به گزارش سه شنبه گروه فرهنگي ايرنا كه تلخيصي از گزارش مركز اسناد انقلاب اسلامي است نشان مي دهد اگرچه شمس برخلاف خواهرش اشرف به امور سياسي علاقه چنداني نشان نمي‌داد اما در عوض بيشتر وقت خود را در جمع‌آوري مال و زدوبندهاي مالي مي‌گذراند.
ثروت وي چنان افسانه‌اي و غيرقابل باور بود كه روزنامه «سانفرانسيسكو كرانيكال»، تنها گوشه‌اي از ثروت شمس را «عجيب‌تر از داستان هزار و يك شب» خواند.
در ادامه با تكيه با برخي از اسناد و گزارش‌هاي ساواك كه براي اولين بار منتشر مي‌شود و همچنين خاطرات نزديكان دربار پهلوي به گوشه‌اي از فسادهاي شمس پهلوي اشاره مي‌شود.
*فساد اخلاقي شمس پهلوي
شمس پهلوي اولين فرزند رضاخان از همسر دومش تاج‌الملوك كه در آبان 1296 در تهران به دنيا آمده بود در سال 1315 با فريدون جم (فرزند محمود جم) ازدواج كرد اما پس از شهريور 1320 و سقوط رضاخان از سلطنت، شمس ضمن ناسازگاري با فريدون جم زمينه‌هاي جدايي با وي را فراهم كرده و بدون متاركه رسمي با شوهر قانوني خود، در سال 1322 زندگي مستقلي را شروع كرد. وي در اين مدت درحالي كه هنوز همسر فريدون جم محسوب مي‌شد ،با عزت‌الدوله مين‌باشيان (معلم موسيقي خود كه بعدها نام خود را به مهرداد پهلبد تغيير داد) ارتباط پيدا كرد و با وجود مخالفت دربار و بسياري از اعضاي خاندان سلطنت، در سال 1323 از فريدون جم طلاق گرفته و يك سال بعد با عزت‌الله مين‌باشيان ازدواج كرد.
*سوءاستفاده شمس از مسئوليت‌هاي مختلف
«حسين فردوست» رئيس دفتر ويژه اطلاعات محمدرضا پهلوي مي‌گويد: شمس نيز مانند ساير خواهران و برادران محمدرضا، رئيس ده‌ها سازمان خيره و غيرخيريه بود كه مراكز سوءاستفاده بودند.
تشكيل بنياد و موسساتي تحت عنوان «خيريه» يكي از راه‌هاي مال‌اندوزي و دريچه‌اي براي انجام فعاليت‌هاي اقتصادي بود.
وي علاوه بر سوءاستفاده از اموال دولتي براي منافع شخصي خود، به همراه همسر و فرزندانش صاحب و يا سهامدار عمده چندين مؤسسه اقتصادي از جمله شركت پرشيان متال فورمز، شركت صنعتي آلوم شارس، شركت ساختماني فرامين، شركت شهر صنعتي كوروش، شركت ساختماني و مهندسي مهرشهر،
بودند.
همسر دوم شمس يعني مهرداد پهلبد نيز از موقعيت خود بهترين بهره را برد و در سال 1330 به معاونت وزارت فرهنگ و رياست اداره كل هنرهاي زيبا و سپس در سال 1343 در كابينه حسنعلي منصور به وزارت فرهنگ و هنر منصوب شد و تا سقوط رژيم پهلوي در اين سمت باقي ماند.
* معافيت گمركي به كالاهاي وارد شده توسط شمس
يكي از راهكارهاي خاندان پهلوي براي فرار از پرداخت ماليات، تصويب قوانين مربوط به معافيت مالياتي در مجلس شوراي ملي و توسط هيئت وزيران بود.
هيات وزرا در جلسه 19شهريور ماه 1317 بنابر پيشنهاد وزارت تجارت اعلام كرد كه «پروانه ورود دو فقره كالا به شرح: 1- چهار بسته لوازم تخصصي و بيسكويت به ارزش 300 ريال از بيروت و 2- يك بسته حاوي ابريشم و كفش به ارزش 180 ريال از كشور سوئد به نام والاحضرت شاهدخت شمس پهلوي وارد گمرك تهران گرديده به تقاضاي اداره گمرك با معافيت از صدور داده شود.» بلافاصله اين موضوع به امضاي نخست‌وزير نيز رسيد و به منظور اجرا به وزارت بازرگاني ارجاع داده شد.
