در ادامه اين گزارش مي خوانيم: فراهم كردن شرايط براي تحقق اهداف پيش بيني شده در بخش صنعت و معدن موجب شد تا براساس ارزيابي هاي صورت گرفته پنج شاخص كليدي براي اولويت‌بندي رشته فعاليت‌هاي منتخب مدنظر قرار گيرد. محدوديت زماني براي تحقق اهداف پيش بيني شده در افق 1404 از يكسو و اولويت بندي صحيح، شناسايي و تمركز بر رشته فعاليت هايي كه بيشترين نقش و قابليت در دستيابي سريع تر به اهداف را دارند از سوي ديگر، موجب شد تا اولويت بندي رشته فعاليت هاي بخش صنعت و معدن در دستور كار قرار گيرد و به اين طريق مقرر شد تا سياست ها و برنامه ها براساس اولويت هاي تدوين شده، اجرايي شود. پنج شاخص تدوين شده براساس ارزيابي 23 رشته فعاليت بخش صنعت و معدن در نظر گرفته شده تا با شناسايي صنايع اولويت دار گامي موثر در راستاي تحقق و توسعه صنعتي كشور برداشته شود.
اين پنج شاخص عبارتند از «شاخص سهم ارزش افزوده، شاخص سهم اشتغال، شاخص ارزش صادرات صنعتي و عملكرد صادرات صنعتي كشور، شاخص مزيت نسبي آشكار شده يكنواخت و شاخص سهم تعداد بنگاه هاي صنعتي 10 نفر كاركن و بيشتر» شاخص‌هايي كه رشته فعاليت هاي صنعتي و معدني براساس آنها اولويت بندي شده اند و در گروه هاي مختلف طبقه بندي شده اند.
با توجه به بررسي هاي صورت گرفته، مي توان گفت رشته فعاليت هاي صنايع توليد مواد و محصولات شيميايي، توليد محصولات كاني غيرفلزي، فلزات اساسي، مواد غذايي و آشاميدني، صنايع توليد فرآورده هاي نفتي، صنايع نساجي و پوشاك و وسايل نقليه در تمامي شاخص هاي پيش بيني شده بيشترين نقش و سهم را دارند و به همين دليل بايد در تعيين اولويت هاي سرمايه گذاري بيشتر مورد توجه قرار گيرند. از ميان پنج شاخص پيش بيني شده براي اولويت بندي صنايع و با توجه به ارزيابي و تحليل هاي صورت گرفته از بين 23 رشته فعاليت در بخش صنعت و معدن درخصوص شاخص سهم ارزش افزوده كه به عنوان يكي از شاخص هاي اصلي براي اولويت بندي فعاليت هاي صنعتي و معدني مد نظر قرار گرفته است، 6 رشته فعاليت معرفي شده است. شاخص سهم ارزش افزوده به قيمت ثابت سال 1383 محاسبه شده و براساس داده هاي موجود تا سال 1392 و بر مبناي كدهاي آيسيك دو رقمي، 6 رشته فعاليت «صنايع توليد مواد و محصولات شيميايي، توليد فلزات اساسي، توليد ساير محصولات كاني غيرفلزي، وسايل نقليه زميني، ريلي و دريايي، مواد غذايي و آشاميدني و ماشين آلات و تجهيزات طبقه بندي نشده» به ترتيب بيشترين نقش در سهم ارزش افزوده بخش صنعت و معدن را به عهده دارند.
شاخص سهم اشتغال بخش بر مبناي اطلاعات كارگاه هاي 10 نفر كاركن و بيشتر ارزيابي هاي صورت گرفته بيانگر آن است كه رشته فعاليت هاي صنايع مواد غذايي و آشاميدني، توليد محصولات كاني غيرفلزي، وسايل نقليه موتوري، تريلر و...، صنايع توليد مواد و محصولات شيميايي، توليد فلزات اساسي و توليد منسوجات به ترتيب بيشترين نقش را در اشتغال بخش، داشته اند. از سوي ديگر بر اساس ارزيابي هاي صورت گرفته درخصوص شاخص ارزش صادرات صنعتي و عملكرد صادرات صنعتي كشور نيز مي توان گفت «گروه فعاليت هاي صنايع توليد مواد و محصولات شيميايي، محصولات لاستيكي و پلاستيكي، صنايع توليد فرآورده هاي نفتي، توليد فلزات اساسي، مواد غذايي و آشاميدني و توليد محصولات كاني غيرفلزي» بيشترين نقش را در صادرات صنعتي به عهده دارند و به همين دليل در راستاي افزايش صادرات صنعتي بايد اين گروه از صنايع در اولويت قرار گيرند.
