوشت قرمز مربوط به دام سنگین و بقیه دام سبك است كه از این میزان نیز 90 درصد گوشت منجمد و فقط 10 درصد آن گوشت گرم بوده و بنابراین نمی توان انتظار داشت بخش عمده گوشت وارداتی به گوشت گرم اختصاص داشته باشد.
برپایه آمارها، نیاز مصرفی گوشت قرمز كشور ما بیش از 900 هزار تن است كه نزدیك 840 هزار تن آن معادل 90 درصد از محل تولیدات داخلی و كمتر از 100 هزار تن معادل 10 درصد از محل واردات تامین می شود.
اكنون جمعیت دام سبك كشور بیش از 64 میلیون راس برآورد می شود كه از این میزان 40 درصد مولد هستند و همچنین جمعیت دام سنگین (گاو و گوساله) بیش از هشت میلیون راس برآورد می شود.
پیش بینی ها نشان می دهد امسال نزدیك 20 میلیون راس به جمعیت كنونی دام سبك كشور اضافه شود كه جمعیت قابل توجهی خواهد بود و نیاز ما را به واردات كاهش می دهد.
آنچه كه امروز به عنوان گوشت گرم وارداتی به بازار عرضه می شود، دام سبك گوسفندی است كه در كشتارگاه های مرز در شرایط قرنطینه ای كشتار و به شكل بهداشتی به كشور وارد می شود.
*نقش آشكار دلالان در بازار گوشت
به گفته برخی كارشناسان بخش كشاورزی، با توجه به تامین بودن دام مورد نیاز كشور، یكی از مهم ترین دلایل گرانی گوشت قرمز خرید دام ارزان قیمت از دامداران و عرضه گوشت قرمز با حباب بیش از 200 هزار ریالی حضور چوب دارها، دلالان و واسطه هاست كه با خرید دام زنده ارزان قیمت از دامپروران و عرضه آن با قیمت های بالا در بازار مصرف به دنبال كسب سود كلان هستند.
همچنین گروهی از افراد سودجو و توزیع كنندگان گوشت قرمز نیز افزون بر خرید دام زنده ارزان، به دنبال واردات گوشت ارزان قیمت هستند تا این محصولات را با قیمت های بالا به فروش برسانند به طوری كه هر كیلو لاشه گوشت وارداتی ارمنی در مرز بین 120 تا 130 هزار ریال است اما پس از واردات، آن را با قیمت بیش از 400 تا 450 هزار ریال همسان قیمت بره ایرانی به فروش می رسد.
با وجود تلاش های وزارت جهادكشاورزی در تامین گوشت قرمز اما كارشناسان بخش كشاورزی براین باورند كه نبود نظارت جدی دولت بر بازار عرضه و تكمیل نبودن زنجیره توزیع از عمده مشكلات این بخش است به شكلی كه قیمت دام زنده پس از خرید و ورود به كشتارگاه تا عرضه به بازار به یكباره چندین برابر افزایش پیدا می كند.
طبق بررسی كارشناسان وزارت جهادكشاورزی قیمت منطقی هر كیلوگرم دام زنده 125 هزار ریال و هر كیلو شقه گوشت گوسفندی و حتی گوساله باید با قیمتی بین 310 تا 330 هزار ریال در بازار عرضه شود، در حالی كه اكنون با نرخی بیش از این به فروش می رسد.
براساس گزارش میدانی ایرنا از مراكز عرضه گوشن، قیمت هر شقه گوشت گوسفندی با استخوان 350 هزارریال، گوساله با استخوان 270 هزار ریال و گوسفندی 330 هزار ریال در محل كشتارگاه عرضه می شود.
همچنین در واحدهای صنفی عمده هر كیلو شقه گوشت گوسفندی 398 هزار ریال، راسته گوسفندی 415 هزار ریال، ران گوسفندی 465 هزار ریال و گوشت گوساله هركیلو 375 هزار ریال به فروش می رسد.