سوم اسفند 1317 براساس دستور نخست وزير مبلغ 62 مارك و 95 مارك، بابت بسته متعلق به شمس كه از كارخانه «زايس ايكون درسدن» خريداري شده بود پرداخت شد.
بهمن 1317 پروانه معافي براي صندوق‌هاي بلور شمس از طرف رئيس اداره كل گمرك صادر مي‌شود كه براساس آن چهار صندوق بلور آلات متعلق به دختر بزرگ رضاخان از پرداخت ماليات معاف مي‌شود.
او با وارد كردن ماشين‌هاي لوكس كه همگي شامل معافيت گمركي بودند، آن ماشين‌ها را با قيمت بالا و سود فراوان در ايران به فروش مي‌رساند.
در يكي از اسناد ساواك آمده است: «والاحضرت شمس پهلوي براي سال 1345 ده دستگاه اتومبيل سفارش فرموده بودند. 7 دستگاه آن در همان سال تدريجا ترخيص شد و سه دستگاه آن كه عبارت از شورلت استيشن و دوج چادري و يك دستگاه بنز 250 بود كه در سال 46 رسيد...»
* فسادهاي شمس پهلوي به روايت مادر فرح
به رغم ثروت هنگفت، شمس براي كسب درآمد بيشتر دست به هر عمل زشتي مي‌زد. «فريده ديبا»، مادر فرح در خاطرات خود ضمن اينكه از زندگي مرفه شمس و مشاركت وي با سرمايه‌داران بزرگ از جمله حبيب‌الله ثابت پاسال، حبيب القانيان، هژبر يزداني، محمود خيامي صحبت مي‌كند، درباره فسادهاي مالي ديگر شمس مي‌گويد: «عمل زشتي كه شمس انجام مي‌داد، گرفتن مبالغ هنگفت از واردكنندگان اشياي گرانبها، طلا، جواهر و كالاهاي پرقيمت بود. سرمايه‌داران به او باج مي‌دادند و در مقابل، كالاهاي خود را به عنوان دربار شاهنشاهي وارد مملكت مي‌كردند و از هرگونه بازرسي و ماليات معاف مي‌شدند.»
وي درباره قاچاق اشياء تاريخي ايران به خارج از كشور توسط شمس و اشرف مي‌گويد: «فرح كه بيشتر از من به مسايل محرمانه واقف بود مي‌گفت اين دو خواهر [شمس و اشرف] در برابر دريافت پول‌هاي كلان اجازه مي‌دهند صادركنندگان حتي اشياء عتيقه و غيرقابل ارزش‌گذاري و ميراث فرهنگي و ملي كشور را در بسته‌بندي‌هاي منقوش به مهر دربار شاهنشاهي بدون هيچگونه وارسي به خارج بفرستند.»
* هزينه‌هاي سنگين سفرهاي شمس پهلوي
شمس كه در علاقه به خانه و قصر مجلل و لوازم لوكس معروف بود، در كشورهاي خارجي خريدهاي كلاني از جمله خريد لوازم و وسايل كاخ و قصرهاي خود انجام داده و آن وسايل را به وسيله هواپيماهاي دولتي به ايران انتقال مي‌داد.
او همچنين جواهرات مورد نظر خود را مي‌يافت و با بودجه كلاني كه در اختيارش بود آنها را مي‌خريد.
يكي از نكات جالب توجه مسافرت‌هاي خارجي شمس تنوع همراهان او بود. اعضاي خانواده و افراد زيادي از جمله نديمه، پرستار و پيشكار، خياط و رئيس دفتر وي را همراهي مي‌كردند.
از آنجا كه شمس در دهه پنجاه تغيير دين داد و به مسيحيت گرويده بود بارها براي ديدار با مقامات مذهبي و بازديد از كليسا و ابنيه مذهبي به كشورهاي متعدد از جمله ايتاليا، واتيكان و آلمان سفر كرد.
علم در خاطراتش در سال 51 مي‌نويسد: «برنامه سفر والاحضرت شمس به رم و واتيكان را تقديم كردم، شاه آن را تائيد كرد به اين شرط كه والاحضرت درباره ملاقاتش با پاپ سر و صدا راه نيندازد.» به گفته مادر فرح، شمس در سال 1352 يك كليساي اختصاصي در كاخ خود در مهرشهر كرج احداث كرده بود و يكشنبه‌ها طبق آئين مسيحيان مراسم خاصي را در آنجا برگزار مي‌كرد.
وي پس از مرگش در 10 اسفند 1374 نيز طبق آيين مسيحيت دفن شد.
