ظریف: اعتدال و گفت و گو درمان بیماری های جوامع امروز بشری است

به گزارش ایرنا، محمد جواد ظریف روز دوشنبه در نخستین مجمع تمدن های كهن كه در شهر آتن پایتخت یونان در حال برگزاری است، این مطلب را بیان كرد.
متن كامل این سخنرانی به شرح زیر است:
«به نام خداوند بخشنده مهربان
خوشوقتم از این كه به عنوان نماینده ایران در مجمع تمدن های كهن شركت می كنم. ابتكار تاسیس «مجمع تمدن های كهن» اقدامی شایسته و ارزشمند است وبر درك نقش جاودان تمدن ها در جهان به هم پیوسته امروز دلالت می كند.
از فرصت استفاده نموده از دوست و همكارمان، آقای نیكاس كوتزیاس برای ارائه ابتكار خردمندانه و به موقع و نیز تمهیدات عالی و فوق العاده برای گردهم آوردن دیپلمات ها و دانشگاهیان در آتن به منظور تبادل نظر و برنامه ریزی برای آینده، تشكر می كنم.
همچنین مراتب قدردانی و تشكر خودم را از مردم و دولت یونان، به واسطه مهمان نوازی گرم و سخاوتمندانه شان ابراز می دارم.
گردهم آمدن ما در اینجا، تلاشی عینی در جهت هم افزایی سهم و مشاركت تمامی تمدن ها-كه به واقع میراث مشترك بشری را تشكیل می دهند-برای پرداختن به چالش هایخطیری است كه همه ما در جوامع خودمان و یا در مقیاس جهانی با آنها روبروییم؛ در جهانی كه پیچیده و مملو از انواع بحران ها و همراه با آینده ای پر از ابهامات و عدم قطعیت هاست.
این نشست همچنین این واقعیت را برجسته می كند كه علم، فناوری، پیشرفت و رفاه مادی-كه ثمراتش با كمال تاسف، بطور نابرابر توزیع شده است-جملگی در حل و فصل مشكلات مشترك، ناموفق بوده و شكست خورده اند و به نظر نمی رسد كه نویدبخش آینده ای بهتر باشند. از این روداعیه اتكاء به نقش تمدن (برای حل مشكلات بشری)پذیرفتن بار مسئولیت سنگینی است.
سخنانم در این مجمع، خلاصه و هدفدار و متمركز بر این است كه مجمعی با چنین تركیب، شكل و محتوایی چه پیامدی برای شركت كنندگان و در سطحی كلی تر، برای جامعه بزرگ جهانی دارد. در اینجا و در ابتدای سخن خاطرنشان می سازم كه هدف ما در اینجا سخنرانی در بزرگداشت تمدن های خود-یا به عبارت دیگر، بخشیدن جایگاهی رفیع به این تمدن ها- و نیز مدح و ستایش آنها یا توصیف ویژگی ها، محاسن، خصوصیات یا دستاوردها در گذشته نیست-گرچه این تمدن ها را نمایندگی می كنیم، به آنها افتخار می كنیم، میراث دار آنهاییم و به آنها مدیونیم.
ذخایر غنی دانش موجود از تمدن های كهن و باستانی، برای كارشناسان این رشته، دانشگاهیان و سایرین به طور كامل شناخته شده و همچنان الهام بخش تحقیقات دانشگاهی می باشند. در این تلاش مشترك، بایستی به عواملی كه به تمدن های ما شكل داده و آنها را پایدار ساخته اند، به عنوان هویت های پویا و زنده بپردازیم، از گذشته درس بگیریم و از فرازونشیب های آنها در امتداد تاریخ بیاموزیم.
ارزیابی خطوط كلی تمدن چندین هزار ساله بشری به ما می آموزد كه تبادلات و تعاملات میان تمدن های بشری هریك با خصوصیات ویژه خود و هر كدام به صورت و درجات متفاوت و نیز در ادوار گوناگون تمدن مشترك بشری را شكل داده اند.
