خواب با كیفیت لازمه زندگی سالم

به گزارش روز جمعه گروه اخبار علمی ایرنا، خواب كافی در ساعت مناسب، یكی از مهمترین مولفه‌های سلامت روح و جسم است. مغز به عنوان فرمانده بدن تنها در صورت خواب كافی عملكرد درستی خواهد داشت. سیستم پاك سازی مغز كه مهمترین وظیفه آن خارج كردن مواد زائد از این بافت حیاتی است، در زمان خواب بیشترین میزان فعالیت را دارد.
بخش اعظم دفع مواد زائد از بدن توسط سیستم لنفاوی انجام می شود. این سیستم، مولكول ها و پاتوژن های معیوب را از بافت ها به جریان خون منتقل می كند تا از طریق خون به مجراهای دیگر بدن برسند و پس از تغییراتی از آن جا خارج شوند؛ اما پاك سازی بافت بسیار حساس مغز توسط یك سیستم مستقل انجام می شود. مغز بر خلاف سایر اندام ها از سیستم لنفاوی برای این منظور بهره نمی برد.
سیستم پاك سازی مغز متشكل از نوعی سلول موسوم به 'گلیال' است كه عملكرد اصلی آن ثابت كردن نورون ها در محل مقتضی است. در این سیستم مایع خاصی بین رگ های مغزی و سلول های گلیال جریان دارد كه تركیبات پروتئینی مضر را از بافت مغز جدا می كند. محققان معتقدند هنگام خواب، سلول های گلیال از رگ های مغز جدا می شوند و فضای بیشتری را برای عبور این مایع فراهم می كنند.
پس از خواب كامل، عملكرد سیستم پاكسازی تا 60 درصد افزایش می یابد. علاوه بر مغز، عملكرد قلب و سایر ارگان ها نیز به خواب وابسته است. خواب تنها زمانی است كه بدن فرصت ترمیم پیدا می كند. سیستم ایمنی با خواب كافی تقویت می شود.
بر اساس گزارش انجمن جهانی خواب، حدود 45 درصد از جمعیت جهان به نوعی درگیر اختلال خواب هستند؛ بنابراین نیاز به روش هایی برای پیشگیری و حل این مشكل به شدت احساس می شود. برخی از مهمترین فواید خواب كافی عبارتند از :
-خوابیدن تعداد سلول های مغز را افزایش می دهد
خوابیدن باعث می شود كه امكان تولید میلین توسط سلول های مغز افرایش یابد. میلین تركیب نوعی فسفولیپید و پروتئین است كه مانند عایق عمل می كند و مانند غلافی در اطراف تمام سلول های عصبی قرار می گیرد. میلین برای عملكرد صحیح سلول های عصبی ضروری است و كمبود آن منجر به بروز بیماری های خطرناكی مانند ام اس می شود.
میلین كاربردهای مختلفی دارد ولی یكی از مهمترین وظایف آن، تسریع در ارسال پیام های عصبی است. خواب باعث افزایش تعداد سلول های عصبی و احیای سلول های قبلی می شود.
-خواب كافی سبب كاهش دردهای مزمن می‌شود
مطالعات جدید نشان می‌‌دهد خواب كافی و باكیفیت یكی از مهمترین روش‌های كاهش درد است و به همین دلیل پزشكان در دوره نقاهت بیماری یا عمل جراحی، استراحت كامل را توصیه می‌كنند.
- خواب كافی قدرت استدلال و تفكر را افزایش می‌دهد
كیفیت خواب یكی از مهمترین فاكتورهای نحوه تفكر و استدلال منطقی است. توصیه شده است هنگام مواجهه با مشكلات پیچیده كه نیازمند اتخاذ راه حل و تفكر است، استراحتی كوتاه داشته باشید و تاثیر فوق العاده آن را ببینید.
-خواب كافی و با كیفیت التهاب بدن را كاهش می‌دهد
التهاب مهمترین دلیل بروز بیماری‌های قلبی، سكته مغزی، دیابت، آرتریت و پیری زودرس است. تحقیقات نشان می دهد سطح پروتئین التهابی در افرادی كه در شب كمتر از شش ساعت می‌خوابند، نسبت به افرادی كه خواب كامل دارند، بیشتر است. فشار خون ناشی از التهاب از دیگر مضرات اختلال خواب است.
- خواب كافی سبب كاهش وزن و بیماری‌های متابولیك می‌شود
بدن در حالت خواب كالری می‌سوزاند، كم خوابی یا اختلال خواب یكی از مهمترین دلایل چاقی و اضافه وزن است.
-خواب كافی نقش مهمی در درمان بیماری ام اس دارد
-خواب كافی باعث تقویت حافظه می شود و از برخی اختلالات ژنتیكی جلوگیری می كند.
-خواب كافی و با كیفیت در دوران جوانی و میانسالی، مهمترین عامل تقویت حافظه در پیری است
- خواب كافی قدرت بدنی را افزایش می‌دهد
-كم خوابی احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را دو برابر و سكته مغزی را چهار برابر افزایش می دهد
-كودكان و نوجوانانی كه خواب منظم و كافی ندارند، از نظر رفتاری ناهنجار می شوند. این كودكان در مدرسه رفتار مناسبی ندارند و معمولا برای هم سن و سالان و اولیای مدرسه مشكل ایجاد می كنند
-كم خوابی و خستگی مهمترین عامل مشاجره و اختلاف زوجین است
-خواب ناكافی سیستم یادگیری را مختل می كند
-اختلال خواب سبب افزایش فشار خون و ضربان نامنظم قلب می شود
-خواب آلودگی یكی از مهمترین علل تصادفات رانندگی است
-خواب ناكافی سبب مرگ زودرس می شود
-اختلال خواب و خواب ناكافی مهمترین علت پیری پوست است
-اختلال خواب قابلیت قضاوت را از بین می برد
-كاهش حافظه، افسردگی، چاقی و دیابت نوع 2 برخی از دیگر مضرات كم خوابی هستند
محققان هفت تا هشت ساعت خواب، بین ساعت های 10 شب تا شش صبح را برای بدن لازم می دانند و توصیه می كنند كه اتاق خواب كاملا آرام و تاریك باشد.
امروز هفدهم مارس مصادف با 27 اسفند ماه روز جهانی خواب نام دارد. این مناسبت توسط كمیته روز جهانی خواب، وابسته به انجمن جهانی پزشكی خواب از سال 2008 میلادی به منظور افزایش آگاهی عمومی در مورد ضرورت توجه به خواب كافی و تاثیر آن بر سلامت جسمی و روحی و پیشگیری از اختلالات خواب و نحوه مدیریت آن شكل گرفته است.
هر سال شعاری برای این روز درنظر گرفته می شود. شعار روز جهانی خواب در سال 2016 میلادی، خواب خوب؛ رویایی دست یافتنی درنظر گرفته شده است. شعار این انجمن در سال 2017، خواب با كیفیت لازمه زندگی سالم است.
منابع :
پایگاه خبری دانشكده پزشكی دانشگاه هاروارد
نشریه هلث
پایگاه خبری مدیكال ساینس
پایگاه خبری مدیكال نیوز تودی
پایگاه خبری ساینس دیلی
علمی (6) ** 9259**1440
مترجم : سپیده كاشانی