رویای شیرین سودهای چند میلیونی كه سراب شد/روزگار سیاه سپرده گذاران فرشتگان

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، اگر متوسط حقوق ماهانه یك كارمند معمولی را ماهانه 2 میلیون تومان در نظر بگیریم، دریافت 10 میلیون تومان سود عددی نیست كه به راحتی بتوان از كنار آن عبور كرد و همین نقطه آغاز ماجرای دام موسسه های غیرمجاز و مردمی است كه می خواهند در اوضاع نامتوازن اقتصادی، درآمد بیشتری كسب كنند.
حالا پس از موسسه میزان و ثامن الحجج كه با ورود نظام بانكی، سپرده گذارانشان تعیین تكلیف شدند، نوبت سپرده گذاران فرشتگان و آرمان است كه تن لرزه سرانجام دارایی هایشان در این موسسه را به جان بخرند.
تعاونی اعتباری فرشتگان در سال 77 با عنوان «شركت تعاونی اعتبار شهید هاشمی مشهد» در این شهر پا گرفت؛ این موسسه از اواخر دهه 80 و با اقدام بانك مركزی برای ساماندهی موسسه های غیرمجاز در فرآیند ادغام با دیگر تعاونی ها قرار گرفت.
فرشتگان كه توانسته بود در این مدت هشت هزار میلیارد تومان جذب كند، در دوره ای با ادغام برخی تعاونی های دیگر تحت پوشش آرمان فعالیت می كرد و سرانجام سپرده گذاران آن تحت پوشش موسسه كاسپین رفتند.
در ماه های اخیر بویژه از آذر ماه پارسال به بعد كه دادستان تهران اعلام كرد فرشتگان برای پاسخگویی به مطالبات سپرده گذارانش 4 هزار میلیارد تومان كسری دارد، مشتریان فرشتگان هر از چند گاهی مقابل موسسه كاسپین، بانك مركزی، مجلس شورای اسلامی و حتی خبرگان تجمع می كنند تا راهی برای رسیدن به دارایی های خود بیابند.
تجمع اخیر سپرده گذاران فرشتگان و آرمان دوشنبه گذشته (9 خرداد) در مقابل ساختمان بانك مركزی در میرداماد شكل گرفت؛ تجمعی كه به مدد اطلاع رسانی سپرده گذاران در شبكه های اجتماعی، مشتریان بسیاری از این دو موسسه را از شهرهای مختلف راهی تهران كرده بود.
حضور پرشمار مردم در مقابل ساختمان شیشه ای بانك مركزی ، ورود نیروی انتظامی را هم به دنبال داشت كه در نهایت سپرده گذاران را متفرق كردند تا نظم را دوباره به این منطقه بازگردانند.
با این حال سپرده گذارانی كه خود را مغبون می دیدند، تا عصر آن روز زیر آفتاب سوزان خرداد در گوشه و كنار خیابان میرداماد تجمع های چند نفره شكل داده بودند و با یكدیگر درد و دل می كردند.
هرچند تجمع آنها برای عابران و كسبه این منطقه تازگی نداشت و آنها را قربانی تصمیم های نادرست خود می دانستند كه در نهایت حالاحالاها باید برای گرفتن حقشان بدوند.
وقتی به عنوان خبرنگار خود را به جمع سپرده گذاران رساندم، همگی از رسانه ها شاكی بودند بخصوص از صدا و سیما؛ می گفتند كه چرا تریبون را فقط به مسئولان بانك مركزی می دهد كه به سپرده گذاران بتازند در حالی كه ما بخاطر مجوزی كه بانك مركزی به كاسپین داده بود، به آن اعتماد كردیم.
یكی از سپرده گذاران، خود را معلم بازنشسته ای معرفی كرد كه پاداش پایان خدمت خود را به همراه دارایی حاصل از فروش منزل مسكونی اش در فرشتگان سپرده گذاری كرده بود و اكنون مستاصل مانده است.
نفر دیگر، بانوی جوانی بود كه دیگران می گفتند یك میلیارد و 400 میلیون تومان در فرشتگان سپرده گذاری كرده؛ وقتی با نگاه تعجب آمیز من رو به رو شد كه چطور این سرمایه را این موسسه گذاشته، به سرعت پاسخ می دهد: به ما گفتند از بانك مركزی مجوز دارد.
