پنجه پيتك يادگاري از جشن هاي كهن ايراني در طالقان

حسين عسكري روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: پنجه پيتك را از روزهاي 21 تا 25 فروردين ماه هر سال نامگذاري كرده بودند كه اين 5 روز را آخر سال به شمار مي آوردند كه جزء عمرشان محسوب نمي شد.
وي با بيان اينكه مردم طالقان در اين 5 روز همانند سيزده بدر (روز طبيعت) به شادي مي پرداختند، اظهار داشت: اين آيين هم اكنون به صورت پراكنده در اين منطقه برگزار مي شود.
وي گفت: مردم طالقان از 21 تا 24 فروردين ماه يعني 4 روز اول پنجه را به آماده كردن مقدمات برگزاري جشن پنجه پيتك اختصاص مي دادند و روز آخر يعني روز 25 فروردين را پنجه مي گرفتند.
عسكري ادامه داد: گردش در خارج از روستا، دست كشيدن از كار، آراستن و پاكيزگي خود و خانه ها، پرهيز از خواب و كسالت، تبديل كدورت ها به صلح و دوستي، خوردن 25 نوع خوراكي به جهت گذشت 25 روز از نوروز با احتساب آب، نمك، نان و ادويه جزء آن خوراكي ها و پرهيز از آزار جانداران از جمله رفتارهاي طالقاني ها در جشن پنجه پيتك است.
اين البرزپژوه افزود: در روزگاران گذشته كه هنوز استفاده از تقويم ماه هاي خورشيدي رواج چنداني نداشت، تقويم 2 سوي دامنه هاي البرز به ويژه منطقه طالقان واقع در استان البرز به اين صورت محاسبه مي شد كه هر ماه را 30 روز حساب مي كردند كه به اين ترتيب سال، 360 روزه مي شده و 5 روز باقيمانده از 365 روز سال خورشيدي را جزء ايام عمر خود محسوب نمي كردند.
وي با اشاره به اينكه در زبان عربي به اين 5 روز اضافه بر تقويم ديلمي، 'خمسه مسترقه' مي گفتند، بيان داشت: ماه هاي اين تقويم به گويش محلي عبارتند از اول ماه، سيا ماه، ديه ماه، ورفن ماه، نوروز ماه، تن شور ماه، كرج ماه، هري ماه، تير ماه، مردال ماه، شريرماه و امير ماه.
عسكري ادامه داد: درباره 360 روز بودن اين تقويم كه بر خلاف ماه هاي خورشيدي از نظر مطابقت ماه با فصل فرق داشت، گفته اند رواج دهندگان آن 5 روز اول را جزء سال جديد به حساب نمي آوردند تا ساير ماه ها 30 روزه شود.
وي گفت: شايد نمي توانستند ماه هاي نيم سال اول را 31 روزه محاسبه كنند به همين دليل وقتي 5 روز اول سال را به سال ديلمي مي افزاييم سال 365 روز به دست مي آيد.
وي افزود: همچنين اهالي روستاي مهران طالقان، حدود يك قرن و نيم است كه همه ساله و بر اساس تقويم ديلمي، آخرين جمعه تيرماه را به مناسبت سالگرد شهادت حضرت امام حسين (ع) سوگواري مي كنند كه مشهور به 'عاشوراي قديم' است.
6156/ 6155خبرنگار: نوشين طهماسبي**انتشاردهنده: محمد عزيزپور