* گزارش روزنامه آمريكايي از هزينه 5.1 ميليون دلاري كاخ شمس
روزنامه «سانفرانسيسكو كرانيكال» در شماره 23 اكتبر 1972، از پرداخت هزينه‌هاي سنگين به شركت‌هاي آمريكايي به منظور خريد دكوراسيون داخلي كاخ شمس پهلوي پرده برداشت.
براساس گزارش‌هاي ساواك، «روزنامه مذكور در ستون معروف «هرب كين» آن كه از پرخواننده‌ترين و مهم‌تريم ستون‌هاي اين روزنامه است» مطلبي به شرح ذيل درج كرده بود:
«طي سه هفته آينده شركت مبل‌سازي وسترن كانزاكت فانتزي‌ترين و درعين‌حال پربهاترين سفارش مبل را كه بالغ بر يك و نيم ميليون دلار شده جهت كاخ اختصاصي 88 اتاقه والاحضرت شمس پهلوي خواهر شاه ارسال خواهد كرد.
نكته به مراتب محسور كننده و غير منطقي اين است كه از بابت خريد قالي بافت امريكا جهت مفروش كردن كاخ مذكور به شركت قالي پروين معادل 100 هزار دلار قالي سفارش داده شده بود.
داگلس رئيس شركت وسترن كانترات مي‌گويد بدون شك اين قصر يكي از مجلل‌ترين قصرهاي خصوصي مي‌باشد كه در قرن حاضر ساخته شده است.
شمس علاوه بر اينكه در ايران صاحب چندين كاخ بود در خارج از كشور نيز قصرهاي متنوعي داشت كه قيمت آنها گاهي به چندين ميليون دلار مي‌رسيد.
«يونايتدپرس» درباره قصر شمس در واشنگتن گزارش داده بود: «ويلاي متعلق به شمس كه در بالاي تپه‌اي در بورلي هيلز قرار داشت يك سال بعد از اينكه به مبلغ 5/5 ميليون دلار به يك مجري سابق برنامه‌هاي تلويزيون فروخته شد از طرف صاحب فعلي آن به مبلغ 25 ميليون دلار به معرض فروش گذاشته شده است.
ملك متعلق به شمس پهلوي 157 جريب مساحت دارد. تاكنون كساني پيدا شده‌اند كه حاضرند براي ويلاي سابق شمس پهلوي تا مبلغ 18 ميليون دلار بپردازند.»
* تصرف زمين توسط شمس
زمين‌خواري ميراثي از رضاخان به فرزندانش بود.
از آن جمله زمين‌هايي كه در اختيار شمس قرار گرفت روستايي به نام «شور قشلاق» كه بعدها به مهرشهر تغيير نام داد بود.
شمس تا قبل از تقسيم اراضي در سال 41، سه هزار هكتار از اراضي مهرشهر را در تملك خود داشت. پس از اصلاحات ارضي يك سوم آن را به روستائيان فروخت و مابقي كه مرغوب‌ترين زمين‌هاي آن ناحيه نيز به حساب مي‌آمدند در تملك خود نگاه داشت و در قسمتي از آن كاخ معروف خود به نام مرواريد را با بيش از 110 هكتار زيربنا احداث كرد و بقيه زمين را نيز به تدريج به فروش رساند.
شمس همچنين با اعمال نفوذ مسير بزرگراه تهران-كرج را منحرف كرد تا از وسط املاكش بگذرد تا بدين شكل بتواند زمين‌هاي خود را به بهايي چند برابر نرخ معمول به خريداران سرشناس بفروشد.
اينگونه فعاليت‌هاي شمس پهلوي باعث اعتراض شديد مردم شد.
مخبر ساواك در شهريور 52 از نارضايتي مردم از خريد و فروش زمين‌هاي مربوط به خاندان پهلوي با قيمت گزاف خبر داده و گزارش مي‌دهد: «در كرج زمين‌هاي والاحضرت شمس پهلوي را مي‌فروشند متري 500 تومان.»
فراهنگ**1880* 1823 دريافت كننده: پروين اروجي * انتشار: طاهره نبي اللهي
تهران- ايرنا- مركز اسناد انقلاب اسلامي گزارشي را با عنوان « بازخواني فسادهاي شمس پهلوي » كه جزئياتي از سوء استفاده ها و مال اندوزي هاي اين شاهزاده پهلوي را بيان مي كند در پايگاه اينترنتي خود منتشر كرد.