تبادلات و تعاملات میان گستره ای وسیع از دسته جات بشری، از اولین روزهای ثبت تمدن بشری تا به امروز، به گفتگو و تفاهم از طریق ابزارهایی چون تعاملات فكری، ادبیات و هنر متكی بوده است. برای نشان دادن سهم و مشاركت ارزشمند ادبیات تمدن های كهن در ترویج شفقت و درك سرنوشت مشترك جامعه بشری، مثالی زیبا و منحصر به فرد از سعدی، شاعر شهیر ایرانی قرن سیزدهم، تقدیم شما می نمایم:
بنی آدم اعضای یكدیگرند كه در آفرینش ز یك گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار
تو كزمحنت دیگران بی غمی نشاید كه نامت نهند آدمی
ادبیات و هنربه مثابه رسانه هایی قابل اتكا و استفاده با هدف نهایی استمرار تمدنی بوده اند. تفاوت میان جهان امروز و گذشته، در درجه پیچیدگی است كه امروزه با آن روبرو هستیم، این تفاوت خواه در رابطه با تعداد و تنوع بازیگران، خواه كثرت چالش ها در عرصه های گوناگون حیات بشری یا در رابطه با شبكه روابط پیچیده و بیش از پیش سردرگمی كه پدید آمده، دیده می شود.
در عین حال، حقیقت شاهكار هشتصد ساله سعدی و نیاز به آن، امروزه و در عصر جهانی شدن نیز به خوبی هویدا و آشكار است و به ما متذكر می شود كه بشریت فقط یك «دهكده جهانی» نیست، بلكه «یك پپكر واحد انسانی» است كه در آن هیچ عضوی را قرار و سود و رونقی نخواهد بود هنگامی كه سایر اعضا دچار درد و تالم اند.
بدیهی است كه جامعه بشری امروزه با چالش های مشترك و خطیری روبروست كه طیف وسیعی از موضوعات همچون اهداف دور از دسترس توسعه پایدار، حفاظت از محیط زیست و فقرزدایی برای بخش بزرگی از جامعه بین المللی تا مبارزه با دو پدیده جدید افراط گرایی و تروریسم به عنوان بیماری های عالمگیر، را دربر می گیرد.
ماهیت جهانی شده و به هم پیوسته جریان امور در سراسر گیتی، ما را ناگزیر می سازد كه برای مشكلات مشترك به راه حل های مشترك روی آوریم. بعلاوه، از آنجا كه شاهد احیای گرایش به رویكردهای آزمایش شده- و شكست خورده- یكجانبه هستیم، تاكید می نمایم كه باید به دنبال یافتن راه حل های چندجانبه باشیم.
واقعیات عینی و ملموس تغییر كرده و لذا متقابلا باید در فوریت و در برخورد قاطع مشترك و دسته جمعی با این چالش توسط جامعه جهانی نیز تغییر ایجاد شود. بعلاوه، درست در همین جاست كه نقش ویژه تمدن های كهن ضرورت می یابد.
این تمدن ها در مقایسه با سایر اعضای بسیار جوان تر جامعه بشری، از دانش، عمق فكری و معنوی، تجربه به بوته آزمایش گذاشته شده و بصیرت تاریخی بیشتر و قابل اتكاتری كه با هزینه فراوان به دست آمده است برخوردارند. با توجه به بزرگی این چالش ها و فعالیت تعداد بیشماری از نهادهای رسمی و نه چندان رسمی درگیر در مقابله با آنها كه ادعای ارائه چاره و راه حل نیز دارند و با توجه به ضرورت اجتناب ناپذیر برخورد واقعی و عینی، با انگشت بر ضربان و پا بر زمین، مسئولیت این مجمع حكم می كند كه رویكردی متمركز، دستوركاری دقیق و قابل حصول و ساختاری عملی را به منظور تضمین پیگیری فعال و موثر اهداف مشتركمان در پیش بگیرد.
نه می توان به محدودیت های موجود در جهان بی توجه بود و نه باید در دام آشنا و آسان ایده آل های بلندپروازانه و غیرقابل دسترسی افتاد.
آن چه كه باید در این مرحله اولیه و البته حساس فعالیت مجمع به آن پرداخت، رسیدن به یك تفاهم كلی و جمعی در خصوص مفاهیم و اصول فراگیر و بنیادینی است كه به فعالیت های آتی ما شكل و جهت می بخشد. بایستی مفاهیم و مبانی اصولی چون تنوع، فراگیری، مدارا، اعتدال، گفتگو، عدالت، انصاف، حقوق بشر، دمكراسی و حكومت داری شایسته را، علیرغم تفاوت های اجتناب ناپذیر در خصوص به كارگیری و اجرای آنها، شناخته و به آنها احترام بگذاریم.
