تاوان اقدام نادرست دولت دهم همچنان بر گرده مردم / سپرده گذاران سرگردان فرشتگان سابق و وحدت غیرمجاز

به گزارش روز یكشنبه خبرنگار اقتصادی ایرنا، تعاونی های اعتبار غیرمجاز فرشتگان، الزهرا، دامداران و كشاورزان كرمانشاه، عام كشاورزان مازندران، حسنات، پیوند، بدر توس، امین جلین، وحدت و البرز ایرانیان از آن دسته موسسه هایی بودند كه در دهه 80 خورشیدی كه نظارتی بر فعالیت ها در نظام پولی و اعتباری كشور وجود نداشت، شكل گرفتند و رشد یافتند.
در سال 1389 تعاونی های البرز ایرانیان، الزهرا، وحدت، امید جلین، عام كشاورزان، بدر توس، پیوند، حسنات و دامداران و كشاورزان كرمانشاه و عام كشاورزان مازندران با یكدیگر ادغام شدند و موسسه مالی و اعتباری فردوسی را تشكیل دادند.
در اسفند ماه 1391 و با ادغام دو موسسه فردوسی و فرشتگان، موسسه آرمان شكل گرفت اما همچنان بدون مجوز از بانك مركزی بود.
با روی كار آمدن دولت یازدهم كه ساماندهی تعاونی ها و موسسه های غیرمجاز با شدت و فوریت بیشتری در دستور كار بانك مركزی قرار گرفت، شورای پول و اعتبار یكی از شروط خود را برای صدور مجوز به موسسه آرمان تغییر نام آن به كاسپین ذكر كرد.
سرانجام موسسه كاسپین در 27 اسفند ماه 1394 به شرط انحلال هشت تعاونی فرشتگان، الزهراء، دامداران و كشاورزان كرمانشاه، عام كشاورزان مازندران، حسنات اصفهان، پیوند مشهد، بدر توس و امید جلین از شورای پول و اعتبار مجوز گرفت.
با صدور مجوز شورای پول و اعتبار برای كاسپین، دو موسسه اعتباری «وحدت» و «البرز ایرانیان» حاضر به ادغام در موسسه كاسپین نشدند و همچنان با تابلوی «آرمان» به فعالیت خود ادامه دادند كه اكنون سپرده گذاران این دو تعاونی غیرمجاز با مشكل نبود امكان برداشت از حساب های خود رو به رو هستند.

** مشكلات قضایی در مسیر انحلال و ادغام تعاونی ها
موسسه تازه تاسیس كاسپین در حدود 14 ماه گذشته درگیر امور اداری مربوط به انحلال تعاونی ها، تشكیل هیات های تصفیه و انتقال دارایی ها به موسسه جدید بود.
با این وجود و آنگونه كه بانك مركزی اعلام كرده است، در زمانی كه هنوز دارایی ها و سپرده های تعاونی های هشت گانه غیرمجاز به كاسپین منتقل نشده بود، دادستان مشهد حكمی صادر كرد كه بر اساس آن همه تعاونی ها مكلف شدند تمام تابلوهای خود را با تابلوهای موسسه كاسپین جایگزین كنند.
حكم دیگر این بود كه مدیران این تعاونی هایی كه در فرآیند انحلال قرار داشتند ولی هنوز در كاسپین ادغام نشده بودند، ملزم شدند دفترچه های سپرده گذاران خود را به كاسپین تغییر دهند.
همین امر موجب شد تا سپرده گذاران تعاونی های منحل شده از كاسپین انتظار تعیین تكلیف حساب های خود را داشته باشند در حالی كه هنوز هیات های تصفیه امور مربوط به حسابرسی اموال، دارایی ها و بدهی های این تعاونی ها را به سرانجام نرسانده بودند.
علت ورود دادستانی مشهد به این موضوع را می توان در متمركز بودن فعالیت اغلب این تعاونی های غیرمجاز در خراسان رضوی بویژه مشهد جست و جو كرد زیرا تعاونی هایی چون فرشتگان، بدر توس و الزهرا شعب متعددی در این شهر دایر كرده بودند.
اواخر اسفند ماه پارسال بود كه بانك مركزی اعلام كرد كه تعیین تكلیف 5 تعاونی از هشت تعاونی ادغام شده در كاسپین به نتیجه رسیده است اما مشكل اصلی بر سر فرشتگان بود كه هم تعداد سپرده گذاران بیشتری نسبت به سایر تعاونی ها داشت و هم میزان بدهی های آن در مقایسه با دارایی های تعاونی چشمگیر بود.

