فضاي مجازي ، سلاخي يا آگاهي بخشي

نويسنده : اسعدي - افشره - فضايي كه علاوه بر به روز بودن و كم هزينه بودن مي توان گفت از امنيت كمي برخوردار است و مي تواند توسط افراد سود جو باعث تخريب شخصيت ها و جناح ها شود. در گزارش پيش رو به تأثير فضاي مجازي بر انتخابات پرداخته شده است.

شبكه هاي اجتماعي و فضاي مجازي، محلي براي تبادل اطلاعات، آرا و افكار است اگرچه در نگاه ابتدايي بيشتر به مثابه محلي براي سرگرم شدن تصور شده است، اما قابليت هاي تأثيرگذاري بر افكار عمومي به ويژه در شكل‌گيري جنبش هاي اجتماعي مجازي يا ايجاد همگرايي هاي فردي و گروهي دارد كه به جهت سمت و سو دادن به افكار و افعال در دنياي واقعي حائز اهميت است. از آن جايي كه تاريخ معاصر نشان داده است كه اين شبكه ها مي‌توانند به عنوان محلي براي تضارب آرا و نظرات سياسي و اجتماعي قرار گيرند يا در جهت ايجاد موج هاي حمايتي- انتقادي عمل كنند به همين منظور تاثير اين شبكه‌ها بر جريانات سياسي حاكم بر اجتماع و روند تأثيرگذاري بر اين جريانات به خصوص در انتخابات قابل توجه است.
اصلاً شبكه هاي اجتماعي و فضاي مجازي چه تأثيري بر انتخابات دارد و چگونه مي توان اين تأثير را هدايت كرد تا به جرياني سوء در انتخابات بدل نشود؟
يكي از كاربران فضاي مجازي مي گويد: فضاي مجازي به همان ميزان كه مي‌تواند مولد باشد، مي‌تواند مخرب هم باشد. چيزي كه امروز ما در گروه هايي به اسم انتخاباتي، در استان با آن روبرو هستيم و افراد براي معرفي، تبرئه و تخريب ديگران گاهي اسناد و مداركي را در اين گروه ها در معرض نمايش مي گذارند و امكان سوء استفاده را براي فرصت طلبان فراهم مي آورند.
«كمالي» مي افزايد: از ديگر مشكلات فضاي چت اين است كه شما مخاطب را نمي بينيد كه دامن زننده سوء تفاهم و پديدآورنده خصومت هاي فردي مي شود.
به گفته وي، فضاي مجازي مستعد برهم زدن صلح و دوستي و ايجاد تخاصم و دشمني است. البته همين آگاهي به موضوع مي‌تواند مانع از تبديل يك فضاي پويا و سازنده به يك فضاي رخوت زا و دلگير كننده شود.ديگر كاربر فضاي مجازي هم مي گويد: متأسفانه وقت و انرژي بعضي از افراد در برخي گروه ها گاه صرف امور بيهوده مي شود و به جاي پرداختن به موضوعات مثبت و اميدآفرين به جنبه هاي منفي و تخريبي مي پردازند.«قاسمي» ادامه مي دهد: فعاليت تبليغاتي انتخابات، قانون خاص خود را دارد و بايد طبق آن عمل كرد و قطعاً تبليغ له يا عليه كانديدا هاي اجتماعي قبل از زمان رسمي تبليغات، خلاف قانون است اما اين اتفاق اكنون در فضاي مجازي رخ مي دهد در صورتي كه مفاهيم كلي در اين فضا بايد ضرورت مشاركت و بيان ملاك ها و معيارهاي انتخاب باشد و طرح چنين مواردي مي تواند مفيد باشد.
وي اظهارمي دارد: به نظر من گروه ها نبايد وارد حاشيه ها شوند و نبايد به تخريب كانديداهاي احتمالي بپردازند، بلكه با رعايت اخلاق صرفاً به موضوعات كلي مشاركت و معيارهاي كلي بپردازند.
تاثيرگذاري شبكه هاي اجتماعي
يك كارشناس ارشد جامعه شناسي مي گويد: با روي كار آمدن و رونق گرفتن شبكه هاي اجتماعي كه از طريق آن ها افراد با ديگر اعضاي شبكه و مورد اعتماد خود پيوند فكري و تبادل ارتباطي فراهم مي آورند، ديگر رسانه ها اعم از تلويزيون و راديو به عنوان منبع اوليه و شكل دهنده افكار اجتماعي، در حال رنگ باختن هستند و اين شبكه هاي اجتماعي هستند كه قدرت تبليغاتي و افكارسازي رسانه هاي شنيداري و ديداري را به مصاف مي طلبند.