از مردان حاضر در این تجمع، فردی كه خود 450 میلیون تومان در این موسسه سرمایه گذاری كرده، توضیح می دهد: روال كار فرشتگان با سپرده گذاران اینطور بوده كه هر چه میزان پولی كه سرمایه گذاری می كردند، بیشتر بوده، سود بیشتری هم به مشتری می داده اند و حتی بالای 40 درصد.
یك حساب سرانگشتی از سود سالانه سپرده یك میلیارد و چهارصد میلیون تومانی این بانوی جوان آن هم با نرخ 35 درصد ما را به عدد 490 میلیون می رساند یعنی ماهی در حدود 40 میلیون تومان.
بقیه سپرده گذاران هم حال و روز بهتری ندارند، همگی حداقل 100 میلیون تومان در فرشتگان به امانت گذاشته بوند هرچند وضعیت ظاهری آنها نشان نمی داد كه چنین سرمایه ای را اندوخته باشند.
یكی دیگر از سپرده گذاران می گفت كه پول رهنی كه از مستاجرش گرفته را در فرشتگان سپرده گذاری كرده آن هم به امید سود 25 درصدی؛ حساب خود را حدود دو ماه بعد از صدور مجوز بانك مركزی برای موسسه كاسپین یعنی اردیبهشت ماه 95افتتاح كرده یعنی وقتی كه دستگاه قضایی حكم به تغییر تابلوها و دفترچه های سپرده گذاران هشت تعاونی منحل شده به كاسپین را داده بود.
موسسه كاسپین در 27 اسفند ماه 1394 به شرط انحلال هشت تعاونی فرشتگان، الزهراء، دامداران و كشاورزان كرمانشاه، عام كشاورزان مازندران، حسنات اصفهان، پیوند مشهد، بدر توس و امید جلین از شورای پول و اعتبار مجوز گرفت.
پیشتر این موسسات به همران البرز ایرانیان و وحدت با تابلوی موسسه آرمان فعال بودند كه بانك مركزی شرط دادن مجوز به این موسسه ها را تغییر نام آن به كاسپین عنوان كرده بود.
یكی از سپرده گذاران از احوال خود چنین می گوید: من به اسم كاسپین وارد شعبه شدم، در سایت بانك مركزی هم كاسپین جزو موسسات دارای مجوز معرفی شده بود، نمی دانستم كه اینجا تعاونی فرشتگان بوده كه فقط تابلو و دفترچه هایش عوض شده.
یكی دیگر مشكلات كاسپین، سپرده گذارانی هستند كه در دوره ای كه این موسسه از شورای پول و اعتبار مجوز دریافت كرده اما هنوز مجاز به ایجاد شعبه و جذب سپرده گذار نبود، در تعاونی های در حال انحلال سپرده گذاری كرده اند.
این تعاونی ها به مدد تغییر تابلوهای خود به نام كاسپین و صدور دفترچه های حساب به نام این موسسه با حكم قضایی، اقدام به جذب سپرده گذار آن هم با وعده سودهای بالای 30 درصد كرده بودند.
مرد میانسالی كه حدود 450 میلیون تومان پارسال با نرخ سود 28 درصدی به نام موسسه كاسپین سپرده گذاری كرده، تاكید دارد كه اغلب كسانی كه از پارسال و پس از مجوز بانك مركزی به كاسپین در آنجا سپرده گذاشته اند، تاكنون سود نگرفته اند.
دیگری می گوید: بانك مركزی از تاریخ 1 شهریور 94 به بعد كه فرشتگان اعلام انحلال كرده، سود حساب ها را صفر كرده و اكنون كه می خواهد حساب ها را تعیین تكلیف كند، گفته است كه از این تاریخ به بعد سودی به شما تعلق نمی گیرد.
پیرمردی كه خود را «زین الدین» و از جانبازان دوران جنگ تحمیلی معرفی می كند، به خبرنگار ایرنا چنین می گوید: ماه های قبل در سایت بانك مركزی، نام موسسه كاسپین در فهرست موسسه های مجاز قرار داشت اما اكنون در كنار آن فقط 20 شعبه را مجاز ذكر كرده اند.