در خرده فروشی های سطح شهر نیز برحسب منطقه نرخ این محصول متفاوت عرضه می شود اما در خرده فروشی های مناطق رو به بالا هر كیلوگرم گوشت گوسفندی بین 440 تا 550 هزار ریال، ران 530 هزار ریال، راسته با استخوان 570 هزار ریال و بدون استخوان 650 هزار ریال، فیله كیلویی 750 هزار ریال، گوساله با قلوه گاه بین 400 تا 450 هزار ریال و مغز راسته 480 هزار ریال است.
همچنین قیمت زبان بیش از 350 هزار ریال، دنبه 150 هزار ریال، كله پاچه 430 هزار ریال و جگر گوساله 385 هزار ریال و جگر گوسفندی 450 هزار ریال عرضه می شود.
عرضه گوشت در حالی با نرخ های بالاتر از نرخ مصوب در خرده فروشی ها عرضه می شود كه دولت بارها و بارها اعلام كرده كه كمبودی در تامین گوشت قرمز كشور ندارد.
حتی دولت برای تنظیم بازار این محصول علاوه بر افزایش تولیدات داخلی دام زنده پرواری، اقدام به واردات گوشت گرم گوسفندی از كشورهای مورد تایید سازمان دامپزشكی كشور از جمله ارمنستان و واردات گوشت منجمد از برزیل كرده است.
** كمبودی در زمینه تامین گوشت قرمز مورد نیاز كشور نداریم
به تازگی «حسن ركنی» معاون امور دام وزارت جهاد كشاورزی از كاهش قیمت بین 40 تا 50 هزار ریالی قیمت گوشت قرمز در یك ماه اخیر خبر داد و گفت: گوشت قرمز مورد نیاز كشور تامین است و هیچ كمبودی در این زمینه وجود ندارد.
وی با اشاره به افزایش زایش دام زنده در سال جاری تصریح كرد: هرچند برای تنظیم بازار گوشت قرمز و متعادل سازی قیمت ها امسال واردات گوشت گرم گوسفندی را در دستور كار قرار دادیم، اما كماكان با افزایش قیمت ها رو به رو هستیم.
ركنی قیمت منطقی گوشت قرمز گوساله و گوسفندی را برای مصرف كنندگان بین 310 تا 330 هزار ریال عنوان كرد و اظهارداشت: وزارت جهادكشاورزی متولی نظارت بر فعالیت گرانفروشان نیست بلكه دستگاه های متولی همچون سازمان حمایت از مصرف كنندگان و سازمان تعزیرات باید شبكه توزیع و خرده فروشی ها را كنترل كنند.
معاون وزیر جهادكشاورزی با بیان اینكه برای ورود دام زنده به كشور به دلیل رعایت مسائل بهداشتی و قرنطینه ای با محدودیت هایی مواجه هستیم، گفت: دولت برای تامین گوشت قرمز مورد نیاز كشور تسهیلاتی را برای بازرگانان بخش پروتئین كشور قائل شده است.
** واردات گوشت گوسفندی برای متعادل سازی بازار
«علی اكبر مهرفرد» قائم مقام وزیر جهادكشاورزی در امور بازرگانی با تاكید بر اینكه برنامه متعادل سازی بازار گوشت قرمز در دستور كار است، گفت: با صدور مجوز واردات گوشت سرد گوسفندی از كشورهای مغولستان، روسیه، قرقیزستان و استرالیا قیمت گوشت متعادل می شود البته بخشی از گوشت گوساله مورد نیاز نیز همچون سابق از برزیل تامین می شود.
وی افزود: وضعیت دام سبك و سنگین كشور مناسب است و كمبودی در زمینه نداریم.
** دلالان یكی از عوامل گرانی گوشت قرمز
«محمدرضا ملاصالحی» قائم مقام معاون تولیدات دامی وزارت جهادكشاورزی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاكید بر اینكه گوشت قرمز مورد نیاز كشور تامین است، گفت: طبق برنامه سالیانه 90 درصد نیاز كشور از طریق تولیدات داخلی و كمتر از 10 درصد از محل واردات تامین می شود كه بخش عمده واردات گوشت گوساله منجمد برای تامین نیاز كارخانجات تولید كننده فرآورده های پروتئینی و بخش اندكی به بازار مصرف عرضه می شود.
