به گزارش روز چهارشنبه گروه اخبار علمی ایرنا از نشریه دیسكاوری، معمولا تصور می‌شود متابولیسم واژه‌ای است كه برای توصیف تمام واكنش های شیمیایی صورت گرفته در ارگان‌های زنده مورد استفاده قرار می گیرد؛ ولی این واژه كاربردهای دیگری نیز دارد.
واژه متا در عبارت متابولیسم به تمام واكنش‌های شیمیایی اشاره دارد كه وجود آن‌ها برای زنده نگاه داشتن ارگانسیم‌ها ضروری است. عبارت متابولیسم از واژه یونانی metabole به معنای 'گرفته شده به تحصیل و مصرف توان' اشاره دارد. محققان از قرن نوزدهم میلادی از این واژه استفاده می‌كنند؛ اما سابقه آن به سال‌ها قبل باز می‌گردد. در قرن سیزدهم یك پزشك مسلمان به نام ابن نفیس دریافت بدن و اجزای آن به طور مستمر در حال انحلال و تغذیه هستند و به ناچار، دائما تغییر می‌كنند.
مفهوم متابولیسم تنها درمورد ارگانیسم‌های واحد كاربرد ندارد. محققان این مفهوم را در مورد تمام زیست‌بوم‌های طبیعی و سطوح مختلف فتوسنتز به كار می‌برند؛ حتی عبارت متابولیسم در مورد فرآیند مصرف منابع و تولید ضایعات در مناطق شهری نیز به كار می‌برند.
نوع ابتدایی متابولیسم بیش از 3.5 میلیارد سال قبل در تك سلولی‌ها وجود داشته است. به دلیل مقادیر اندك اكسیژن در اتمسفر زمین، این نوع متابولیسم، یك فرآیند تخمیری بوده است و اكنون هم در برخی از میكروب‌ها مانند مخمر وجود دارد. با افزایش اكسیژن در زمین و پیچیده‌تر شدن موجودات زنده، انواع مختلفی از متابولیسم از جمله فتوسنتز و كمولیتوتروفی ایجاد شد.
بسیاری از موجودات تك سلولی مانند باكتری‌ها در شرایط بسیار سخت و محیط های فاقد اكسیژن، با استفاده از فرآیند كمولیتوتروفی انرژی مورد نیاز خود را به دست می‌آورند. این فرآیند شامل تركیب شیمیایی مواد غیرارگانیك مانند آمونیاك برای به دست‌آوردن انرژی است.
صرف‌نظر از منابع تامین انرژی، متابولیسم شامل دو فرآیند كاتابولیسم به معنای تقسیم انرژی به واحدهای كوچكتر قابل استفاده و آنابولیسم به معنای استفاده از واحدهای انرژی برای انجام عملیات حیاتی مانند رشد استخوان‌ها در بدن است.
به طور كلی فرآیند متابولیسم توسط آنزیم‌ها انجام می‌شود. آنزیم‌ها دائما از بین می‌روند و با آنزیم‌های جدید جایگزین می‌شوند. به عبارت دیگر متابولیسم، خود حاصل متابولیسم است. بیماری‌های متابولیك كه معمولا ژنتیكی هستند، موجب كاهش یا توقف تولید یك یا چند آنزیم در بدن می‌شوند. حالت پیشرفته این عارضه به عنوان سندروم متابولیك شناخته می‌شود.
عوامل ایجاد سندروم متابولیك شامل افزایش چربی شكمی، فشار خون بالا، مقاومت در برابر انسولین، انعقاد غیرطبیعی خون، كلسترول بالا و همچنین پروتئین‌های واكنشی C هستند. این پروتئین‌ها شاخصی برای وجود التهاب در بدن محسوب می‌شوند. بروز سندروم متابولیك علل ناشناخته‌ای دارد؛ اما عوامل ژنتیكی، عدم تحرك و چاقی نقش مهمی را در این رابطه بازی می‌كنند. این سندروم منجر به افزایش خطر بیماری‌های قلبی، دیابت و مرگ می‌شود.
با وجود این كه تبلیغات زیادی درباره كنترل چاقی و كاهش وزن از طریق تنظیم متابولیسم با استفاده از رژیم‌های غذایی می‌شود، هنوز مستندات علمی موثقی در تایید این ادعاها وجود ندارد. برای مثال در برخی از مطالعات گفته شده عصاره چای سبز احتمالا از طریق مهار برخی از آنزیم‌ها موجب افزایش مصرف انرژی می‌شود. اما در سال 2011 میلادی مشخص شد میزان تاثیر عصاره چای سبز به شخص و منبع تامین چای سبز بستگی دارد. در سال 2012 میلادی مشخص شد چای سبز تاثیر قابل توجهی بر كاهش وزن ندارد و اساسا در كنترل وزن موثر نیست.
**ركورد بیشترین و كمترین میزان متابولیسم
ركورد بالاترین میزان متابولیسم در بین مهره‌داران متعلق به مرغ مگس یاقوت گردن است. مرغ مگس یاقوت گردن برای حفظ دمای بدن و 200 مرتبه بال زدن در هر ثانیه، به مقادیر بسیار زیادی انرژی نیاز دارد. این حشره در هر روز معادل وزن بدن خود از شهد گل‌ها مصرف می‌كند. در سال 2016 میلادی محققان دریافتند خرس تنبل پایین‌ترین میزان متابولیسم را در بین پستانداران دارد و ساختار بدن او به گونه‌ای تكامل یافته است كه انرژی مورد نیاز جانور را به حداقل رسانده است. در واقع تنبلی این موجود، یك استراتژی برای حفظ بقا در طبیعت است.
علمی (6)**9259**1021
مترجم: سپیده كاشانی**انتشار: حسین نوروزیان
تهران - ایرنا - رژیم غذایی تنها عاملی نیست كه به متابولیسم(سوخت و ساز) گره خورده است؛ تنظیم عملكرد تمام اعضای بدن، حتی اندام مصنوعی به چگونگی سوخت ساز مرتبط و وابسته است.
