جلوه آداب عيد فطر در پايتخت وحدت

دراين مطلب آمده است: رمضان، ماه ميهماني حضرت حق، ماه رقابت مردم براي كمك، بخشش و انعام، ماه مهرباني ها رو به پايان است و مردم مسلمان از اين كه توانستند يك ماه را به لطف و مدد خداوند در عبادت و اطاعت خداوند سپري كنند در روزي به نام عيد سعيد فطر جشن مي گيرند جشني به مناسبت پيروزي در جهاد با نفس و رسيدن به سر منزل مقصود. مسلمانان پس از يك ماه روزه و عبادت پروردگار، چشم به راه اين روز بزرگ هستند و با برپايي آيين هاي خاص عيد فطر، ماه رمضان را بدرقه مي كنند.مردم سيستان و بلوچستان نيز آداب و رسوم خاصي براي استقبال از مناسبت هاي مختلف دارند و همان طور كه با آداب خاصشان به استقبال ماه رمضان مي روند روز عيد سعيد فطر نيز يكي از روزهاي مهم در نواحي مختلف اين استان محسوب مي شود و براي آن رسوم ويژه اي دارند. در اين روز صحنه هاي زيبايي در مصلاهاي سيستان و بلوچستان نقش مي بندد، يكي ارتباط با خدا مي خواند، يكي نماز حاجت و ديگري دست به درگاه الهي دراز مي كند و الهي العفو مي‌گويد. در اين روز عطر دلنشين يك ماه بندگي در نقاط مختلف استان به مشام مي رسد. چراكه مردم پايتخت وحدت در اين روز لباس نو مي پوشند و پس از يك ماه روزه داربودن در «مصلي ها و عيدگاه ها» جمع مي شوند و نماز عيدفطر برپا مي دارند، فطريه مي دهند، به خانه خويشان و اقوام مي روند و عيد را به آن ها تبريك مي گويند.نقاط مختلف استان در اين روز حال و هواي خاصي دارد در كوچه و خيابان مردمي را مي توان ديد كه با لباس هاي رنگارنگ به ديدن اقوام و خويشاوندان خود مي روند، همچنين در ديار نخل و آفتاب چند روز مانده به پايان ماه مبارك رمضان، شهرهاي بزرگ و مراكز خريد به ويژه در منطقه بلوچستان به طور چشمگيري شلوغ مي شود و مردم شهرهاي كوچك و روستاها براي تهيه ملزومات عيد، خود را به آن شهرها مي رسانند.
آيين هايي با غناي فرهنگي والا
يكي از كارشناسان اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مي گويد: آيين‌هاي پاسداشت ماه مبارك رمضان در اين منطقه از استان با غناي فرهنگي والا داراي سابقه اي طولاني است كه با وجود گذشت ساليان زياد، همچنان در ميان مردم زنده و پا برجاست، آن ها با آداب و اعتقادهاي خود بر اين باور هستند كه رعايت اين آداب، سبب حفظ هويت فرهنگي و تاريخي آنها مي شود.«محمدعلي ابراهيمي» مي افزايد: مردم اين استان سه روز قبل از فرارسيدن عيد فطر، به نظافت و خانه تكاني مي پردازند و لباس هاي نو تهيه مي كنند. در اين روز نان هاي روغني به نام قليفي و كلوچه هاي محلي پخت و ميان همسايه ها و خويشاوندان توزيع مي شود.در روز عيد فطر مردم روستاها و شهرها با حضور در مكاني كه به منظور اقامه نماز عيد فطر در نظر گرفته مي شود حضور مي يابند و پس از اقامه نماز و پرداخت فطريه، فرارسيدن عيد فطر را به يكديگر تبريك مي گويند و به همراه روحانيون و ريش سفيدان براي عرض تبريك به خانه هاي اقوام و آشنايان مي روند.به گفته وي ديد و بازديد عيد به ويژه در روستاها از خانه شهدا و سادات يا بزرگ ترين فرد فاميل آغاز مي شود و پس از حضور در هر خانه و پذيرايي با شيريني محلي و چاي و ميوه، خانه را به همراه صاحب خانه براي رفتن به منزل ديگر خويشاوندان و دوستان ترك مي كنند، معمولاً ساكنان هر روستا با يكديگر قوم‌ و خويش هستند و به همين سبب هيچ خانه اي بدون ديد و بازديد عيد نمي ماند حتي اگر از اقوام و خويشان هم نباشند.وي اظهار مي كند: قرباني كردن دام يا حتي يك مرغ در ميان مردم از جايگاه ويژه اي برخوردار است به طوري كه مردم معتقدند بعد از يك ماه بندگي و تطهير در درگاه الهي بايد با قرباني كردن، اين مهماني را به پايان برد تا از شر شيطان و هواي نفس دور ماند.وي ادامه مي دهد: كيسه بركت نيز از ديگر رسوم مردم است كه در منطقه سيستان و بلوچستان جايگاهي خاص دارد، به طوري كه بزرگان روستا چه مرد و چه زن با دوختن يك كيسه به جمع آوري نذري، كفاره و فطريه مردم مشغول مي شوند و آن را در اختيار فقرا و نيازمندان قرار مي دهند.وي با بيان اين كه حضور بر مزار درگذشتگان از ديگر رسوم مردم اين استان است تصريح مي كند: آن ها به مزار مي روند و عيد را به گذشتگان خود تبريك مي گويند و خرما، كلوچه محلي و شكلات بر سر مزار توزيع مي ‌كنند. همچنين مردم سيستان و بلوچستان در اين روز لباس نو با رنگ هاي روشن بر تن مي‌كنند به طوري كه معتقدند پس از يك ماه با زدودن تيرگي ها به استقبال عيد فطر بايد رفت.
