صداي زنان: زنان سرزمين من هم مي توانند

خانم يوسفي مختصري از زندگينامه خودتان را براي آشنايي بيشتر خوانندگان بيان كنيد؟
دهم اسفند سال 1362 درتبريز متولد شدم، از دوران كودكي شيفته موسيقي بودم و ذوق و شوق خاصي نسبت به ساز پيانو داشتم. جامعه آن روز و حتي خانواده ام نظر خوشي نسبت به هنر و به خصوص موسيقي نداشتند و اين امر باعث شد تا چند سالي از آمال و آرزوهايم دور بمانم ولي با وجود تمامي مشكلات و موانع سعي مي كردم تا حد توان در هر قدمي كه برمي دارم به هدف و علاقه شخصي خودم نزديك تر شوم.
كار خود را در عرصه هنر در دوران نوجواني با نقاشي شروع كردم، اوقات فراغتم را با نقاشي كردن و شعر خواندن سپري مي كردم. اشعار شمس و مولانا دنياي من را زير و زبر كرد و همزمان در دو رشته علوم تجربي و كامپيوتر مشغول تحصيل بودم و موفق به دريافت ديپلم در هر دو رشته شدم و در كنكور همان سال موفق به قبولي در رشته هاي ميكروبيولوژي (شيراز)؛ اتاق عمل (تهران) و برنامه نويسي كامپيوتر از تبريز شدم.
عليرغم ميل باطني و علاقه شخصي خودم به رشته ميكروبيولوژي به اصرار خانواده رشته كامپيوتر تبريز را برگزيدم و با رتبه اول از دانشگاه آزاد تبريز در رشته برنامه نويسي كامپيوتر فارغ التحصيل شدم و پس از فارغ التحصيلي با طيب خاطر بيشتري فعاليت هاي هنري خودم را در رشته موسيقي به صورت حرفه اي با مرحوم استاد فريدون پورناصح و مرحوم استاد متين دنبال كردم.
پس از آنكه افتخار شاگردي اين بزرگواران را داشتم تصميم گرفتم كه تحصيلات خود را در رشته موسيقي به صورت آكادميك دنبال كنم. در سال 2006 عازم كشور آذربايجان شدم و در كنسرواتوار 'اوزير حاجي بي اوا' مشغول تحصيل در رشته نوازندگي پيانو شدم. براي گذران زندگي دانشجويي ام همزمان با تحصيل مشغول تدريس موسيقي و نقاشي نيز شدم و به دليل استقبال موزه مركزي باكو از كارهاي نقاشي ام توانستم چندين نمايشگاه برگزار كنم و منبع درآمد خوبي براي گذران زندگي ام باشد. سپس با موفقيت در رشته نوازندگي پيانو از كنسرواتوار جمهوري آذربايجان در مقطع ليسانس فارغ التحصيل شدم.
در سال 2013 فوق ليسانسم رو در رشته متودولوژي، تاريخ و تعليم شيوه هاي نوازندگي پيانو در دانشگاه موسيقي جمهوري آذربايجان شروع كردم و در سال 2016 با رتبه اول از دانشگاه آذربايجان فارغ التحصيل شدم و در حال حاضر هم دانشجوي دكترا در رشته موسيقي درماني در همان دانشگاه هستم و در تبريز هم مشغول تدريس پيانو به صورت آكادميك در آموزشگاه ها هستم. اجراهايي در دانشگاه آذربايجان و شهر تبريز داشتم و هنرجويان بسياري را براي اجراهاي كارگاهي آماده كرده ام و با تمامي سختي هايي كه در اين راه كشيده ام، خوشحالم كه توانسته ام هنرجويان علاقه مند به موسيقي را در مسير رسيدن به هدفهايشان ياري رسانم.
آموزش موسيقي را از چه سني و در كجا شروع كرديد؟
آموختن موسيقي را به طور حرفه اي از سن 18 سالگي و با ساز پيانو نزد مرحومه خانم پروانه اشرفي در شهر تبريزشروع كردم.
خانواده تان با ادامه اين هنر مخالفتي نداشتند؟
در سنين كودكي مخالفت هايي داشتند ولي با پشتكار و علاقه اي كه به ساز پيانو و موسيقي داشتم ديگه مخالفتي انجام ندادند و حالا بر عكس گذشته علاقه مندتر هم شدند و ديدگاهشون عوض شده است.
چطور شد كه پيانو رو انتخاب كرديد؟
يك حس دروني، هميشه ساز پيانو رو جزوي از خودم مي دونستم. انگار در تاروپودم پيچيده. من عاشق سازم هستم و با سازم نفس مي كشم.