«مصطفي زارعي» مي افزايد: به علاوه در جامعه ايراني كه احزاب به معناي خاص آن در ديد مردم به طور كامل نهادينه نشده است، شبكه هاي اجتماعي مجازي نقش احزاب سياسي و اجتماعي را به خود گرفته و كاركردهاي احزاب را در فضاي مجازي بين افراد اعمال مي كنند كه اين موضوع قدرت شبكه سازي و تأثيرگذاري احزاب را در فضاي مجازي بين افراد اعمال مي كنند كه اين موضوع قدرت شبكه سازي و تاثيرگذاري شبكه هاي اجتماعي را افزايش داده است.
وي خاطرنشان مي كند: در اين ميان، امنيت يكي از دغدغه هاي اصلي است، امروزه با گسترش اينترنت و فضاهاي شبكه اي در كشور، لزوم امنيت براي فعاليت در اين فضاهاي مجازي بيش از پيش احساس مي شود. ترس و بيم از تخريب مباني اخلاقي و اجتماعي و نداشتن امنيت رواني و فرهنگي ناشي از هجوم اطلاعات آلوده و مخرب از طريق اينترنت و شبكه هاي اجتماعي واكنشي منطقي است زيرا هر جامعه اي چارچوب اطلاعاتي، اجتماعي و فرهنگي خاص خود را دارد و طبيعي است كه اگر اين حد و مرزها مي تواند سلامت و امنيت جامعه را به خطر اندازد برخلاف وجود جنبه هاي مثبت شبكه هاي سايبري سوء استفاده از اين شبكه هاي رايانه اي توسط افراد هنجار شكن، امنيت ملي را در كشورهاي مختلف با خطر روبه رو كرده است.
«زارعي» بيان مي كند: ميزان حضور در شبكه هاي اجتماعي مي تواند به طرق مختلف روي نوع و ميزان مشارك سياسي مردم و به ويژه قشر تحصيل كرده كه رابطه نزديكي با اينترنت و شبكه هاي مجازي دارند، اثر بگذارد.
به گفته وي، عواملي مانند بسط روابط گروهي، ايجاد اعتماد تعميم يافته، افزايش دانش سياسي، ديدگاه هاي انزواطلبانه و قطبي شده، فعاليت اجتماعي و سياسي و تعاملات اجتماعي مواردي هستند كه از ميزان و نوع حضور در شبكه هاي اجتماعي تأثير پذيرفته و بر ميزان و نو ع مشاركت سياسي افراد اثر مي گذارند.
اين جامعه شناس ادامه مي دهد: در فضاي مجازي و همچنين شبكه هاي سايبري، ضمن امكان بهره گيري از فضاي مجازي براي ستيز، جنگ، رقابت، ايجاد ناامني توسط دشمنان خارجي و سوء استفاده عناصر و گروه هاي معاند، با انجام تحقيقات كاربردي و علمي و عملي، امكان توليد رفاه و آسايش، ايجاد احساس امنيت و ارائه خدمات گسترده در اين فضا به شهروندان و همچنين تعاملات اجتماعي و فرهنگي و سياسي مثبت و سازنده را در راستاي پيشبرد اهداف و اصول اساسي نظام جمهوري اسلامي ايران در سراسر اين مرز و بوم مقدس شاهد خواهيم بود.
ابزاري براي آگاهي بخشي
يك فعال سياسي هم مي گويد: فضاي مجازي تأثيرات زيادي خواهد داشت اما اين كه تأثير مثبت دارد و يا منفي، به سياست گذاري و استفاده اي كه مردم از فضاي مجازي مي كنند، بستگي دارد. استفاده از فضاي مجازي قطعاً به مراتب بيشتر شده است به خاطر اين كه مردم را بيشتر مي تواند در شناسايي دقيق كانديداها راهنمايي و بر اين موضوع دلالت كند و همچنين ابزار بسيار خوبي براي آگاهي بخشي است.
«ترخاني» مي افزايد: در حال حاضر همه به نوعي با فضاي مجازي در ارتباط هستند و شايد مردم روزنامه را مطالعه و يا صدا و سيما را تماشا نكنند و گوش ندهند اما اين فضا، طوري است كه در دسترس همگان قرار دارد و به همين دليل قطعاً تأثيرگذاري آن بيشتر است.
مديركل سابق سياسي، امنيتي استانداري خراسان شمالي تصريح مي كند: فقط بايد نكاتي رعايت شود كه استفاده از فضاي مجازي به تأثير منفي تبديل نشود و اين فضا بايد به گونه اي مديريت شود كه جلوي تخريب ها و اتهام هاي ناروا گرفته شود و بايد در نظر داشته باشيم كه دشمنان آن سوي مرز با اين فضاي مجازي مرتبط هستند و كاربران بايد هرگونه اطلاعات شبه انگيزي را تا زماني كه از صحت آن اطمينان حاصل نكرده اند اطلاع رساني نكنند چون دشمنان با اغراض سياسي خاص به مسائل دامن مي زنند.
