تشریح جزییات طرح كارورزی/راه های دور زدن مقررات اشتغال پذیری كورشد

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا ، دولت یازدهم نیزچندین طرح برای افزایش نرخ اشتغال طراحی و در دست اجرا دارد كه یكی از آنها طرح كارانه اشتغال جوانان(كاج) است ، این برنامه خود به سه طرح دیگر تقسیم می شود. یكی از شاخه های طرح كاج، كارورزی است كه از تیرماه به اجرا می رسد.
طبق این طرح قرار بر این است كه دو طرف جویای كار و كارفرما در یك سامانه ثبت نام كنند و با احصای شرایط، فرد متقاضی كار برای گذراندن دوره آموزشی و مهارتی تحت عنوان دوره كارورزی به كارفرما یا همان واحد پذیرنده معرفی می شود. حال اینكه دولت برای جلب نظر كارفرمایان و حضور آنها در این طرح مشوق هایی را در نظر گرفته است كه پرداخت حق بیمه و دستمزد كارورز از جمله مشوق های دولت به كارفرمایان است.
درباره جزییات این طرح و رفع ابهامات و انتقادات موجود، پژوهشگر ایرنا گفت و گویی با «علاالدین ازوجی» مشاور وزیر كار، تعاون و رفاه اجتماعی و مدیركل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال این وزارتخانه انجام داده است.
ازوجی می گوید: طرح كارورزی برای ایجاد اشتغال در كشور نیست بلكه این طرح در راستای افزایش اشتغال پذیری افراد متقاضی كار به اجرا می رسد تا متقاضیان سریع تر و راحت تر جذب بازار كار شوند.
وی همچنین درباره انتقاداتی كه به طرح می شود از جمله میزان دستمزدها، احتمال تعدیل نیروهای یك بنگاه و استفاده از كارورزان برای استفاده از مشوق های دولتی و ... توضیحاتی ارائه داد .
مشروح گفت وگو به این شرح است :

**ایرنا: عده ای بر این باور هستند كه طرح كاروزی ابهاماتی دارد از جمله اینكه كارفرما می تواند پس از اتمام طرح كارورزان را به ادامه كار دعوت نكند یا اینكه می تواند نیروی خود را تعدیل كند و برای استفاده از مشوق های دولتی نسبت به جذب كاروزان اقدام كند، آیا این ادعاها درست هستند و چه راهكارهایی برای مسدود سازی این سوء استفاده ها در نظر گرفته اید؟
**ازوجی: برای تمام این موضوعات راهكار در نظر گرفته شده است و اساسا چنین امكانی وجود ندارد كه كارفرمایان بتوانند نسبت به انجام موضوعات اقدام كنند چرا كه سازمان فنی و حرفه ای قرارداد آموزشی با كارفرمایان منعقد می كند. قرارداد طبق قواعد منعقد شده كه هر یك از این قواعد، چارچوب دارند. تمام راه ها برای دور زدن قواعد در نظر گرفته شده را كور كردیم. نكته مهم در طرح كارورزی این است كه از طرف كارورز هیچ مشكلی وجود ندارد و به طور فرضی حتی امكان ثبت نام یك میلیون نفر هم وجود دارد. نكته مهم حضور كارفرمایان در این طرح است. باید بتوانیم توجه كارفرمایان را برای حضور در میدان جلب كنیم.

**ایرنا: مشوق هایی كه در این طرح برای طرف كارفرما یا پذیرنده در نظر گرفته شده از جمله اینكه حق بیمه كارورزان توسط دولت پرداخت می شود، برای جلب توجه كارفرمایان اثر گذار نیست؟
**ازوجی: این دست از مشوق ها، عاملی نیستند كه كارفرمایان را مجاب كنند تا وارد میدان شوند. مشوق هایی در نظر گرفته ایم كه بتوانیم از حضور اصناف و تشكل ها برای طرح كاروزی استفاده كنیم تا كارفرمایان را متقاعد كنند كه در این طرح شركت كنند.
در حال حاضر متاسفانه عده ای در این میان مدعی هستند كه در این طرح در حق كارگران اجحاف شده است اما مشكل كارورزان نیستند بلكه مهم ترین بحث حضور كارفرمایان در طرح است. اساسا قرار بر این است كه عده ای در این طرح، اموزش مهارتی را در دوره مشخص ببینند و برای این موضوع هم قرارداد مشخص تنظیم كرده ایم و احتمالا پس از اتمام دوره، كارورزان جذب بازار كار می شوند. در حال حاضر كارفرمایان به دنبال این هستند كه افراد را در شرایط ازمون و خطا قرار دهند تا دریابند كه در آینده كاروزان تحت آموزش می توانند در آن بنگاه به عنوان نیروی كار باقی بماتند یا نه ؟
باید توجه داشته باشیم كه طرح كارورزی برای ایجاد اشتغال نیست بلكه زمینه ای برای ورود به بازار كار است.
در اقتصاد كار موضوع اشتغال پذیری مطرح است و نه اشتغالزایی. این طرح ها برای افزایش اشتغال پذیری تعریف شده اند و نه افزایش ضریب اشتغال. البته ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در هفته آینده برنامه اشتغال فراگیر را ابلاغ می كند كه طرح های مختلفی از طرف دستگاه های اجرایی در این برنامه تعریف شده است كه قابلیت اجرایی دارند. بخش كوچكی از این برنامه اشتغال فراگیر، طرح كارورزی است.