اما مزيت نسبي آشكار شده يكنواخت (SRCA) نيز كه (در اين شاخص ساختار صادرات ملي در مقابل ساختار صادرات جهاني براي يك كالا مورد ارزيابي قرار مي گيرد) به عنوان يكي ديگر از پنج شاخص در نظر گرفته شده براي اولويت بندي بخش صنعت و معدن مدنظر قرار گرفته است. براساس ارزيابي هاي صورت گرفته روند افزايشي اين شاخص در طول زمان، نشان دهنده بهبود موقعيت رقابتي يك كالا در سطح جهان يا يك منطقه خاص، در راستاي ايجاد فرصت هاي مناسب يا استفاده از فرصت هاي پيش آمده تلقي مي شود. با توجه به محاسبات به عمل آمده براساس آمارهاي صادراتي سال 2014 براي اين شاخص تنها رشته فعاليت هاي استخراج نفت خام و گاز طبيعي، به استثناي بررسي هاي اكتشافي، استخراج كانسارهاي فلزي و ساخت مواد و محصولات شيميايي، داراي مزيت نسبي هستند و ساير رشته فعاليت ها فاقد مزيت نسبي لازم در بازار رقابتي دنيا هستند.
سهم تعداد بنگاه هاي صنعتي 10 نفر كاركن و بيشتر نيز يكي ديگر از شاخص هايي است كه براساس آن گروه فعاليت هاي صنعتي و معدني، مورد ارزيابي قرار گرفته است و نتايج حاصل شده بيانگر آن است كه رشته فعاليت هاي توليد محصولات كاني غيرفلزي، صنايع مواد غذايي و آشاميدني، توليد محصولات فلزي فابريكي به جز ماشين آلات، صنايع توليد مواد و محصولات شيميايي، توليد منسوجات و توليد محصولات لاستيكي و پلاستيكي بيشترين نقش را در اين شاخص داشته اند. علاوه بر اولويت بندي صنايع براساس پنج شاخص كليدي، اهداف كلي و كمي نيز براي اين بخش ها در نظر گرفته شده است تا به اين طريق مسير رسيدن به اهداف چشم‌انداز 1404 تسهيل شود.
به منظور اولويت بندي اهداف كلان، طي مطالعه انجام شده از سوي وزارت صنعت، معدن و تجارت 13 هدف در نظر گرفته شده كه در اين خصوص مي توان به «ارتقاي بهره وري در بخش، افزايش جذب سرمايه گذاري خارجي، افزايش رقابت پذيري صنعتي كشور، افزايش سهم ارزش افزوده بخش از توليد ناخالص داخلي به منظور صنعتي كردن كشور، افزايش سهم صادرات صنعتي كشور در صادرات صنعتي جهان، افزايش سهم و نقش بخش خصوصي در فعاليت هاي بخش صنعت، معدن و تجارت، افزايش سهم توليدات با فناوري متوسط و بالا در ارزش افزوده و صادرات صنعتي كشور، توسعه اشتغال پايدار در بخش صنعت، معدن و تجارت، ارتقاي سهم بخش خصوصي واقعي در واگذاري مالكيت واحدهاي صنعتي،معدني و تجاري، افزايش كارآيي نظام توزيع كالا و خدمات، افزايش سهم ارزش افزوده صنعتي كشور در ارزش افزوده صنعتي جهان، الحاق به سازمان تجارت جهاني و بهره‌برداري از ظرفيت هاي آن و ارتقاي شاخص هاي زيست محيطي در راستاي دستيابي به اهداف توسعه پايدار» اشاره كرد. اهداف كمي بخش صنعت، معدن و تجارت نيز در برگيرنده 29 بخش مي‌شود كه اهم اين اهداف در حوزه ارزش صادرات غيرنفتي (كالا و خدمات)، ارزش صادرات صنعتي و معدني، سرانه صادرات غيرنفتي (كالا و خدمات)، نسبت صادرات به واردات غير نفتي تعيين شده است.
*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد، 1396.2.16
**گروه اطلاع رساني**9128**2002**انتشار دهنده: فاطمه قنادقرصي
تهران- ايرنا- روزنامه دنياي اقتصاد در گزارشي نوشت: پنج شاخص تدوين شده براساس ارزيابي 23 رشته فعاليت بخش صنعت و معدن در نظر گرفته شده تا با شناسايي صنايع اولويت دار گامي موثر در راستاي تحقق و توسعه صنعتي كشور برداشته شود.