وی درباره صادرات دام زنده و احتمال تاثیر آن بر بازار گوشت قرمز داخلی افزود: از سال 93 صادرات رسمی دام زنده به كشورهای منطقه انجام شده اما تاكنون با مشكل افزایش چندین برابری گوشت قرمز نداشته ایم، اما امسال قیمت گوشت قرمز به دلیل حضور گسترده دلالان افزایش پیدا كرد كه دولت برای تنظیم بازار داخلی حجم صادرات دام زنده را نسبت به سال های گذشته كاهش داد.
ملاصالحی اظهار داشت: در سال های گذشته دامداران به علت خشكسالی پیاپی، بروز بیماری ها و كمبود علوفه دامی در تنگنا قرار داشتند به طوری كه ناچار به عرضه زودهنگام دام می شدند و چوب دارها و دلالان نیز دام زنده را به هر قیمتی با شرایط غیرنقدی (چك مدت دار و سفته) از دامداران می خریدند، به همین دلیل ما در برخی مقاطع سال با كاهش قیمت دام زنده به كمتر از 100 هزار ریال مواجه می شدیم.
وی گفت: امسال به دلیل ارائه تسهیلات دولتی به دامداران، شرایط خوب مراتع و وجود علوفه كافی دامداران دامداران ناچار به عرضه زودهنگام دام زنده با شرایط غیرنقدی نشدند و بنابراین این سیستم دلالی در بخش دام زنده با مشكل مواجه شد.
این كارشناس بازار گوشت قرمز افزود: دلالان در شرایط جدید، با مطرح كردن كمبود عرضه دام زنده و مورد هجمه قرار دادن صادرات آن، تلاش كردند تا مقاومت دامداران را بشكنند و بازار را به شرایط سال های گذشته برگردانند اما به دلیل كمك های دولتی كه به دامداران و عشایر شد این اتفاق رخ نداد و بنابراین تلاش كردند نظم بازار گوشت قرمز را به هم بزنند.
** قیمت فعلی گوشت قرمز منطقی نیست
«منصور پوریان» رئیس شورای تامین دام در گفت و گو با ایرنا علت گرانی گوشت قرمز را وجود دلالان و خلا در زنجیره توزیع دانست و گفت: دام زنده گوسفندی كیلویی بین 100 تا 125 هزار ریال و دام زنده سنگین (گوساله) با قیمت كمتر از 120 هزار ریال خریداری می شود و با نرخ های غیرمنطقی بیش از 380 تا 450 هزار ریال عرضه می شود.
وی افزود: زمانی كه این محصول به صورت تفكیكی به دست مصرف كننده می رسد، با 40 درصد افزایش روبروست.
این كارشناس بازار گوشت قرمز ادامه داد: وزارت جهادكشاورزی تلاش دارد با ایجاد زنجیره توزیع در تهران و سایر استان های كشور بازار گوشت قرمز را متعادل كند؛ همچنین پیش بینی می شود با اقدام های انجام شده همچون ورود شركت پشتیبانی امور دام، تزریق روزانه 2 هزارتن گوشت قرمز به تهران، انعقاد قرارداد با تعاونی های مصرف و جلوگیری از سوء استفاده دلالان با چهارتكه كردن شقه گوسفندی و گوساله قیمت گوشت قرمز تا نیمه اول اسفندماه جاری كاهش یابد.
وی با تاكید بر اینكه برای مبارزه با گران فروشی گوشت قرمز نیازمند حضور جدی سازمان تعزیرات و سازمان حمایت از مصرف كنندگان هستیم، ابراز امیدواری كرد كه بزودی مصرف كنندگان گوشت قرمز را طبق نرخ های مصوب خریداری كنند.
پوریان اخلال در عرضه دام زنده و نقص در شبكه توزیع را ناشی از حضور دلالان عنوان كرد كه یكی دیگر از مشكلات این بخش است.
وی براین باور است كه برخی از این اتفاقات به منظور واردات بی رویه گوشت قرمز انجام می شود كه عده ای از آن سود می برند.