** تلاش برای تعیین تكلیف سپرده گذاران فرشتگان
تعاونی فرشتگان از تعاونی های غیرمجاز در نظام پولی كشور بود كه در شهریور ماه 1394 منحل شد تا برای كسب مجوز از بانك مركزی با تعدادی دیگر از تعاونی ها ادغام و موسسه آرمان تشكیل شود كه در نهایت نیز زیر چتر موسسه كاسپین قرار گرفت.
تعاونی فرشتگان، آخرین تعاونی از هشت تعاونی ادغام شده در كاسپین است كه هنوز تعیین تكلیف دارایی های آن به سرانجام نرسیده اما با توجه به كثرت سپرده گذاران، نهاد قضایی و بانك مركزی تصمیم گرفتند كه از 28 اردیبهشت ماه تعیین تكلیف سپرده گذاران آن را از سپرده های زیر 100 میلیون ریال آغاز كنند.
تعاونی منحل شده فرشتگان حدود 450 هزار مشتری دارد كه 90 درصد آنها دارای حساب هایی با كمتر از 200 میلیون ریال موجودی هستند اما در طول 14 ماه گذشته، سپرده گذاران آن بیشترین تجمع ها را در مقابل بانك مركزی، شعب كاسپین و نهادهای دیگری چون مجلس شورای اسلامی برپا كرده اند.
به همین دلیل بانك مركزی برای رفع مشكل این دسته از سپرده گذاران و با همكاری قوه قضاییه با تعیین كردن خط اعتباری، تعیین تكلیف این قشر را سرعت بخشید.
بر اساس آخرین اطلاعیه بانك مركزی، تاكنون حدود 25 هزار میلیارد ریال (2500 میلیارد تومان) از دارایی‌های تعاونی منحله فرشتگان شناسایی‌شده كه قابل‌انتقال به موسسه اعتباری كاسپین است و كار ارزیابی حدود 6 هزار میلیارد ریال (600 میلیارد تومان) دیگر نیز به اتمام رسیده است. بنابراین مجموع دارایی‌های فرشتگان تا امروز بالغ ‌بر 31 هزار میلیارد ریال (3100 میلیارد تومان) می‌شود.
همچنین با كمك پلیس آگاهی و قوه قضاییه تاكنون 30 فقره ملك شخصی مدیران فرشتگان شناسایی‌شده و كار تقویم و ارزیابی آن‌ها در حال انجام است كه آن دارایی‌ها هم به كاسپین منتقل می‌شود. با شناسایی و انتقال دارایی‌های تعاونی منحله فرشتگان به موسسه كاسپین، كار انتقال سپرده سپرده‌گذاران این تعاونی متناسب با دارایی‌ها به موسسه كاسپین نیز انجام می‌شود.

** سپرده گذاران ناراضی فرشتگان
روش بانك مركزی در تعیین تكلیف سپرده گذاران فرشتگان، پرداخت نقدی 90 درصد موجودی است و 10 درصد باقیمانده پس از اتمام شناسایی و ارزیابی دارایی‌های تعاونی منحله فرشتگان از محل مازاد اموال پرداخت می شود.
بانك مركزی برای این كار 20 شعبه دارای مجوز را مشخص كرده كه اسامی آنها در پایگاه اینترنتی كاسپین موجود است.
با این حال در روزهای گذشته، سپرده گذارانی كه برای دریافت پول خود به این شعب مراجعه كردند، متوجه شدند كه تنها اصل سپرده های آنها قابل پرداخت است و بانك مركزی از تاریخ ابتدای شهریور 94 كه تعاونی اعتبار فرشتگان اعلام انحلال كرده، سودی به سپرده های آنها در نظر نمی گیرد.
این موضوع برای سپرده گذارانی كه به امید دریافت سودهای بالای 30 درصد در این تعاونی افتتاح حساب كرده بودند، گران تمام شد و به همین دلیل در برخی شعب به زد و خورد بین مردم و مسئولان شعبه و حتی شكستن شیشه ها شعب كاسپین انجامید.

