ظاهرا هدف اصلی رهبر روسیه از این دو سفر تقویت نفوذ سیاسی و نظامی در تاجیكستان و قرقیزستان اعلام و همچنین به مناسبت بیست و پنجمین سالگرد تجلیل از برقراری روابط دیپلماتیك میان مسكو با پایتخت های آسیای میانه انجام شده است اما به گفته تحلیلگران رسانه های بی طرف و مستقل نتیجه مهمی برای این دو كشور كوچك و كم توسعه آسیای میانه نداشته است.
گفته شد كه در سفرپوتین به این دو كشور تعدادی اسناد همكاری امضا شد ولی مطبوعات مستقل تاكید می كنند كه این سندها تشریفاتی بوده است و اهمیت و نتیجه خاصی برای قرقیزها و تاجیكها نداشت.
سایت eurasianet.org می نویسد پوتین در سفرش به تاجیكستان به رد و بدل شدن تعارفات معمول با همتای تاجیك خود، امامعلی رحمان در روز 27 فوریه در نشست خود در شهر دوشنبه پرداخت.
این نشریه الكترونیكی با انتشار توافقنامه های امضاشده و اظهارات مختصر سران دو كشور نوشت: شهروندان تاجیك ، از سفر ولادیمیر پوتین به تاجیكستان انتظار تحولات عظیم داشتند ولی ناامید شدند، چون، ظاهرا هیچ تحول مهمی رخ نداد.
رسانه ها از امضای هفت سند همكاری در بخش های كار و مهاجرت، حفاظت از محیط زیست، استفاده از دانش هسته ای، برنامه همكاری های وزارت خارجه در سال 2017و یادداشت تفاهم بین نهادهای فرهنگی دو كشور در جریان دیدار پوتین و رحمان خبر داده اند.
برخی كارشناسان می‌گویند: هدف مهم چنین سفر یك مقام عالیرتبه روس می‌توانست حل و فصل مسایل دیرین دو كشور از جمله عضویت تاجیكستان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا باشد ولی دوشنبه در آستانه این سفر گفته بود كه «این مسئله هنوز در حال بررسی است».
پوتین در پایان مذاكراتش با رئیس جمهوری تاجیكستان در نشست خبری در دوشنبه نقش تاجیكستان، بخصوص، امامعلی رحمان را در تأمین امنیت و استقرار ثبات كلیدی خواند و گفت، «به این دلیل موقعیت تاجیكستان در حل مسائل منطقه ای برای روسیه» مهم است. همچنین، او از تاجیكستان به عنوان شریك راهبردی نام برد.
بیشتر كارشناسان می‌گویند، احتمالا مهمترین گفتمان های بین پوتین با رهبران تاجیكستان و قرقیزستان در پشت درهای بسته ماند، همان موضوعی كه تحلیلگران از قبل به عنوان «یك ملاقات خاص بین پوتین و دو این رئیس جمهوری » گمانه زنی كرده بودند.
یكی از مسائل مورد بررسی، به قول آنها، می‌تواند موضوع شرایط نامساعد كار شركتهای خصوصی روسیه در تاجیكستان باشد، كه قبلا این مشكل از زبان سفیر روسیه رسانه ای شده بود.
همچنین كارشناسان می گویند چون روسیه نتوانسته بود، تاجیكستان را به اتحادیه اقتصادی اوراسیا بكشاند، حالا می‌خواهد به نفوذ سیاسی و نظامی‌اش را در این كشور تقویت كند كه در سالهای اخیر كمرنگ شده بود.
موضوع دیگر مسئله مهاجران كاری تاجیك بود كه رسما قول عملی و اجرایی برای حل مشكلات انها ارائه نشد و تنها در حد حرف باقی ماند .
اگر چه مقامهای روس وعده دادند، كه این مسئله حل می شود ولی تاكنون مشخص نیست، كه از 270 هزار مهاجر تاجیك اخراج شده از روس برای عفو چند نفر اقدام خواهد شد ضمن اینكه پوتین هم با ذكر این نكته كه مهاجران كاری تاجیك «از شرایط مناسب» برخوردارند، اشاره كرد و گفت « روسیه در در فكر امتیاز بیشتر برای آنها نیست چون 15 روز اقامت بدون محدودیت در روسیه و سه سال كار با جواز در این كشور خود امتیاز است.
