براي نخستين بار حقابه تالاب‌ها در دولت يازدهم به رسميت شناخته شد

به گزارش خبرنگار علمي ايرنا، مسعود باقرزاده كريمي روز سه شنبه در نشستي خبري به تشريح عملكرد دولت يازدهم در زمينه تالاب ها پرداخت و افزود: تعيين حقابه براي محيط زيست و به طور خاص براي تالاب ها نشان مي دهد كه اين بخش براي دولت تا چه اندازه حايز اهميت است.
وي اظهار كرد: پيش از دولت تدبير واميد، آب موجود در كشور براي بخش هاي شرب، كشاورزي و صنعت تخصيص مي يافت اما در دولت يازدهم حقابه محيط زيست آنهم با اولويت دوم يعني بعد شرب تعيين شد كه نشان از آگاهي دولت نسبت به اهميت حفظ محيط زيست دارد.

*** تخصيص 10.8 ميليارد متر مكعب آب به محيط زيست
وي ادامه داد: در اين راستا دولت يازدهم در تخصيص منابع آبي ذخيره شده در پشت سدها در سال 95 حدود 10.8 ميليارد متر مكعب را به حفاظت از اكوسيستم ها اختصاص داد.
باقرزاده كريمي با بيان اينكه تالاب هاي كشور در دو دهه گذشته در سير قهقرايي قرار گرفته بودند، گفت: در اين دهه ها هم منابع آبي بالادست محدود شده بود و هم اينكه در پايين دست برداشت ها بي رويه و بدون مديريت انجام مي شد از اين رو تالاب ها با بحران مواجه شده بودند.
وي افزود: در كشور چهار دسته تالاب هاي ساحلي شمال، ساحلي جنوب، كوهستاني و فلات مركزي وجود دارد كه بيشترين خشكي متوجه تالاب هاي فلات مركزي و كوهستاني شده بود.
معاون امور تالاب ها و پارك هاي ملي دفتر زيستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محيط زيست گفت: براي حفاظت از تالاب ها بايد سه مرحله طي مي شد؛ يكي قانونگذاري، وضع قوانين و اصلاح قوانين موجود است كه دراين راستا دولت يازدهم آيين نامه اجرايي حفاظت و مديريت تالاب ها را مصوب كرد كه با حماتي دولت و مجلس به تصويب رسيد و براي اولين بار قانون جامع حفاظت از تالاب ها شكل گرفت.
وي افزود: همچنين در اين دولت با همكاري مجمع تشخيص مصلحت نظام سياست هاي كلي نظام در زمينه محيط زيست تهيه و توسط مقام معظم رهبري ابلاغ شد كه هفت اصل آن به طور مستقيم تالاب ها را هدف قرار داده است.

*** ايجاد هفت شوراي مديريت منابع و بخش آب درجه دو
باقرزاده كريمي ادامه داد: مرحله دوم اقدامات اجرايي است كه در اين راستا دولت ساختارهاي موجود در حفاظت از تالاب ها را كافي نمي دانست لذا با مشاركت تمام ذينفعان ستادهاي هماهنگ كننده را بر اساس الگوي زيست بومي منطقه ايجاد كرد كه يكي از آنها ستاد احياي درياچه اروميه است.
وي اظهار كرد: اين الگوي مشاركتي براي بقيه تالاب ها در استان هاي فارس، سيستان و بلوچستان، خوزستان و گيلان با مسووليت استاندارها شكل گرفت تا از تمام ظرفيت استان ها استفاده شود.
وي گفت: دولت هم در شوراي عالي آب، شوراي مديريت منابع و بخش آب درجه دو كشور را تشكيل داد كه اكنون 30 حوزه درجه 2 در كشور وجود دارد كه براي هر كدام يك ستاد تشكيل مي شود كه اكنون براي زاينده رود، كرخه، كارون، دز، كشف رود ، سفيد رود و هراز تشكيل شده است.

*** گردشگري به عنوان معيشت جايگزين در حوضه هاي تالابي
باقرزاده كريمي افزود: مرحله سوم كار با مردم است، تالاب ها ذينفعان زيادي دارد و با هر تغييري در اين اكوسيستم آبي زندگي آنها هم تحت الشعاع قرار مي گيرد، به عنوان مثال اتفاقي كه در زاينده رود رخ دهد، تاثير آن 300 كيلومتر بالاتر از آن يعني در تالاب گاوخوني مشاهد مي شود و بر روي زندگي جوامع اطراف تالاب تاثير مي گذارد بنابراين چاره اي جز دخالت مردم در حفاظت از تالاب ها وجود ندارد كه دولت در اين راستا دو سياست را دنبال مي كند.
وي افزود: يكي افزايش مطالبه مردم است كه زمينه را براي فعاليت سمن هاي محيط زيستي هموار كرد و كميته ملي كنوانسيون رامسر كه چندين سال غير فعال بود، با تلاش سمن ها فعال شد، سياست دوم مشاركت مردم و افزايش مسووليت پذيري آنها است كه اين كار فقط با شعار پيش نمي رود بلكه بايد الگوي مناسبي داشته باشيم كه يكي از موفق ترين الگوها در درياچه اروميه پياده شد.
باقرزاده كريمي گفت: توانستيم با كمك مردم الگوي گردشگري و طبيعت گردي را در جايگزين معيشت مستقيم از طريق تالاب ها رواج دهيم كه نمونه بارز آن تالايب كاني برازان در آذربايجان غربي است كه اكنون اهالي بومي آن منطقه درآمد بسيار زيادي از گردشگري و بومي گردي دارند.
معاون امور تالاب ها و پارك هاي ملي دفتر زيستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محيط زيست تاكيد كرد: هر چند كارهاي خوبي صورت گرفته اما تا حد مطلوب راه زيادي در پيش داريم زيرا منابع آبي كشور آسيب فراوان ديده است.