پيانو، هم از بابت ظاهر و هم از نظر صدا، حالت اشرافي گري دارد و معمولا به عنوان وسيله تزيين در خانه ها قابل استفاده هست، به نظرشما علاقمندان به اين ساز صرفا افراد ثروتمندي هستند؟
خوب به نظر من افراد علاقمند به ساز پيانو تنها افراد ثروتمند نيستند. چه بسا تاريخ نشان داده كه اكثر موسيقيدان ها افراد فقيري بودند. ولي خوب گران بودن ساز پيانو در جامعه ما متاسفانه سدي شده براي يادگيري اين ساز. به خصوص در گذشته كه اكثر افراد، علاقه خودشان را نسبت به ساز پيانو در نطفه خفه مي كردند ولي امروزه خوشبختانه پيانوهاي ديجيتالي با قيمت مناسب تر توانسته اند تا حدودي اين مشكل را حل كنند.
به عنوان دانشجوي دكتراي موسيقي آيا به آهنگسازي و خوانندگي هم فكر كرديد؟
خوب وقتي بصورت حرفه اي و آكادميك به كسب تحصيلات موسيقي پرداخته ميشه واحدهايي از آهنگسازي و خوانندگي هم گذرانده مي شود در نتيجه فعاليت هايي هم در اين زمينه انجام ميشه ولي نه بصورت حرفه اي. مثلا در سال اول كنسرواتوار كه در آذربايجان تحصيل مي كردم در كنسرت وكاپلا در سالن رشيد بهبوداوا اجرا داديم 'يك گروه 11 نفره'. در زمينه آهنگسازي هم فكرهايي دارم كه انشاالله در آينده اجرايي خواهم كرد.
چه مشكلاتي در رابطه با وضعيت نوازدگي بانوان در جامعه ما وجود دارد؟
موانع و مسائل موجود بر سر راه نوازندگان و به خصوص بانوان در جامعه، عمدتا زياد هست. نوازندگان به خصوص خوانندگان در بيشتر مواقع حق اجرا ندارند. اجراهاشون ضبط و پخش نميشه، در نتيجه ايجاد انگيزه، خلاقيت و نوآوري در بانوان را به حداقل مي رسانند. ولي اگر من به عنوان يك زن با وجود تمامي مشكلات توانستم علاقه شخصي خودم رو دنبال كنم باور دارم كه زنان سرزمين من هم مي توانند.
لطفا تعريفي از موسيقي ملي؛ سنتي و عاشيق را بيان كنيد؟
موسيقي ملي هويت هر ملتي رو بر اساس فرهنگ و تمدن آن كشور به نمايش مي گذاره از نوازندگان موسيقي ملي ايران مي‌توان از 'باربد' و 'نكيسا' نام برد. موسيقي سنتي، تاريخ و هنر، موسيقي نواحي، موسيقي بومي و اقليمي هر ملتي است كه تار و پود آن را تشكيل مي دهد و شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها و آوازها مي باشد كه از زمان هاي قديم تا به امروز در متن مردم جريان داشته است.
موسيقي عاشيق جزوي از موسيقي آذربايجاني هست. در زمان هاي قديم عاشيق ها عارفان و نغمه سراياني بودند كه به صورت بداهه ساز مي‌نواختند و آواز مي خواندند. از وظايف عاشيق ها انتقال شفاهي فرهنگ، ترويج ارزش‌ها و سنت هاي فرهنگي بود.
نظرتان در خصوص كلمه مبتذل كه براي موسيقي استفاده مي شود چيست؟
امروزه موسيقي يكي از بحث هاي مهم در جامعه ماست، و وجود اختلاف سليقه هاي زياد در كشور اسلامي ما باعث شده كه جوانان و بويژه جامعه موسيقي ما در اين خصوص دچار سردرگمي شوند ولي به نظر من نبايد به صورت تك بعدي به مسايل نگاه كرد. مبتذل بودن مي تونه در تمامي حرفه ها، رشته ها و فعاليت ها و.... باشه. حال و روز موسيقي هم خارج از ديگر شاخه ها نيست تنها حساسيت بخاطر اسلامي بودن كشور بر روي اون هست چه بسا بر اساس تحقيقات به عمل آمده موسيقي در جهت اهداف درماني، مواردي از جمله تقويت و ساماندهي سلامت روحي و جسمي افراد را به دنبال داشته است و در نتيجه عموميت دادن واژه مبتذل به موسيقي ناشي از جهل و كوته فكري است.
نقش صدا و سيما به خصوص شبكه استاني سهند در زمينه معرفي و پخش موسيقي تا چه حد منسجم است؟
به نوبه خودم از شبكه استاني سهند بخاطر تلاش هاشون در زمينه پخش و معرفي موسيقي تشكر مي كنم ولي بايد قبول كنيم و در نظر بگيريم كه جاي خالي در اين زمينه هنوز خيلي زياد هست و به خصوص جاي خالي بانوان در اين زمينه محسوس تر.