حنابندان زنان در شب عيد
ابراهيمي، مي گويد: در شب پاياني ماه مبارك رمضان، زنان بلوچ با تهيه و آماده كردن حنا كه معمولاً حناي محلي آن منطقه است، خود را براي مراسم حنا‌بندان آماده مي كنند، در اين مراسم كه شب قبل از عيد فطر برگزار مي شود، زنان و دختران با حنا نقش هاي مختلف و زيبايي بر دست هاي خود مي‌كشند و كار بستن حنا بر دست زنان توسط فردي كه در اين زمينه مهارت خاصي دارد انجام مي شود.وي تصريح مي كند: عيد فطر در ميان مردم بلوچستان از جايگاه بالايي برخوردار است به طوري كه قوم بلوچ اهل سنت اين عيد را يكي از اعياد بزرگ اسلام مي دانند و سه روز به جشن و شادماني مي پردازند، هر سال در آستانه عيد سعيد فطر به ويژه در بخش پوشاك زنان، مشتري بازارها در مقايسه با روزهاي عادي چندين برابر افزايش مي يابد.به گفته وي مردان اين روزها كم تر به خريد لوازم شخصي شان مي پردازند، آنان بيشتر وقت خود را به خريد شيريني و تنقلات اختصاص مي دهند و بانوان بلوچ بيشتر براي خريد پوشاك به بازار مي آيند. همچنين بعد از اقامه نماز عيد فطر در سنت ديرينه مردم بلوچ، قرباني كردن آمده است كه اعضاي خانواده در خانه بزرگ جمع مي شوند و بزرگ خاندان با قرباني كردن از آن ها ميزباني مي كند.وي با بيان اين كه براي بيان سنت هاي حسنه اهل سنت در عيد سعيد فطر به مولفه هاي بسياري مي توان اشاره كرد، مي افزايد: خيابان ها و شهرهاي محل زندگي اين مردم در روز عيد ديدني است و جلوه هايي خاص و ماندگاري را ترسيم مي كند. گروه هاي مختلف خانواده ها در دسته هاي پرجمعيت كه گاه چند خانواده را شامل مي شود و همگي نيز لباس هاي نو پوشيده اند در اين روز در خيابان به راه مي افتند و به ديد و بازديد خويشاوندان خود مي پردازند.اين كارشناس، تصريح مي كند: بيشتر زنان بلوچ با پوشيدن لباس هاي نو و گران قيمت و گذاشتن حنا به دستان خود از جواهرها نيز استفاده مي‌كنند.وي با تاكيد بر اين كه عيد سعيد فطر يكي از روزهاي مهم در نواحي مختلف سيستان و بلوچستان محسوب مي شود، خاطرنشان مي كند: در اين روز مردم لباس نو مي پوشند و با توجه به زمان بر بودن دوخت لباس هاي سوزن دوزي شده، زنان بلوچ در ماه رمضان به محض فراغت از كار منزل تا عصر به دوخت و‌ دوز و «سوزن دوزي» لباس هاي مخصوص عيد فطر خود و فرزندانشان مشغول مي شوند و «زي آستون» آن را از قبل آماده مي كنند. زي آستون به سوزن دوزي بخش جلويي لباس بانوان بلوچ و همچنين سر آستين لباس هاي آنان گفته مي شود و در انواع سوزن دوزي يا آيينه كاري، طرح يا نوع دوخت آن توسط بيشتر زنان بلوچ دوخته يا خريداري مي شود. اين قسمت از لباس به همراه پارچه هاي معمولي براي ديگر بخش هاي آن، لباس بانوان بلوچ را تشكيل مي دهد. مردان بلوچ نيز در اين روز با بر تن كردن لباس نو سفيد رنگ بعد از يك ماه مهماني خدا به استقبال عيد فطر مي روند.
8006**6081دريافت كننده: نرگس تيموري**انتشار دهنده: حيدرسراياني