پزشك متخصص: راه های مقابله با لجبازی كودكان را بشناسید

به گزارش روز جمعه گروه علمی ایرنا، كودكان برای كنارآمدن با دیگران به قوانین ساده و روشن نیاز دارند، نباید از كودكان بخواهیم هر آنچه ما می گوییم، انجام دهند. كودكان درسنین پیش دبستانی دوست دارند خودشان تصمیم بگیرند، انتخاب كنند و در كارهای مربوط به خود مستقل باشند. به گفته كارشناسان تنها در مواردی كودك «لجباز» به شمار می آید كه از بیش از نصف دستورات والدین سرپیچی كند.
دكتر «كتایون خوشابی» روانپزشك و فوق تخصص روانپزشكی كودك، نوجوان و خانواده روزجمعه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا درباره علل بروز رفتار لحبازی و نحوه برخورد با آن گفت: گاهی توجه زیاد والدین به رفتارهای نامناسب كودكان سبب می شود رفتارهای نادرست آنان تقویت شود، طوری كه كودكان به دلیل آوردن ، جرو بحث كردن، نق زدن، مجادله كردن و درخواست های مكرر و مكرر متوسل می شوند.
وی افزود: گاهی نیز علت لجبازی كودكان این است كه والدین در برابر لجبازی های آنها رفتار ثابتی ندارند، مثلا یك روز هیچ عكس العملی در برابر لجبازی نشان نمی دهند و روز دیگر از آنها می خواهند مطابق با خواسته آنها رفتار كنند ، اگر همیشه با كودكان رفتار ثابتی داشته باشیم ، كمتر لجبازی می كنند.
وی با اشاره به اینكه نحوه دستور دادن والدین نیز بسیارموثر است، گفت: اگر والدین زیاد دستور بدهند كودكان خسته می شوند و از انجام دستورات خودداری می كنند ، گاه، كودكان برای آن دستور را اجرا نمی كنند چون كسی به آنها یاد نداده است چگونه آن كار را انجام دهند، مثلا كودك طرز استفاده از قاشق و چنگال را نیاموخته است، اما والدین توقع دارند كودكان آداب صحیح غذا خوردن را رعایت كند.

*** درباره دستوراتی كه به كودك می دهید، فكر كنید
دكتر خوشابی به والدین توصیه كرد: قوانین را مستقیم و واضح بیان و به آنها در زمینه رعایت این قوانین كمك كنید، با كودك صمیمی شوید و به او توجه كنید ، در كنار او بنشینید و به چشمهایش نگاه كنید، نام او را به زبان آورید و او را به انجام كارتشویق كنید.

*** كارهایی را كه از كودك انتظار دارید به او بگویید
وی یادآور شد: درخواست های خود را به طور واضح و روشن بیان كنید مثلا ' لیلا موقع خواب است، برو لباس خوابت را بپوش' ، اگر می خواهید كودكتان از انجام كار خاصی خودداری كند باید قبلا یكبار مسئله را به او گفته باشید مثلا ' علی روی مبل نپر' روی صندلی بنشین و تلویزیون نگاه كن'.

*** به كودك خود برای همكاری فرصت كافی بدهید
فوق تخصص روانپزشكی كودك، نوجوان وخانواده افزود: در صورت انجام دستور از كودك تشكر كنید ، اگر می خواهید كار جدیدی مثل آماده شدن برای خواب را به كودكتان یاد دهید، یكبار توضیح دهید ، پنج دقیقه صبركنید سپس خواسته خود را یكبار دیگر تكرار كنید، اگرمی خواهید كودك ازانجام كارخاصی خودداری كند باید از تكرار مرتب آن اجتناب كنید.
خوشابی گفت: اگر كودك در مدت پنج دقیقه كار مورد نظر را انجام نداد، از دلایل متناسب با موقعیت استفاده كنید، در صورتیكه كودك بازهم دستور شما را انجام نداد و در همان موقع مشغول فعالیت خاصی مانند تماشای تلویزیون و یا بازی بود فعالیت او را قطع كنید مثلا تلویزیون را خاموش كنید و یا اسباب بازی را بردارید و به كودك در مورد دلیل انجام این كار توضیح دهید.
وی ادامه داد: برای مثال به كودك بگویید كه كاری را كه از تو خواستم انجام ندادی به همین دلیل تلویزیون تا 10 دقیقه خاموش خواهد بود، برای حذف یك فعالیت مثلا ندیدن تلویزیون 5 تا 10 دقیقه كافی است ، از شكایت و اعتراض و بحث با كودك خودداری كنید.
خوشابی گفت: در صورتیكه زمان مورد نظر برای اصلاح رفتار كودك به اتمام رسید، اجازه فعالیت دوباره را داده و یا اسباب بازی را به كودك بدهید، اگر بعد از شروع دوباره فعالیت یا برگرداندن اسباب بازی لجبازی ادامه داشت، دلایل منطقی خود را تكرار كنید و به او فرصت طولانی تری بدهید مثلا بقیه روز و یا از روش ساكت كردن و یا محروم كردن كودك استفاده كنید.
دكتر خوشابی افزود: گاهی اوقات می خواهید كودك كار جدیدی را شروع كند، در حالیكه او به راحتی آن را نمی پذیرد، مثلا می خواهید كودك در ساعت معینی بخوابد، درحالیكه دیگر افراد خانواده بیدار هستند، درصورت ادامه مشكل رفتاری كودك به او توجه نكنید، او را روی صندلی دوراز دیگر افراد خانواده بنشانید و به او بگویید برای دو دقیقه باید ساكت بنشینی و دیگر به او توجه نكنید.
وی تاكید كرد ، اگر كودك ساكت ننشست از محروم كردن استفاده كنید و به او بگویید چون دو دقیقه ساكت ننشستی به همین دلیل تو را از فلان چیز محروم می كنم. محروم كردن یعنی حذف كردن فعالیت خاصی كه در آن زمان كودك انجام می دهد ( مثلا بازی كردن با اسباب بازی و یا تماشای تلویزیون )، او را به یك اتاق دیگر ( غیر از اتاق خودش) بفرستید و با در نظر گرفتن سن كودك بین سه الی هشت دقیقه اجازه ندهید از اتاق خارج شود، اگردراین مدت كودك ناراحت یا عصبانی شد به او توجهی نكنید و درصورتیكه از اتاق خارج شد او را به اتاق برگردانید.
وی ادامه داد: در صورتیكه بعد از اتمام زمان مورد نظر كودك دستورات شما را انجام داد او را تشویق كنید، در صورت سرپیچی او ، از روش ساكت كردن و یا محروم كردن استفاده كنید وتا زمانیكه كودك شما به رفتار جدید عمل نكرده است روش های قبلی را مرتبا تكرار كنید.
خوشابی یادآورشد: برای آنكه كودك مستقل شود به او حق انتخاب دهید، كودك را به دلیل رفتار خوب تشویق كنید، زمانیكه كودك لجبازی می كند سریع عكس العمل نشان دهید ، از راهكار مختلف مانند ارایه دلایل منطقی و روش ساكت كردن و محروم كردن استفاده كنید.
علمی ** 9340**1561**خبرنگار: منیر ابراهیمی زاده** انتشار:مژگان توانا