شخصا چه نوع سبك موسيقي را دوست داريد؟
سبك موسيقي من كلاسيك هست.
آيا از نظر خودتان به آن چيزي كه خواستيد رسيده ايد؟
فعلا نه. ولي تا حدودي در مسير هدف هام هستم و اين منو خوشحال ميكنه.
دوست داريد جاي چه كسي باشيد (از هنرمندان يا مسئولان عالي رتبه)
دوست دارم جاي خودم باشم نه كس ديگه. ولي هنرمندان برجسته و موفق در همه جاي جهان هميشه الگوي راهم بودند.
از نظر اخلاق هنري، مهم ترين شاخص ذهني شما چيست؟
هنر، آفرينش‌ زيبايي است. هنر، به خودي خود، اخلاق آفرين است. هنر امري است كاملا فطري و قلبي و آميخته با وجود و هستي است. هنر، تجلي روح پوياي زيبايي و كمال است. از نظر من شاخص ها از نظر اخلاق هنري شناخت، فهم، قبول و باور تواضع، انسانيت و معرفت است.
از تجربيات خودتان براي جواناني كه تازه مي خواهند وارد اين عرصه شوند، بگوييد؟
موسيقي يك هنر والا، مقدس و بسيار سختي است. موسيقي در ذهن مان با استفاده از بخش هاي متعددي از مغز شكل مي گيرد و با اين قدرت و توانايي ناخودآگاه در ساختار موسيقي، احساسات عميق در ارتباط با موسيقي ايجاد مي شود. موسيقي محدوديت هاي زبان را در مي نوردد و زماني كه نمي توانيم خودمان را با گفتار يا نوشتار بيان كنيم، كار موسيقي آغاز مي شود. موسيقي به شما اعتماد به نفس، شخصيت، قدرت يادگيري و بيشتر از هرچيزي آرامش مي بخشد. همچنين موسيقي طالب پشتكار، علاقه و صبر بسيار است.
آيا شما موسيقي درماني را هم انجام مي دهيد؟ تاكنون اجرايي براي كودكان بيمار انجام داديد؟
فعلا تحقيقاتي در اين زمينه انجام دادم و چند تا از مقاله هايم در نشريه علمي دانشگاه آذربايجان به چاپ رسيده. انشاالله به زودي تحقيقاتم را اجرايي خواهم كرد. اميدوارم كه همكاري هاي لازم در اين زمينه صورت بگيرد.
درزمينه نقاشي هم فعال هستيد اگر در نمايشگاهي شركت داشتيد بفرماييد
بله چندين بار در كشور آذربايجان نمايشگاه نقاشي داشتم كه استقبال زيادي از طرفشون شد.
به عنوان يك هنرمند موسيقي چه تعريفي از زن داريد؟
زن نقش بزرگي در اجتماع دارد. زن پرورش دهنده زنان و مردان ارجمند است. نيمي از جمعيت هر جامعه را زنان تشكيل مي دهند بنابر اين در توانمندي و توسعه هر جامعه نقشي تعيين كننده دارند. زنان قرن حاضر در تمام زمينه هاي جامعه حضور داشته و دارند؛ به گونه اي كه ديگر نمي توان رد پاي آنها را ناديده گرفت. در اين ميان، نقش زنان در عرصه هاي هنري نيز روز به روز در حال افزايش است. هنر امروز به واسطه تنوع، علاوه بر دارا بودن ويژگي هاي هنر دوران گذشته، قابليت هاي جديدي نيز دارد. نقش و حضور زنان در جامعه و فعاليت هاي فرهنگي، هنري و اجتماعي آنان كاملا مشهود است. زنان هنرمند طي ســالهاي اخيــر، بــراي راه يافتن به جايگاه مناسب در هنر معاصر ايران تلاش بسياري كرده اند و به تبع آن موفقيت هاي بسياري را نيز بدست آورده اند.
در آخر حرفي است؟
در ابتدا سپاس از صداي زنان براي زحماتي كه مي كشيد؛ و در آخر همان طور كه مي دانيم در تمام كشورهاي دنيا موسيقي در تمام مدارس كشور تدريس مي شود و افراد جامعه داراي حداقل سواد ابتدايي موسيقي از جمله تاريخ موسيقي، دستگاه ها، رديف ها، گام ها و نواختن سازها مي باشند. از اين رو اميدوارم روزي برسد كه تمام افراد كشورم همچون كشورهاي دنيا داراي حداقل سواد موسيقيايي شوند تا سطح سواد علمي موسيقي و طرز ديدگاهشان افزايش يابد. ساز پيانو علاوه بر ساز تخصصي يك ساز عمومي هم مي باشد كه اميدوارم روزي برسد كه تمام خانه ها مزين به ساز پيانو شود و بتوانند صداي خوش موسيقي رو با تمام وجود به صدا دربياورند.
6132/6183