وی ادامه می دهد، مردمی كه در شعبه های دیگر سپرده گذاری كرده اند، از كجا می دانستند كه این شعبه غیرمجاز است.
بانك مركزی به تازگی و در اردیبهشت ماه امسال مجوز ایجاد شعبه و جذب سپرده را به كاسپین داده است، به همین دلیل در سایت این بانك، در كنار اطلاعات موسسه كاسپین، عنوان شده كه 20 شعبه دارد.
این موضوع برای دیگر موسسه های اعتباری دارای مجوز نیز صادق است و در كنار عناوین آنها، تعداد شعب آن نیز قید شده است.
خانم افشاری یكی دیگر از مشتریانی است كه می گوید بارها به بانك مركزی مراجعه كرده و پرسیده كه آیا كاسپین مجوز دارد و آنها تایید كرده اند؛ می گوید كه فرشتگان دفترچه حساب های آنها را به كاسپین تغییر داده بود و ما مطمئن شدیم كه مشكلی نیست و به همین دلیل دیگر سپرده های خود را خارج نكردیم.
در همین حال یكی دیگر از مشتریان می گوید كه دست اندركاران تعاونی فرشتگان هر بار به بهانه ای از سپرده گذاران می خواستند كه حساب های خود را نبندند؛ یكی دیگر می گفت كه با وعده سودهای بالاتر، حساب او را باز نگه داشته اند و دیگری هم معتقد بود كه با نشان دادن مجوز كاسپین كه در همه شعبه های تعاونی های ادغام شده در كاسپین نصب شده بود، آنها را متقاعد كرده اند كه همچنان مشتری آنها بمانند.
به گفته آنها حتی روی دفترچه های تعاونی فرشتگان نیز نوشته شده بود: تحت نظارت بانك مركزی.
وقتی به آنها می گویم كه كار تعیین تكلیف حساب ها از اواخر اردیبهشت ماه شروع شده و به هر حال به پول خود می رسید، یكی از سپرده گذاران كه جوانی درشت هیكل است، چنین پاسخ می دهد: الان حساب های 10 و 20 میلیونی را رسیدگی می كنند در حالی كه همه اینهایی كه تجمع ها شركت می كنند بالای 50 و حتی 100 میلیون تومان پول در حساب های خود دارند.
وی ادامه می دهد: خیلی از ما دیگر از خیر سود حساب های خود گذشته ایم اما گویا بنا نیست اصل پول را هم به همین راحتی به دست بیاوریم.
دیگری چنین محاسبه می كند: می گویند كه 90 درصد سپرده گذاران زیر 20 میلیون تومان در حساب خود داشته اند كه اكنون 90 درصد موجودی را می دهند و بقیه را نگه می دارند تا وقتی كه كل اموال و املاك فرشتگان تعیین تكلیف شود.
به گفته او، اگر به 450 هزار مشتری فرشتگان نفری 10 میلیون تومان بدهند، 4 هزار و 500 میلیارد تومان می شود؛ در حالی كه می گویند كل دارایی فرشتگان 5 هزار و 600 میلیارد تومان است؛ مگر می شود مردمی كه اینجا جمع شده اند و اغلب آنها بالای 100 میلیون موجودی داشته باشند كل طلبشان هزار و 100 میلیارد تومان باشد!
فرشاد حیدری معاون نظارتی بانك مركزی به تازگی مجموع دارایی های غیرمنقول فرشتگان را حدود هزار و 700 میلیارد تومان و تسهیلات پرداختی آن را هزار و 400 میلیارد تومان برآورد كرده و گفته است: سپرده های مردم نزد مؤسسه فرشتگان شامل اصل و سود سپرده حدود 5 هزار و 600 میلیارد تومان است؛ بنابراین سه هزار و 100 میلیارد تومان موجود باید با تصمیم مراجع قضایی و بانك مركزی به نسبت به سپرده گذاران تقسیم شود.
