به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، جوانان و مشكلات آنان برای ازدواج، سال ها است در زمره دغدغه های مسوولان قرار دارد؛ موضوعی كه در مناظرات شش نامزد دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هم نقش برجسته ای داشت و هر یك از نامزدها، تلاش كردند درباره علل تاخیر در ازدواج جوانان و برنامه هایشان در جهت حل مشكلات پیش رو و افزایش چشمگیر ازدواج های موفق و پایدار راهكارهایی ارایه دهند.
در این میان، شماری از منتقدان و مخالفان، برنامه ریزی و سیاستگذاری مناسب دولت یازدهم در امر ازدواج جوانان را كه منجر به رشد وام ازدواج و تسهیلات آن شده است، نادیده انگاشته و تلاش كرده اند با تیره گون ساختن چشم انداز پیش روی جوانان و خانواده ها، به تخریب عملكرد دولت بپردازند. این گزارش به واقعیت های اقدام و عمل مسوولان در این زمینه می پردازد.
** قانون تسهیل ازدواج جوانان و نحوه عملیاتی سازی آن
مطابق ماده یك «قانون تسهیل ازدواج» كه بیست و هفتم آذر ماه 1384 در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در نهایت در دی ماه همان سال مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفت، به منظور توانمند سازی جوانان برای تشكیل خانواده، دولت مكلف است صندوق اندوخته ازدواج جوانان را ایجاد كند. بنابر ماده 2 این قانون سیزده ماده ای، دولت باید علاوه بر استفاده از منابع بودجه سنواتی پیش بینی شده، از محل «صندوق اندوخته ازدواج جوانان» به مزدوجان نیازمند به اجاره مسكن، حسب تشخیص كمیته سامان ازدواج با توجه به امكانات صندوق، وام ودیعه مسكن پرداخت كند.
همچنین با تاكید بر روشهای انبوه سازی، كوچك سازی، ارزان سازی و استفاده از روشهای نوین ساخت در امر مسكن، دولت مكلف شده علاوه بر بهره مندی از تسهیلات متداول و رایج فعلی (انبوه سازی و اجاره به شرط تملیك) از طریق نهادهای عمومی نظیر شهرداری و اوقاف و امور خیریه و با بهره گیری از همكاری و امكانات وزارت مسكن و شهر سازی و بنیاد مسكن انقلاب اسلامی و استفاده از زمین های دولتی یا زمین های اهدایی خیرین، واحدهای ساختمانی به عنوان «مسكن موقت» احداث كرده و آنها را در اختیار زوجهای جوان با اجاره مناسب قرار دهد. مدت استفاده هر زوج متقاضی از این واحدها حداكثر سه سال است.
دولت یازدهم به رغم مشكلات بودجه ای تلاش كرد تا با برنامه ریزی مناسب در جهت اجرای قانون سیزده ماده ای، زمینه ازدواج آسان جوانان را فراهم كند.
** رشد چند برابری وام ازدواج در كمتر از چهار سال
براساس آخرین آمار رسمی بانك مركزی، میزان پرداخت وام ازدواج جوانان در سال 1392 ، 2900 میلیارد تومان بوده است كه این رقم با تلاش دولت یازدهم، در سال 1395به حدود ده هزار میلیارد تومان رسیده است؛ رقمی كه نشان دهنده رشد حدود چهار برابری منابع تخصیص یافته برای ازدواج جوانان است.
همچنین براساس آمار‌های رسمی، از ابتدای سال 1392 تا پایان سال 1395، تسهیلات قرض الحسنه ازدواج كه از سوی بانك ها به متقاضیان پرداخت شده، با 70 درصد رشد روبه رو بوده است و براساس اظهارات مقامات بانك مركزی، در نیمه دوم سال 1395 نزدیك به 600 هزار نفر از تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج استفاده كرده‌اند.
بنابر اعلان بانك مركزی از ابتدای راه‌اندازی سامانه تسهیلات ازدواج در این بانك، 8 میلیون و 200 هزار نفر از این تسهیلات استفاده كرده‌اند. در سال 1393 تعداد 12 بانك در طرح پرداخت وام ازدواج حضور داشتند كه این تعداد در حال حاضر به 31 بانك افزایش یافته است.
** احیای صندوق اندوخته ازدواج جوانان در لایحه بودجه 96
در همان نخستین سال تصویب قانون تسهیل ازدواج جوانان، صندوقی در نظر گرفته شد كه این صندوق وظیفه داشت در حوزه اشتغال، مسكن و برخی از حوزه های دیگر مرتبط با ازدواج فعالیت كند. در نخستین سال عالیت حدود 320 میلیارد تومان در بودجه سال 1385 برای این صندوق در نظر گرفته شد.
در سال 1386 هیات وزیران و شورای عالی اداری طی مصوبه‌ای ادغام این صندوق و تشكیل صندوق جدیدی به نام مهر امام رضا (ع) را تصویب كردند كه صندوق مذكور حدود دو سال در حوزه ازدواج جوانان فعالیت كرد. در نهایت صندوق مهر امام رضا (ع) در حوزه مشاغل خانگی و روستایی به فعالیت پرداخت و امروز این صندوق عنوان صندوق كارآفرینی امید را یدك می كشد.