امامعلی رحمان، رئیس جمهوری تاجیكستان، در نشست خبری خود نتایج دیدار و گفت و گوها با رئیس جمهوری روسیه را در راه توسعه همكاریها در بخشهای مختلف مهم و سازنده ارزیابی كرد. از جمله، رحمان به توسعه همكاری های دوجانبه در بخش نظامی و نظامی و فنی تأكید كرد، كه به نوسازی تجهیزات فنی نیروهای مسلح تاجیكستان ارتباط دارد.
سرگئی شایگو، وزیر دفاع روسیه ابان ماه سال گذشته در دیدار با شیرعلی میرزا، همتای تاجیك خود در شهر مسكو گفته بود، كه در سال جاری روسیه به تاجیكستان ادوات نظامی ازجمله، هواپیماهای جنگی و بالگرد می‌دهد. ولی سایت «نیزویسیمیه گزیته»نوشت: ظاهرا این موضوع عملی نشده ولی مبارزه با ترورریست های داعش و گروههای افراطی مستقر در افغانستان، همراه با مقابله با قاچاق مواد مخدر از این كشور هم مرز با تاجیكستان، به قول پوتین، برای روسیه و همكاریهای دو كشور اهمیت خاص دارد.
پوتین گفت: در صورت لزوم به خاطر مسدود كرن راه تروریستها به خاك تاجیكستان، از نیروی پایگاه 201 روسیه استفاده خواهد شد. ولی تحلیلگران آگاه تاجیك معتقدند هدف اصلی روسیه بازگشت نظامی خود به مرزهای تاجیكستان است.
پایگاه نظامی 201 روسیه با هفت هزار نیروی نظامی در شهرهای دوشنبه، قورغان تپه و كولاب در كشور تاجیكستان استقرار یافته است.
زمانی كه تاجیكستان وابسته به اتحاد جماهیر شوروی سابق بود لشكر 201 این كشور در سرزمین تاجیكان مستقر بود و با استقلال كشور فارسی زبان تاجیكستان در سال 1370، این كشور به پایگاه نظامی روسیه تبدیل شد.
توافقنامه تمدید استقرار پایگاه نظامی 201 روسیه در خاك تاجیكستان هفتم مهرماه سال 92 در مجلس تاجیكستان به تصویب نهایی رسید.
براساس این توافقنامه، این پایگاه نظامی تا سال 2042 در خاك تاجیكستان باقی خواهد ماند كه در مجموع حضور نظامی روسیه در تاجیكستان از سال 1993 تا آن زمان به 49 سال خواهد رسید.
روسیه همیشه تلاش می‌كرد كه نظارت بر مرز تاجیكستان با افغانستان را در دست داشته باشد و به این وسیله نفوذ و قدرت امپراتوری خود را برقرار كند.
با توجه به اینكه روسیه در كشورهای دارای منابع بزرگ نفت و گاز آسیای مركزی مانند قزاقستان، ازبكستان و تركمنستان نفوذ چندانی ندارد، می‌خواهد این خلا را از حساب كشورهای فقیر مثل تاجیكستان و قرقیزستان جبران كند.
تاجیكستان با افغانستان یك هزار و 400 كیلومتر مرز مشترك دارد و تا سال 2005 حفاظت از این مرز را نیروهای مرزبان روسیه به عهده داشتند. پس از خروج این نیروها بارها مقامات عالیرتبه نظامی و سیاسی روسیه به ناموفق بودن مرزبانان تاجیك در حمایت از خطوط مرزی اشاره كرده و موضوع امكان بازگشت نیروهای مرزبان روس به مرز تاجیكستان و افغانستان را مطرح كرده بودند.
اما مقامات تاجیكستان این خواسته روسها را غیر قابل قبول خوانده بودند. با توجه به اینكه میان تاجیكستان و روسیه نظام روادید وجود ندارد، مرز تاجیكستان و افغانستان مرزهای جنوبی روسیه نیز محسوب می‌شود و از این لحاظ، این كشور به تقویت مرزهای جنوبی تاجیكستان علاقه‌مند است.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری سوریه روزهای 27 و 28 فوریه ( نهم و دهم اسفند) در راس یك هیات در دوشنبه و بیشكك حضور یافته بود.
آساق**1663**گزارش تحلیلی از: خسرو حسینی** انتشاردهنده: 1577**حسن حسین زاده
تهران - ایرنا - رسانه ها و ناظران آسیای میانه كه سفر رسمی روز گذشته ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه را به تاجیكستان و قرقیزستان، مورد ارزیابی قرار دادند، «تعارفات سیاسی» را وجه غالب این سفر دانستند.