ما به عنوان وارثان تمدن‌های كهن از درك و فهم تاریخی عمیقی از این كه پیروزی ها و شكست ها تنها لحظات كوتاهی در تاریخ چندهزار ساله ما بوده اند، برخورداریم و لذا بایستی پارادایم «حق با قدرت است» و پارادایم حذف را كه در اشكال گوناگون خود موجب خونریزی و تخریب در سراسر تاریخ شده و خشونت، توسعه نیافتگی و افراط گرایی به همراه آورده اند، به چالش بكشیم.
این پارادایم بیش از حد بر روابط میان جوامع و ملت ها حاكم بوده و باعث جنگ، جنایت، اشغال، سركوب، تبعیض و آوارگی گشته است. تروریسم و افراط گرایی شایع كه امروزه فراروی كشورها و مناطق سراسر جهان از جمله غرب آسیا، مهد بسیاری از تمدن‌های كهن، قرار دارد، محصول چنین الگویی است كه زمان آن گذشته است.
جامعه بشری امروزه به شدت محتاج پذیرش تنوع غنی در درون و میان تمدن هاست. وارثان تمدن‌های كهن دارای یك مسئولیت تاریخی برای پیشگام شدن در ترویج گفتگو و مشاركت همگانی بر اساس احترام متقابل و موضع برابر برای ایجاد یك پارادایم جدید روابط جهانی هستند.
در سال 1988، جناب آقای خاتمی رئیس جمهور سابق ایران و رئیس سازمان كنفرانس اسلامی – كه اكنون سازمان همكاری‌ اسلامی نامیده می ‌شود – با تلفیق میراث تمدن ایرانی و ارزش‌ها و آموزه‌های رفیع اسلامی، ابتكار «گفتگوی تمدن ها» را ارائه داد كه به اجماع مورد استقبال مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار گرفت و سال 2001 به عنوان سال گفتگوی تمدن‌های ملل متحد نامگذاری گردید.
گفتگوی مورد نظر ما بر این پیش فرض استوار است كه منابع خرد و دانش ذاتاً متنوع هستند و هر تمدن هم دستاوردهای زیادی برای عرضه كردن دارد و همزمان می تواند از دیگران بیاموزد. چنین گفتگویی میان تمدن‌ها به غنای بیشتر و هم افزایی می انجامد و نشانگر عبور از «الگوی محرومیت» به سوی «الگوی گفتگو و مشاركت همگانی» است.
در سپتامبر 2013 نیز رئیس جمهور روحانی، ابتكاری مشابه را به مجمع عمومی سازمان ملل متحد، بنابر همان ضرورت تغییر الگو و پارادایم، عرضه كرد و خواستار «جهان عاری از خشونت و افراط گرایی» (WAVE) شد كه مورد تصویب مجمع قرار گرفت.
با این نتیجه گیری به اظهاراتم خاتمه می دهم كه ما به عنوان نمایندگان تمدن های كهن كه در معرض طوفان های سهمگین و شاهد صعود و سقوط امپراطوری ها بوده ایم، از سابقه تاریخی لازم برای ارائه و ارتقای دو درمان برای بسیاری از بیماری های این دوره از حیات جوامع بشری برخورداریم: گفتگو و اعتدال.
از توجه شما سپاسگزارم.
به گزارش ایرنا، نخستین اجلاس 10 تمدن كهن جهان از امروز در آتن به مدت دو روز برگزار خواهد شد و وزیران خارجه كشورهای ایران، چین، هند، ایتالیا و مصر از جمله مقامات دعوت شده به این اجلاس هستند.
روز گذشته وزیر امورخارجه ایران در حاشیه مجمع تمدن های كهن در آتن با نیكوس كوجیاس و وانگ ئی وزرای خارجه یونان و چین به صورت جداگانه دیدار و گفت و گو كرد.‌
در این دیدارها طرفین در خصوص مسائل دو جانبه، منطقه ای و بین المللی گفت وگو و تبادل نظر كردند.
همچنین ظریف شب گذشته با حضور در كاخ نخست وزیری یونان با الكسیس سیپراس نخست وزیر این كشور دیدار و گفت وگو كرد.
سیام ** 9314**1429**تنظیم: داود توسلی**انتشار:محسن طاهرزاده