پوریان تصریح كرد: در بهمن ماه جاری 2 میلیون و 300 هزار راس دام زنده عرضه شد كه نسبت به ماه گذشته بیش از 180 درصد رشد را نشان می دهد.
وی علت حجم بالای عرضه دام زنده را وضعیت مطلوب تولید و زایش دام در كشور دانست و افزود: این میزان راس دام گوسفندی مربوط به تولیدات استان های خوزستان، لرستان، شیراز، سبزوار، كرمانشاه و خراسان جنوبی است.
رئیس مجمع صادركنندگان دام زنده به كاهش صادرات دام اشاره كرد و اظهار داشت: به طور طبیعی در فصل سرما با كاهش صادرات دام زنده مواجه هستیم كه البته بخشی از این موضوع به برنامه تنظیم بازار داخلی گوشت قرمز در یكی دو ماه گذشته باز می گردد.
به گفته رئیس شورای تامین دام كشور، در بهمن ماه امسال برنامه صادرات 14 هزار و 500 راس دام زنده گوسفندی و 150 نفر شتر را به كشور عمان داشتیم.
پوریان با اشاره به اینكه كیفیت گوشت قرمز تولیدی ایران بالا است، ادامه داد: بالا بودن كیفیت دلیل نمی شود كه دام زنده صادراتی ایران در بازارهای منطقه و یا داخل كشور با بیشترین قیمت عرضه شود.
وی گفت: هر كیلوگرم دام زنده ایران 80 هزار ریال (هشت هزار تومان) گران تر از دام زنده تولیدی كشورهای منطقه به فروش می رسد كه این منصفانه نیست و سودجویان به دنبال رساندن قیمت دام زنده صادراتی به بیش از 140 هزار ریال ( 14 هزار تومان) هستند.
این كارشناس بازار گوشت قرمز، كیفیت گوشت گوسفندی را در سراسر كشور یكسان عنوان كرد و افزود: برخی سودجویان با مطرح كردن كیفیت بهتر، این محصول را با نرخی بیش از نرخ منطقی عرضه می كنند كه نخریدن از گران فروشان یكی از راهكارهای مبارزه با افراد سودجوست.
وی با اشاره به شناسایی چوب داران سودجو و دلالان گفت: تعدادی از چوب دارها و دلالان در شهرهای بزرگ كشور شناسایی شده اند و در صورت ادامه روند فعلی و تاثیرشان در گرانی نرخ گوشت به دستگاه های نظارتی معرفی خواهند شد.
پوریان به مردم توصیه كرد، كیفیت گوشت تولید داخل یكسان است و مردم با عناوینی همچون كیفیت و مزه بهتر گوشت را از فروشگاه های گران خریداری نكنند.
**كلام آخر
بررسی كارشناسان و متخصصان نشان می دهد كه مشكل اصلی عرضه گوشت
قرمز با قیمت های نامتعارف در بازار به دلیل مشكل در حلقه مفقوده شبكه توزیع، حضور دلالان و واسطه گران و نبود نظارت مستمر دستگاههای نظارتی بر بازار است.
تجربه نشان داده كه دستگاههای نظارتی به طور مقطعی و در برخی از ایام سال كه بازار مصرف رونق بیشتری دارد همچون بازار شب عید، ماه رمضان و نظایر آن به شكل ضربتی برای برخورد با گرانفروشان و متخلفان عمل می كنند اما به دلیل استمرار نداشتن این نظارت ها، جولان دلالان در بازار و ایجاد شكاف در شبكه توزیع را شاهد هستیم .
چنین رویكردی در نهایت سبب بروز گرانی هایی می شود كه كار دولت را بیش از پیش سخت تر و سبد غذایی مردم را ناایمن می كند.
اقتصام**9186**2025**گزارشگر: هما همت خواه**انتشار: لیلا جودی
آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان در كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام:
IRNAeco@
https://t.me/irnaeco
تهران - ایرنا - با وجود تلاش های دولت در تامین گوشت قرمز مورد نیاز كشور و متعادل سازی قیمت ها، كماكان نرخ این محصول پروتئینی در بازار روند صعودی دارد به طوری كه هر روز شاهد افزایش قیمت ها هستیم.