** مشكل جذب سپرده در زمانی كه هنوز كاسپین شكل نگرفته بود
یكی دیگر مشكلات كاسپین، سپرده گذارانی هستند كه در دوره ای كه این موسسه از شورای پول و اعتبار مجوز دریافت كرده اما هنوز مجاز به ایجاد شعبه و جذب سپرده گذار نبود، در تعاونی های در حال انحلال سپرده گذاری كرده اند.
این تعاونی ها به مدد تغییر تابلوهای خود به نام كاسپین و صدور دفترچه های حساب به نام این موسسه با حكم قضایی، اقدام به جذب سپرده گذار آن هم با وعده سودهای بالای 30 درصد كرده بودند.
این اقدام در حالی انجام شده كه بانك مركزی به تازگی و در اردیبهشت ماه امسال مجوز ایجاد شعبه و جذب سپرده را به كاسپین داده است.
«فرشاد حیدری» معاون نظارتی بانك مركزی هفته گذشته در گفت و گویی تلویزیونی در این زمینه چنین گفت: در این تعاونی سودهای نامتعارفی پرداخت شده است و به همین علت باید دارایی های این تعاونی را با قاعده منظم میان سپرده گذاران تقسیم شود.
وی مجموع دارایی های غیرمنقول فرشتگان را حدود 17 هزار میلیارد ریال و تسهیلات پرداختی آن را 14 هزار میلیارد ریال برآورد كرد و افزود: سپرده های مردم نزد مؤسسه فرشتگان شامل اصل و سود سپرده حدود 56 هزار میلیارد ریال است و بنابراین 31 هزار میلیارد ریال موجود، باید با تصمیم مراجع قضایی و بانك مركزی به نسبت به سپرده گذاران تقسیم شود.
وی ابراز امیدواری كرد كه تا پایان مرداد ماه همه سپرده های تعاونی منحله فرشتگان تعیین تكلیف شود.

** معضل «البرز ایرانیان»
تعاونی اعتبار «البرز ایرانیان» كه با تابلوی آرمان در كشور فعال است، از دیگر تعاونی های غیرمجاز به شمار می رود كه شهریور ماه سال 1395 با حكم مراجع قضایی، بانك ها و موسسات اعتباری از ارائه خدمات پولی و بانكی به آن منع شدند.
از آنجا كه اغلب شعب این تعاونی غیرمجاز در استان های غربی كشور دایر شده اند، در ماه های گذشته سپرده گذاران آن با تجمع در مقابل شعب و یا بانك مركزی خواهان تعیین تكلیف وضعیت خود بوده اند در حالی كه این تعاونی بدون مجوز از شورای پول و اعتبار است.
در شرایطی كه نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار 15 درصد برای سپرده های یكساله است، این تعاونی پارسال به سپرده گذاران خود وعده پرداخت سودهای 27 درصدی داده بود.

** ادغام در كار نیست
تعاونی وحدت، دیگر تعاونی غیرمجاز در كشور به شمار می رود كه با تابلوی «آرمان» در سال های اخیر فعال بوده و همانگونه كه در ابتدا گفته شد، از فرآیند ادغام با دیگر تعاونی هایی كه كاسپین را شكل دادند، باز ماند.
این تعاونی همواره به سپرده گذاران خود اعلام می كرد كه در حال ادغام با موسسه اعتباری توسعه است و حتی اواخر اسفند ماه گذشته نیز در پایگاه اینترنتی خود مدعی شد بانك مركزی با ادغام این تعاونی با موسسه توسعه موافقت كرده است.
با این حال پیگیری خبرنگار ایرنا از بانك مركزی نشان می دهد معاونت نظارت بانك مركزی به عنوان مسئول ساماندهی موسسات غیرمجاز، هیچ موافقتی برای انجام این ادغام صادر نكرده است.
موسسه آرمان (وحدت) در 2 ماه گذشته در بنرهایی كه در شعب خود نصب كرده بود، به سپرده گذاران خود این نوید را می داد كه فرآیند ادغام در دست انجام است و حتی نشان موسسه توسعه را در پایگاه اینترنتی خود ثبت كرده و نوشته بود: « موسسه اعتباری توسعه (تعاونی وحدت سابق)».
این رویه سبب شد تا در هفته گذشته سپرده گذاران تعاونی غیرمجاز وحدت در برخی شهرستان ها در مقابل شعبی كه بدون هماهنگی تابلوی خود را به نام توسعه تغییر داده بودند، تجمع كنند كه برخی آن را به بروز مشكل در موسسه اعتباری توسعه تعبیر كردند.
با این حال موسسه اعتباری توسعه با انتشار اطلاعیه ای این ادغام را رد و تاكید كرده است: این موسسه هیچگونه مسئولیتی در خصوص تعاونی های غیرمجاز كه به نحو غیرقانونی از تابلو این موسسه استفاده كرده اند، نداشته و پیگیری فك تابلو های موسسه از سر درب این تعاونی ها از طریق مراجع قضایی در حال انجام است.
بر اساس اطلاعیه موسسه توسعه، بانك مركزی با ادغام تعاونی های غیرمجاز در موسسه اعتباری توسعه موافقت نكرده و تفاهم نامه این ادغام در سال 1396 لغو شده است.
موسسه اعتباری توسعه از مردم خواسته است كه برای شناسایی شعب فعال این موسسه به نشانی اینترنتی www.cid.ir مراجعه كنند.

