رونق صادرات میعانات گازی با اجرای برجام/اروپایی ها به صف خریداران افزوده شدند

به گزارش پنجشنبه ایرنا، صادرات نفت ایران در دوران تحریم به روزانه یك میلیون بشكه نفت خام محدود شده بود، همچنین فروش میعانات گازی نیز با موانع فراوانی روبرو شد، به طوری كه محموله های میعانات گازی ایران در نفتكش ها ذخیره شده بودند.
در دوران تحریم، صف طولانی نفتكش های حامل میعانات گازی ایران در سواحل خلیج فارس قابل مشاهده بود كه در انتظار خریدار و عزیمت به بنادر هدف، قرار داشتند، اما با استقرار دولت یازدهم و اجرای برجام، همه شرایط تغییر كرد.
به گزارش شركت ملی نفت، یكی از ثمرات بی شمار برجام، فروش میعانات گازی ایران است كه در دوران تحریم به دلیل مشكلات، روی آب ذخیره شده بود. فروش این محموله های روی آب كه با اجرای برجام آغاز شده بود، هم اكنون به اتمام رسیده است.
میعانات گازی یا «condensate»، شامل تركیبات سنگین تر از بوتان است كه دارای حالت مایع است. این تركیبات با ارزش كه محصول جانبی گاز طبیعی است و هنگام بهره ‌برداری از مخازن گاز طبیعی، تولید می‌شود، پس از تثبیت فشار بخار به مخازن انتقال یافته و پس از ذخیره سازی به بازارهای جهانی عرضه می شود.
این كالای نفتی و گازی از نظر تولید، شرایط بازار و مشتریان بالقوه و همچنین ساز و كارهای قیمت‌گذاری با سایر حامل‌های انرژی از جمله نفت، گاز طبیعی و دیگر فرآورده‌های نفتی، شباهتی ندارد از این رو، مدیریت ‌كردن تولید و فروش آن یكی از بزرگ‌ترین چالش‌های شركت ملی نفت ایران است كه خوشبختانه با به ثمر رسیدن برجام، برای تولید و فروش میعانات گازی آینده روشنی رقم خورده است.
بیشترین میزان میعانات گازی ایران از میدان گازی پارس جنوبی تولید می شود. این میدان بزرگ‌ترین منبع گازی است كه بر روی خط مرزی مشترك ایران و قطر در خلیج‌فارس و در فاصله 105 كیلومتری ساحل جنوبی ایران قرار دارد. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد این میدان بیش از 14 تریلیون متر مكعب گاز طبیعی و افزون بر 18 میلیارد بشكه میعانات گازی را در خود جای داده است.
پیش از اجرایی شدن برجام( برنامه جامع اقدام مشترك)، در زمان تحریم كه صادرات نفت خام كاهش یافت و حتی برای برخی از كشورها نظیر ژاپن و كره جنوبی سهمیه وارات نفت خام تعیین شد، فروش میعانات گازی با مشكل رو به رو شد و برخی از كشورها از خرید آن صرفنظر كردند (علت این امر آن است كه در طبقه بندی های بین المللی میعانات گازی در رده نفت خام تعریف می شود).
این در حالی است كه همچنان كه تولید نفت خام به دلیل تحریم كاهش می یافت تولید گاز طبیعی به دلیل اهمیت استراتژیك میدان مشترك پارس جنوبی و ضرورت توسعه آن و به تبع آن با افزایش تولید گاز، تولید میعانات گازی نیز افزایش می یافت.
تولید میعانات گازی به توسعه میدان‌های گازی وابسته است. طبق استاندارد از هر فاز پارس جنوبی به طور میانگین روزانه 40 ‌هزار بشكه میعانات گازی تولید می‌شود كه این امر، تولید میعانات گازی را افزایش می دهد. تحریم ها و به فروش نرفتن میعانات گازی پیش از برجام سبب شد بخش عمده میعانات گازی تولید شده به مخازن شناور و حتی به خشكی انتقال یابد كه این امر ناگزیر هزینه های سنگینی را بر دوش نفت وارد می كرد.
به گفته مدیرعامل شركت ملی نفت ایران در زمان تحریم، 75 میلیون بشكه میعانات گازی روی آب ذخیره شده بود كه با اجرایی شدن برجام به 25 میلیون بشكه رسید و اكنون هیچ محموله ذخیره شده ای روی آب نیست.
با اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترك از دی ماه 1394و رفع محدودیت واردات نفت خام كشوری نظیر كره جنوبی، فروش میعانات گازی به طور چشمگیری افزایش یافت به طوری كه میانگین فروش آن به كره جنوبی از كمتر از 20 هزار بشكه در زمان تحریم به بیش از 300هزار بشكه افزایش یافت.
در شرایط حاضر نیز ایران هیچ محموله میعانات گازی ذخیره شده ای روی آب ندارد، حتی قرار است پس از این میعانات گازی تولیدی جدید را به مقصد كشورهای مختلف صادر كند. هم اكنون چین، امارات، كره جنوبی و ژاپن مهم ترین خریداران میعانات گازی ایران به شمار می روند كه به تازگی نیز اروپا به جمع خریداران میعانات گازی ایران افزوده شده است.