*** مباحث علمي دستاويز برخي افراد شده است
وي درباره برخي شبهات و انتقادها از دولت در زمينه عملكرد محيط زيستي و توجه به تالاب ها گفت: در پنج دولت است كه مسائل تالاب ها را دنبال و از زاويه اي كاملا تخصصي به موضوع نگاه مي كنم بنابراين مباحث علمي دستاويز برخي افراد و حتي روزنامه نگاران شده كه اميدوارم اين روند به گونه اي پيش نرود كه به ضرر تالاب ها تمام شود.

*** نگاه سياسي به نگاه تخصصي محيط زيستي برتري يافته است
وي افزود: در خصوص تالاب هورالعظيم با دولت عراق و سازمان ملل مذاكراتي داشتيم، دو سوم تالاب در كشور عراق واقع شده اما مي بينم كه معادلات سياسي به نگاه تخصصي محيط زيستي برتري يافته است و عراق مجاب نمي شود 80 درصد از منابع انشعابات آب دجله را براي هورالعظيم تامين كند.
وي تاكيد كرد: از آنجا كه شيب تالاب به سمت عراق است از اين رو نمي توانيم منابع آبي خود را بي محابا به سمت تالاب باز كنيم و مجبوريم حداقل بخش سرزميني خود را احيا كنيم.
باقرزاده كريمي گفت: يك ميليارد و 250 ميليون متر مكعب حقابه تالاب هورالعظيم از كرخه است كه در سالهاي اخير به هر نوع تامين شده است و اكنون 80 درصد تالاب آبگيري شده است و زه آبهايي هم كه وارد تالاب مي شود از لحاظ آلودگي توسط جهاد كشاورزي مورد آزمايش قرار مي گيرند.
وي افزود: حتي برخي از حوضچه هاي نفتي نيز پرآب شده و فقط بخش هاي كه دكل هاي نفتي در آنها قرار دارد آب ندارند كه به شركت مربوطه فرصتي داده شد تا نسبت به اين مساله اقدام كند تا آن مناطق نيز پرآب شود.
معاون امور تالاب ها و پارك هاي ملي دفتر زيستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محيط زيست اظهار كرد: زمان نصب اين دكل ها اصرار بر اين بود كه دكل هاي مخصوص پهنه هاي دريايي و اقيانوس ها نصب شود اما نشد.
وي تاكيد كرد: قطعا اين روند زمان بر است زيرا لوله هاي گذاشته شده بايد تعيين تكليف شوند و شرايط آنها تغيير كند و مهمتر اينكه در جابجايي نشت نكنند، بنابراين به يك HSE نياز دارد ، مقرر شد اين كار در چند مرحله انجام شود كه فرصت مرحله اول تا خرداد ماه است.

*** توقف سدسازي در حوضه آبريز درياچه اروميه
باقرزاده در باره درياچه اروميه گفت: براي احياي درياچه اروميه با 35 كشور از جمله استراليا، ژاپن،آلمان، اتريش، امريكا و تركيه رايزني و مذاكره كرديم و تمام آنها روند احياي درياچه را صحيح دانستند.
وي افزود: در دهه 80 حدود 90 درصد آب حوضه آبريز درياچه صرف امور مختلف از جمله كشاورزي مي شود و فقط 10 درصد به درياچه مي رسيد در حالي كه بايد 40 درصد به درياچه مي رسيد كه دولت يازدهم با برنامه ريزي در حال تغيير اين الگو است.
به گفته وي بيش از70 درصد منابع آبي در بخش كشاورزي صرف مي شود كه با برنامه ريزي اصولي در حال تغيير آن هستيم.
باقرزاده كريمي با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوضه آبريز درياچه اروميه گفت: يكي از اين اقدامات توقف سدسازي در منطقه است به طوري كه احداث تمام سدها حتي آنهايي كه تا 90 درصد پيشرفت داشته اند متوقف شد به جز سد چپر آباد بالاي سد بوكان كه آب شرب منطقه را تامين مي كند، به پايان رسيد، همچنين در حال انتقال آب تصفيه خانه ها از جمله عجب شير به درياچه هستيم.

*** قانون حفاظت از تالاب ها
وي اظهار كرد: تا چند سال گذشته تفكري در جامعه وجود داشت مبني بر اينكه تالاب ها فايده اي ندارند بنابراين آنها را خشك و به مزارع اضافه مي كردند كه در دهه گذشته در كشور رواج داشته و موجب خشك شدن چندين تالاب به ويژه در زاگرس شده است.
وي تاكيد كرد: براي اينكه اين نگاه نسبت به تالاب ها تغيير كند نيازمند قانون بوديم كه در اين راستا قانون حفاظت از تالاب ها تهيه و تصويب شد كه ماده 1 اين قانون هر نوع تخريب تالاب ها ممنوع كرده است.
باقرزاده كريمي گفت: در سال هاي گذشته شاهد عبور ميانگذر و يا كنار گذر در ميان و كنار تالاب ها بوديم كه نمونه بارز آن درياچه اروميه و تالاب انزلي است.
وي درپايان اظهار كرد: مقوله محيط زيست جزو اولويت هاي دولت يازدهم است؛ دكتر روحاني از ابتداي روي كار آمدن دولت تدبير و اميد آن را دولتي محيط زيستي خواند كه انجام اقدامات سازنده مانند ايجاد ستاد احياي درياچه اروميه، تصويب لايحه هواي پاك و لايحه حفاظت از تالاب ها نشان دهنده عزم دولت در حفظ محيط زيست است.
علمي 9014**1440
خبرنگار: كيميا عبدالله پور** انتشار: گلشن