بنابراین به دلیل آنكه پشتوانه مالی از صندوق تسهیل ازدواج جوانان گرفته شد، قانون تسهیل ازدواج با چالش های اجرایی برخورد كرد و تنها بندی كه از قانون تسهیل ازدواج اجرا شد تعیین محل خدمت دوره نظام وظیفه سربازان متاهل بود.
در دولت یازدهم، با توجه به مشكلات پرشمار جوانان برای ازدواج، منابع و ردیف اعتباری لازم برای احیای این صندوق در بودجه 96 در نظر گرفته شد تا قانون تسهیل ازدواج روند اجرایی به خود بگیرد.
**بیمه ازدواج جوانان، راهكاری برای تشویق و تسهیل ازدواج
یكی دیگر از خدمات دولت برای ازدواج جوانان، بیمه ازدواج در حوزه خانواده است كه با همكاری بزرگ‌ترین شركت بیمه ایران زمینه بیمه ازدواج مهیا شد.
این بیمه در سال 1394 رونمایی شد و در آن مواردی همچون كمك هزینه تامین جهیزیه، تامین مسكن، مهریه، فوت همسر، سلامت جنین و فرزندآوری لحاظ شده است. هر خانواده می‌تواند با پرداخت حداقل مبلغی برای فرزند خود، در پایان سال بیستم پرداخت، از مزایای این بیمه‌نامه بهره مند شود.
در همین زمینه، «محمدرضا رستمی» معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در مراسم اعطای 70 مجوز به مراكز تخصصی مشاوره ازدواج و خانواده كه در محل وزارت ورزش و جوانان و با حضور وزیر ورزش و جوانان برگزار شد، گفت: مجموعه فعالیت‌ها و خدمات وزارت ورزش و جوانان در دفتر خانواده و ازدواج مستقل است و در دولت تدبیر و امید با جهت‌گیری مشاركتی در بخش مشاركت متخصصان كه روانشناسان این حوزه هستند و مشاركت جوانان فعال در قالب سمن‌ها اقدامات خود را پیگیری و ساماندهی كرده‌ایم.
وی ادامه داد: هم اكنون در تمام شعبات به دنبال ارائه خدمات بیمه‌ای هستند و امیدواریم تا پایان سال 96 تا سقف یك میلیون نفر از خدمات بیمه ازدواج جوانان برخوردار شوند.
رستمی افزود: آموزش‌های پیش از ازدواج را پیگیری كردیم چرا كه وقوع مساله طلاق در پنج سال اول زندگی بسیار مهم است و باید مورد رسیدگی و بررسی قرار گیرد و بررسی‌ها نشان می‌دهد با ارایه آموزش‌های لازم می‌توان از وقوع این طلاق‌ها پیشگیری كرد. برنامه‌های 16 ساعته با رویكرد روانشناختی ازدواجی برای آموزش‌های پیش از ازدواج پیش‌بینی شده است. مسأله بعدی وام ازدواج جوانان و تأمین نیاز‌های اولیه اقتصادی است كه دولت با وجود فشارهای اقتصادی وام ازدواج را از 3 میلیون تومان به 10 میلیون تومان رساند و همه ثبت‌نام كنندگان وام ازدواج می‌توانند وام را دریافت كنند.
**گسترش چشمگیر مشاركت جوانان در دولت یازدهم
آخرین نتایج بررسی وضعیت مشاركت جوانان در وزارت ورزش و جوانان نشان می‌دهد كه طی دوره تصدی دولت یازدهم میزان مشاركت جوانان در زمینه های گوناگون شاهد رشد ٤٠برابری بوده است. براساس گزارش اخیر این وزارتخانه، این مشاركت‌ها در زمینه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است.
بنا برهمین آمارها، تعداد سازمان‌های مردم‌نهاد از ٥٠ مورد در‌سال ٩٢ به دو‌هزار سمن در‌سال ٩٦ رسیده است. همچنین با برنامه‌ریزی‌های وزارت ورزش و جوانان و معاونت امور ساماندهی جوانان از صفر طرح سال ١٣٩٢ به ١٧٧٤ طرح و برنامه سمن‌های جوانان در‌سال ١٣٩٥ رسیده است و درهمین مدت با رشد ٦٧برابری، اعتبار برنامه‌ای حوزه جوانان از ٦میلیارد تومان سال ٩٢ به ٤٠٠میلیارد تومان در‌سال ١٣٩٦ افزایش یافته است.
احداث و تجهیزخانه جوانان در ٣١ مركز استان در راستای حمایت از قشر جوان را یكی دیگر از اقدامات دولت یازدهم در امر فضاسازی برای مشاركت جوانان می توان نام برد. ضمن این‌كه ١٤ خانه جوان هم درشهرستان‌ها دراین مدت راه‌اندازی شده است.
پژوهشم **9294**9279** خبرنگار : فاطمه دهقان نیری** انتشاردهنده: سیدمحمد موسی كاظمی
تهران- ایرنا- افزایش چهار برابری وام ازدواج جوانان و كاهش طول صف دریافت این وام از جمله دستاوردهای دولت یازدهم بوده است؛ واقعیتی كه به دور از هیاهو و پراكندن وعده های دور از دسترس توانسته باری از روی دوش جوانان بردارد.