با توجه به مازاد تقاضا در بازار، میعانات گازی در مقایسه با نفت خام مرغوبیت بیشتری یافته است و به قیمت بالاتری فروخته می‎شود.
به گفته مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، در 12 ماهه سال گذشته، 17 میلیون و 515 هزار و 185 تن میعانات گازی به ارزش هفت میلیارد و 11 میلیون و 246هزار و 571 دلار به خارج از كشور صادر شده كه از نظر وزنی 59 درصد و از نظر ارزشی 43 درصد افزایش یافته است.
مهدی یوسفی می گوید: در اسفند ماه سال گذشته، یك میلیون و 573 هزار و 65 تن میعانات گازی به ارزش 617 میلیون و 81 هزار و 936 دلار صادر شده كه از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب 43 و 39 درصد نسبت به مدت مشابه سال 94 افزایش یافته است.
در مجموع، صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در اسفندماه 1395 به سه میلیون و 50 هزار بشكه در روز رسیده است كه یك رقم جدید در صادرات نفت و میعانات گازی ایران محسوب می شود.
سهم نفت خام از این میزان، ٢ میلیون و 265 هزار بشكه در روز و سهم میعانات گازی 785 هزار بشكه است.
قرار است فاز نخست تاسیسات ذخیره‌سازی و اندازه‌گیری میعانات گازی پارس جنوبی با ظرفیت ذخیره‌سازی ٢ میلیون بشكه میعانات گازی نیمه نخست امسال به بهره‌برداری برسد.
با بهره‌برداری از این مخازن افزون بر انتقال هیدروكربورهای گازی پارس جنوبی به پالایشگاه‌ های كشور، در چرخه تولیدات فرآورده‌های با ارزش و در روند تولید گاز از فازهای پالایشگاهی پارس جنوبی وقفه‌ای ایجاد نخواهد شد. به این ترتیب همه میعانات تولید شده این فازها در این مخازن نگهداری و در زمان مناسب مصرف و یا صادر می‌شود.
پروژه احداث تاسیسات ذخیره سازی میعانات گازی شامل هشت مخزن به صورت سقف شناور و با ظرفیت ذخیره 500 هزار بشكه میعانات برای هر مخزن و در مجموع چهارمیلیون بشكه، ٢ مخزن آب آتش نشانی هر یك به ظرفیت ٢٠ هزار مترمكعب، ایستگاه‌ های پمپاژ، مركز كنترل، چهار سیستم میترینگ میعانات، واحد تصویه پساب و واحد آتش نشانی است.
با بهره برداری از این پروژه، تمامی میعانات گازی پالایشگاه‌های مستقر در منطقه پارس یك پس از ذخیره سازی و اندازه گیری، برای صادرات با خطوط لوله برای مصرف كنندگان داخلی و گوی شناور (SPM ) با ظرفیت 600 هزار بشكه در روز ارسال خواهد شد. میعانات گازی این مخازن، روزانه به میزان 360 هزار بشكه به پالایشگاه ستاره خلیج فارس و ١٢٠ هزار بشكه به پالایشگاه پارس شیراز ارسال خواهد شد.
با احداث پالایشگاه سیراف و پالایشگاه میعانات گازی فرزانگان فارس، خوراك مورد نیاز این پالایشگاه‎ها نیز از طریق این مركز ذخیره سازی تامین می شود.
همچنین با راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به عنوان نخستین پالایشگاه طراحی شده بر اساس خوراك میعانات گازی با ظرفیت360 هزار بشكه در روز نیز در آینده ای نزدیك مشكل تولید مازاد میعانات گازی و روی آب رفتن آن را حل خواهد كرد ضمن اینكه نیمی از آن به بنزین با استاندارد یورو چهار تبدیل می شود.
با بهره برداری كامل از این پالایشگاه كه بزرگترین پالایشگاه تولید بنزین كشور است معادل 55 درصد مجموع تولید سایر پالایشگاه‌های كشور می‌تواند بنزین تولید كند تا مجموع تولید بنزین كشور به بیش از ١٠٠ میلیون لیتر در روز برسد. به این ترتیب، كشور از واردكردن بنزین نیز بی ‌نیاز می‌شود و هزینه‌ های جانبی واردات بنزین نیز بر كشور تحمیل نمی شود.
تلاش های دولت یازدهم برای تحریم زدایی از اقتصاد ایران، میزان تولید نفت خام و میعانات گازی و صادرات آن ها را نسبت به دوران پیش از تحریم به طرز چشمگیری افزایش داد. در شرایط حاضر با وجود خریداران مشتاق میعانات گازی ایران و در آینده ای نزدیك با راه اندازی تاسیات ذخیره سازی و پالایشگاه های طراحی شده بر اساس خوراك میعانات گازی، تولید و فروش این محصول باارزش آینده روشنی خواهد داشت.

برای آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان با كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
@IRNAeco
https://t.me/irnaeco
اقتصام**2022*1561* گزارش: میثم طاهری* انتشار: مژگان توانا