**ایرنا: امكان اینكه برخی از كارفرمایان بخواهند برای جذب نیروهای كارورز و استفاده از مشوق های دولتی، نیروهای خود را تعدیل كنند، وجود دارد؟
**ازوجی: دستورالعمل این اجازه را به كارفرمایان نمی دهد.هیچ كارفرمایی حق ندارد نیروی كار خود را تعدیل كند. فهرست بیمه تامین اجتماعی معلوم و مشخص است و اگر یك كارفرما نسبت به تعدیل نیروی خود و استفاده از نیروی كاروزان اقدام كند، مرتكب تخلف شده است.

**ایرنا: موضوع دیگری كه در این طرح مورد انتقاد قرار گرفت میزان دستمزد كارورزان در محدوده مبالغ 300 هزار تومان برای افرادی كه مدارك بالای تحصیلی دارند، مبلغ قابل توجهی محسوب نمی شود، برای بحث دستمزدها برای كسانی كه با مدارك دكترا در این طرح شركت كردند، چه برنامه ای دارید؟
**ازوجی: هر كدام از این افراد اگر بخواهند در یكی از دوره های آموزش های فنی و حرفه ای كه مراكز آزاد برای دوره های كوتاه مدت برگزار می كند، شركت كنند باید مبالغی را هم بپردازند. باید توجه داشته باشیم كه این یك طرح و دوره آموزشی است پرداخت حقوق این كارورزان تا دو سال برعهده دولت است.
البته در دستورالعمل، قید شده كه كارفرمایان علاوه بر دستمزدی كه دولت به كارورزان می پردازد ، می توانند مبلغی را هم تحت عنوان دستمزد به این افراد بپردازند. حتی دستگاه هایی مانند وزارت صنعت ، وزارت راه و وزارت كشاورزی و... می توانند پرداخت داشته باشند. اما پرداخت دستمزد از سوی كارفرما و دستگاه های اجرایی تكلیفی نیست.

**ایرنا: آیا ممكن است كه كارفرمایی پس از اتمام مدت 4 ماه دوره كارورزی یك شخص، نسبت به پذیرش كاروز دیگری اقدام كند تا به این نحو بخواهد از مشوق های دولت از جمله پرداخت حق بیمه استفاده كند؟
**ازوجی: برای این سوءاستفاده های احتمالی هم راهكارهایی در نظر گرفته ایم. هر بنگاه و هر كارفرمایی می تواند فقط برای یك دوره در طرح كارورزی شركت كند و حضور داشته باشد.