**سرگردانی سپرده گذاران وحدت در برخی استان ها
بسته شدن حساب های سپرده گذاران وحدت در برخی استان ها از جمله لرستان و خوزستان، مهمترین رویدادی بود كه مشتریان این تعاونی با آن رو به رو بودند.
پیگیری ایرنا از بانك مركزی نشان می دادد كه این نهاد ناظر پس از تغییر تابلوی برخی شعب تعاونی وحدت به توسعه، در مكاتبات خود با نیروی انتظامی و دستگاه قضایی، غیرقانونی بودن این ادغام و تغییر تابلو را اعلام كرده بود.
با این حال مسئولان موسسه آرمان شرایط را عادی قلمداد می كنند؛ «حمیدرضا جهازی» مدیركل موسسه آرمان در جنوب غرب كشور پس از تجمع ها و اعتراض های مردمی در برخی شهرها از جمله دزفول، خرم آباد، اراك، اهواز، شوشتر، اندیمشك، شوش دیروز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا ادعا كرده كه در حال رایزنی با بانك مركزی برای حل مشكل حساب های مشتریان بوده و نشستی نیز در این زمینه برای مراحل نهایی ادغام موسسه آرمان با توسعه برگزار شده است.
وی همچنین گفت كه بسته شدن حساب های مشتریان به دلیل حفظ امنیت حساب های مشتریان است كه امیدواریم در هفته جاری این موسسه با بانك مركزی به نتیجه نهایی دست یابد.
وی افزود: تجمع و اعتراض مردم در این چند روزه نیز در كاركرد و فعالیت شعبه های این موسسه تاثیر گذاشته و باعث تعطیلی بسیاری از شعبه های این موسسه در خوزستان شده است، لذا از مشتریان این موسسه تقاضا می شود همكاری لازم را داشته باشند تا هر چه زودتر این مشكلات برطرف شود.

**مردم به غیرمجازها اعتماد نكنند
مسئولان بانك مركزی همواره به مردم توصیه می كنند در بانك ها، موسسه های اعتباری و صندوق های قرض الحسنه دارای مجوز سپرده گذاری كنند، موسسه هایی كه فهرست آنها در پایگاه اینترنتی بانك مركزی در دسترس همگان است.
با وجود هشدارهای بانك مركزی، همچنان برخی از مردم به امید دریافت سود بیشتر، در تعاونی های غیرمجاز سپرده گذاری می كنند كه جز سرگردانی و از دست رفتن سرمایه سرانجامی برای آنها نخواهد داشت.
فرشاد حیدری معاون نظارتی بانك مركزی با هشدار دوباره به مردم برای سپرده‌گذاری نكردن در موسسات مالی غیرمجاز گفت: برای سرمایه‌گذاری مطمئن، اسامی موسسات معتبر را در سایت بانك مركزی چك كنید.
وی در این باره می افزاید: در كنار اقدام بانك مركزی در برخورد با موسسه های غیرمجاز، این مردم هستند كه باید از سپرده گذاری در این موسسات بپرهیزند زیرا در غیر این صورت بروز هر گونه مشكل در سپرده های آنها متوجه خودشان است.
برای آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان با كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
IRNAeco@
https://t.me/irnaeco
اقتصام**2025**1561** خبرنگار: لیلا جودی**انتشار:مژگان توانا