«ترخاني» معتقد است: اگر اين قسمت مديريت شود تأثيرات فضاي مجازي بسيار مطلوب و عالي است و هم اجتناب ناپذير است و بايد باشد.
مؤثر در شور و نشاط انتخاباتي
يك كارشناس مسائل اجتماعي هم مي گويد: شبكه هاي اجتماعي در انتخابات پيش رو بسيار تأثيرگذار هستند و در بسياري از موارد مردم به عنوان شهروند- خبرنگار زودتر از اهالي رسانه برخي از اخبار را رصد مي كنند.
«حيدري» با بيان اين كه نقش فضاي مجازي را در فضاي رسانه‌اي كشور نمي‌توان انكار كرد، اظهارمي دارد: به همين خاطر است كه امروز رسانه هاي رسمي و صدا و سيما از اين شبكه ها استفاده مي‌كنند و قطعاً اين شبكه ها در بحث هيجاني و جوسازي فضاي انتخابات تأثيرگذار هستند زيرا هر شهروند از يك رسانه مجزا برخوردار است و مي‌تواند در جريان‌سازي هاي انتخاباتي در اين شبكه‌ها شركت كند.
وي تصريح مي كند: البته اگر فضاي مجازي بتواند با فضاي جامعه ارتباط برقرار كند، مي‌تواند در انتخابات پيش رو نقش موثري را ايفا كند. به عنوان مثال اگر فردي در جامعه بيكار باشد و يك نامزد انتخاباتي درباره اشتغال وعده اي بدهد و فضاي مجازي نيز روي اين موضوع تاكيد كند، تاثيرگذار خواهد بود.
«حيدري» با اشاره به آفت هاي شبكه هاي اجتماعي مي افزايد: همانطور كه شبكه هاي مجازي در برخي از حوزه هاي ديگر آفت هايي مانند اخبار نادرست، شايعه پراكني و ادبيات نامناسب دارند در انتخابات پيش رو نيز خواهند داشت. به همين خاطر هم نامزدهاي انتخاباتي بايد براي حضور در شبكه هاي مجازي چارچوب مشخصي داشته باشند.
وي تصريح مي كند: درست است كه انتشار اخبار در فضاي مجازي با سرعت است اما مستند بودن اين خبرها بسيار مهم‌تر از سرعت انتشار آن هاست. اين مستند بودن در انتخابات پيشرو بيشتر حائز اهميت مي‌شود، زيرا مخاطبان شبكه هاي مجازي هنوز درباره صحت اخبار منتشر شده در اين شبكه ها آگاهي لازم را ندارند. البته برخي از مخاطبان وفادار صحت اخبار منتشر شده در اين شبكه ها را از خبرگزاري ها و صدا و سيما و به طور كلي رسانه هاي رسمي پيگيري مي‌كنند.
وي معتقد است: رسانه ها در شور، نشاط و سلامت انتخابات نقش موثري دارند ولي بايد به اين نكته توجه كنند كه اخلاق ‌محوري هميشه و به ويژه در رويداد مهمي مثل انتخابات بسيار حائز اهميت است.
اخلاق مدار باشيم
در همين رابطه، سخنگوي ستاد استاني انتخابات خراسان شمالي مي گويد: با رشد تكنولوژي و جهاني شدن ارتباطات و اطلاعات، فضاي مجازي هم در ايران همزمان با ساير كشورها از رشد قابل توجهي برخوردار بوده است و در ايران از دور گذشته انتخابات رياست جمهوي به اين طرف، تأثير خودش را نشان داده است.
«ابراهيمي» مي افزايد: در حال حاضر هم كانديداهاي انتخابات دارند از اين فضا استفاده مي كنند اما بايد اخلاق و انصاف در فضاي مجازي رعايت شود و كانديداها خودشان را معرفي كنند به جاي اين كه بخواهند رقباي خود را تخريب كنند.وي بيان مي كند: اگر اين اتفاق بيفتد و اخلاق و انصاف در فضاي مجازي رعايت شود، فضاي انتخابات ما اخلاق محور خواهد بود در غير اين صورت ، تخريب ها مي تواند دامان كساني را كه خود مخرب ديگران هستند، بگيرد.
وي خاطرنشان مي كند: تهمت، افترا و تخريب نامزدها هم از نظر شرعي و هم از نظر قانوني به صلاح نيست كه ما بخواهيم به مسائلي دامن بزنيم كه شايد حق الناس باشد و يا با آبروي ديگران بازي كند.وي اظهارمي دارد: آن چه مسلم است، اين است كه فضاي مجازي تأثير بسيار زيادي بر انتخابات و نتيجه آن و حتي ميزان مشاركت سياسي مردم به ويژه در قشر تحصيلكرده كه بيشتر با فضاي مجازي و اينترنت در ارتباط هستند، دارد.
منبع: روزنامه خراسان شمالي
1744/7184/ **انتشاردهنده : علي اصغرافتاده