البته حیدری از شناسایی حدود 30 ملك مربوط به مدیران فرشتگان كه از محل منابع آن برای خود و بستگانشان خریداری كرده بودند و نیز تعدادی خودروی لوكس نیز خبر داده كه با فروش آنها می شود بخشی از سپرده های مردم را عودت داد.
از حدود 450 هزار سپرده گذار فرشتگان، حدود 400 هزار نفر زیر 10 میلیون تومان سپرده گذاری كرده اند كه كار تعیین تكلیف حساب های آنها از 28 اردیبهشت امسال آغاز شد و تا 8 خرداد ادامه یافت و این گروه 90 درصد موجودی حساب های خود را دریافت كردند.
اما یكی از حاضران در این تجمع، به شیوه ای كه موسسه كاسپین برای تعیین تكلیف سپرده ها دارد، معترض بود؛ می گفت كه در شعب همه پول سپرده گذار را نمی دهند و بعد از گرفتن تعهد مبنی بر اینكه هیچ شكایتی از كاسپین دارند، فرد را مجبور می كنند بیشتر موجودی خود را در كاسپین سپرده گذاری كند و به او دفترچه حساب قرض الحسنه می دهند، در حالی كه ما دیگر نمی خواهیم اینجا حساب داشته باشیم.
دور دوم تعیین تكلیف حساب های تعاونی فرشتگان برای سپرده های 20 میلیون تومانی از دهم خرداد آغاز شده است و تا 17 خرداد ادامه دارد؛ سپرده گذاران به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی خود می توانند به 20 شعبه منتخب آن كه در سایت موسسه كاسپین فهرست آنها درج شده، برای تعیین تكلیف حساب های خود مراجعه كنند.
به تجمع كنندگان سرانجام سپرده گذاران تعاونی های مشابه مانند ثامن الحجج یا میزان را یادآور می شوم كه در نهایت با مرور زمان به دارایی خود رسیدند اما این جملات آنها را راضی نمی كند.
آنها از بلا تكلیفی گلایه دارند و اینكه به امید دریافت سود و گشایش در زندگی خود، دارایی های خود را در اینجا به امانت گذاشته بودند؛ یكی از فروش خانه اش می گوید كه پول آن را در این فرشتگان سپرده گذاری كرده است و وقتی با این سوال كه به پشتوانه چه امیدی اینهمه پول را در یك تعاونی اعتباری گذاشتید رو به رو می شود، پاسخ می دهد كه «به ما گفتند زیر نظر بانك مركزی است و در حال دریافت مجوز است».
آنهایی كه امروز به برای زنده كردن دارایی و سرمایه خود هر از چند گاهی در گوشه ای از شهر تجمع می كنند، به فاصله نرخ سود 15 درصدی تا نرخ سودهای 30 درصدی و حتی بالاتر از آن چشم امید دوخته بودند بی آنكه به این نكته توجه كنند كه این سود دادن ها آنهم بیش از دو برابر نرخ مصوب بی دلیل نیست.
اهالی فرشتگان باید منتظر بمانند تا دارایی های این تعاونی تعیین تكلیف شود و هیات تصفیه امور را انجام دهد؛ همان پروسه ای كه برای تعاونی های دیگر از جمله ثامن الحجج و میزان طی شد و به نظر می رسد این مشكل تنها با مرور زمان و دادن فرصت به مجریان قابل رفع است.
یادآوری آنچه بر سپرده گذاران میزان گذشت، خالی از لطف نیست؛ این تعاونی در اردیبهشت ماه 94 منحل شد و بانك صادرات ایران امور تصفیه آن را بر عهده گرفت و اكنون بعد از دو سال آخرین و طی پنج مرحله، تعیین تكلیف حساب های آن به سرانجام رسید.
سپرده گذاری در بانك ها، موسسه های اعتباری و صندوق های قرض الحسنه دارای مجوز، توصیه ای است كه در همه این سال ها مسئولان نظام پولی و بانكی كشور مطرح می كنند و این مردم هستند كه باید سره را از ناسره انتخاب كنند.
برای آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان با كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
IRNAeco@
https://t.me/irnaeco
اقتصام**2025*1579* خبرنگار: لیلا جودی**انتشار:مرضیه فاتحی