** ایرنا: طرح كارورزی تنها یكی از طرح های كاج (طرح كارانه اشتغال جوانان) است، درباره سایر طرح های دیگر كاج توضیح می دهید؟
**ازوجی: طرح كارورزی یكی از شاخه های طرح كارانه اشتغال جوانان (كاج)است. طرح كاج سه طرح دارد كه یكی از آن ها مشوق های كارفرمایان است و دو طرح دیگر شامل طرح كارورزی و كارآموزی می شود.
باید دولت زمینه های اشتغالزایی را ایجاد كند. در اقتصادی كه در مرحله خروج از ركود قرار دارد معمولا دولت ها هزینه ای را برای ایجاد اشتغال متقبل می شوند و مشوق هایی را لحاظ می كنند. این مشوق ها برای افزایش ایجاد اشتغال بستر سازی می كنند. یكی از این مشوق ها هم بیمه كارفرمایی است كه دولت سهم 23 درصد بیمه كارفرما را طبق قانون برنامه ششم تا مدت دو سال پرداخت می كند.
نكته بعدی این است كه اگر بنگاه راغب به جذب نیروی كارورز باشد، متقاضی باید دوره 4 تا 6 ماهه ای به عنوان دوره كارورزیرا طی كند.اگر بنگاه متقاعد شد كه وارد طرح شود و نیروی كار جذب كند، در مرحله اول بنگاه به عنوان واحد پذیرنده دوره آموزشی برای فرد برگزار می كند و در سازمان فنی و حرفه ای قرارداد آموزشی بین واحد پذیرنده و كارورز منعقد می شود. البته به ازای هر سه نفر شاغل بیمه شده در واحد پیذرنده ، كارفرما می تواند یك نفر كارورز را جذب كند. تمام عواقد را لحاظ كرده ایم كه خطای كار كاهش پیدا كند.

**ایرنا: تاكنون چند نفر به عنوان كارورز در این طرح ثبت نام كرده اند؟
**ازوجی: بیش از 270 هزار نفر در سامانه طرح كارورزی ثبت نام كرده اند البته قاعدتا طرح كاروزی شامل حال تمام افراد ثبت نام كننده نمی شود و شرایطی را برای پذیرش افراد در نظر گرفته ایم. برای مثال اینكه دانشجویان شامل حال این طرح نمی شوند و آمار فارغ التحصیل دانشگاهی شركت كننده در این طرح چیزی حدود 130 هزار نفر است.
نكته بعدی این است كه از این 130 هزار نفر فارغ التحصیل همه جویای كار نیستند. یكسری هم دانشجو هستند كه این طرح شامل حال آنها نمی شود.
متقاضیان می توانند تا پایان سال در این سامانه ثبت نام كنند. فرد متقاضی اگر دانشجو نباشد، در جای دیگری شاغل و بیمه شده نباشد یا دوره كارورزی را قبلا طی نكرده باشد، حتما انتخاب می شود.
باز هم تاكید می كنم كه مشكل اصلی در قسمت واحد پذیرنده و شركت كارفرمایان در این طرح است. باید توجه داشته باشیم كه در شرایط رونق اقتصادی قرار نداریم كه كارفرمایان توان حضور در این طرح را داشته باشند. در شرایط خروج اقتصاد قرار داریم و برای یك بنگاه اقتصادی تازمانی كه به كشور به رونق برسد شركت در این طرح ها زمان بر است.
حال اینكه دستگاه اجرایی مختلف می توانند برای شناسایی واحدهای پذیرنده مشاركت كنند و خوشبختانه استقبال بسیار خوبی از سوی دستگاه های اجرایی از جمله وزارت صنایع و تشكل های این وزارتخانه، وزارت راه و شهرسازی، جهاد كشاورزی، بهداشت و درمان و سازمان گردشگری شده است. البته در این طرح تنها بخش خصوصی و تعاونی ها می توانند شركت كنند و دستگاه های دولتی در این طرح حضور ندارند.

**ایرنا: طبق برآوردهای انجام شده، طرح كارورزی برای چند نفر می تواند اشتغال پذیری به دنبال داشته باشد؟
**ازوجی: این طرح از نیمه اول تیرماه آغاز می شود و هدف گذاری ما در این طرح اشتغال پذیری 150 هزار نفر در سال جاری است كه باید این تعداد در سال جاری طرح كارورزی خود را طی كنند. البته گذراندن این تعداد افراد در طرح كارورزی به این شرط است كه واحدهای پذیرنده هم در طرح ثبت نام كنند.

**ایرنا: آیا متقاضیان برای شركت در این طرح باید دوره نظام وظیفه را بگذرانند؟ در صورتی كه گذراندن نظام وظیفه شرط لازم باشد آیا سقف سنی برای افراد ذكور افزایش می یابد؟
** ازوجی: بحث نظام وظیفه هم به شروط اضافه شده است و متقاضایان مرد باید كارت پایان خدمت داشته باشند البته سقف سنی برای شركت در این طرح تا 35 سال افزایش یافته است. باید تاكید كنم كه نیت ما این است كه افراد را برای ورود به بازار كار با تمام شرایط آماده سازیم .

پژوهشم**9345**1601** خبرنگار: نازیلا مهدیانی** انتشاردهنده : شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.