عید سعید فطر موسم شكرگزاری به حریم كبریایی حضرت حق برای توفیق یافتن یك ماه بندگی و عبادت های خالصانه است. این عید بزرگ هدیه خداوند به مومنان و پرهیزگارانی محسوب می شود كه با روزه داری ها، شب زنده داری ها و نیایش های عارفانه خود، زنگار گناه از قلب زدوده اند و قلب و وجود خویش را از محبت هرچه غیر از معبود بی همتا پاك كرده اند.
آنان كه با درك حقیقت ماه ضیافت الهی بر خوان گسترده پروردگار نشستند و در پرتو فضایل بی شمار این ماه در نبرد با هواهای نفسانی، پیروز و در عید پاكیزگی و طهارت به دور از هر گونه گناه و پلیدی در پیشگاه خالق خویش حاضر شدند.
مهمترین اعمالی كه بزرگان دین برای شب عید فطر برشمرده اند، شامل غسل كردن پس از غروب آفتاب، خواندن دعای رویت هلال ماه، خواندن زیارت امام حسین(ع)، احیای آن شب به دعا، نماز و استغفار است. برپایی نماز وحدت بخش عید فطر، جلوه ای از شكوه اتحاد مسلمانان به شمار می رود تا در صف هایی به هم پیوسته، قدرت جهان اسلام را بار دیگر به جهانیان نشان دهند و شكرگزار نعمت های بی پایان خداوند باشند.
پیامبر اكرم(ص) در روایتی درباره فضیلت نماز عید فطر می فرمایند: «چون صبح روز عید فرا رسد خداوند فرشتگان را به همه شهرها بفرستد. پس در زمین فرود آیند و سر كوچه ها و گذرها بایستند و با صدایی كه آن را همه آفریده های خدا جز جن و آدمیان میشنوند گویند: ای امّت محمّد! به سوی پروردگار كریم برای نماز عید بیرون شوید كه او پاداش فراوان دهد و گناهان بزرگ را بیامرزد.»
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت فرارسیدن عید سعید فطر به گفت و گو با حجت الاسلام «علیرضا ایمانی» معاون فرهنگی مجمع اهل بیت (ع)، عضو هیات علمی ادیان و مذاهب و استاد حوزه علمیه قم پرداخت.
حجت الاسلام ایمانی فلسفه عید فطر را شكرانه یك ماه بندگی توصیف كرد و گفت: واژه فطر به معنای شكفتن و شكافته شدن به شمار می رود. اگر یك هسته گیاه بخواهد شكوفا، بارور و تبدیل به درخت شود از كلمه فطر استفاده می كنند.
انسانی كه به امر الهی یك ماه با اراده خود چیزهایی را كه حلال بود به امر خدا حرام تلقی و بر هوا و هوس غلبه كرده و به خودسازی و تهذیب نفس پرداخته است در پایان این ماه هنگامه شكفته و بارور شدن او خواهد بود؛ در حقیقت عید فطر زمینه را برای رشد و شكوفایی انسان فراهم می كند.
معاون فرهنگی مجمع اهل بیت (ع)، نگاه پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) را به ماه مبارك رمضان، بینشی متفاوت با عوام ارزیابی كرد و اظهار كرد: بزرگان دین ماه رمضان را ماهی سراسر فضیلت و گشایش درهای رحمت الهی می دانستند بنابراین در عید فطر به شكرانه سعادت یك ماه عبادت و بندگی، سجده شكر و سپاس به جای می آوردند.
پیامبر اكرم(ص) در آخرین جمعه ماه شعبان در خطبه ای زیبا، خطاب به مردم فرمودند: «ای مردم رمضان ماه خدا می آید و با خیل و كوله باری از خیر، رحمت و مغفرت و در این ماه نمی خواهد كه لیاقت داشته باشید كه وارد شوید و خداوند تمام شما را دعوت كرده است.» از این نگاه، ماه رمضان هنگامه رحمت و نعمت محسوب می شود و عید فطر، روز شكر گزاری از این نعمت به پیشگاه خالق بی همتا خواهد بود و می بایست مسلمانان سر به سجده شكر گذارند كه توفیق یافتند تا یك عبادت و بندگی خداوند را در ماه مبارك رمضان به جای آوردند.
وی در ادامه بیان كرد: رسول اكرم(ص) همچنین در ادامه خطبه شعبانیه فرمودند: «ای مردم! در این ماه، درهای بهشت، بازند. پس از پروردگارتان بخواهید كه آنها را بر شما نبندد و درهای دوزخ، بسته اند. پس از پروردگارتان بخواهید كه آنها را بر شما نگشاید و شیطان ها در بندند. پس از پروردگارتان بخواهید كه آنها را بر شما مسلّط نسازد.» طبیعی است انسانی كه به خاطر رضای خداوند، روزه بگیرد و در برابر انجام دادن، معصیت مقاومت كند این فرد خود را در برابر انواع گناهان در ماه های دیگر سال مصون و ایمن كرده است و سعی می كند تا دامن خویش را دوباره به گناه آلوده نسازد.
پیامبر(ص) به جابر بن عبدالله انصاری از یاران و اصحاب شان فرمودند: «جابر خوش خبر باش ماه رمضان آمده است فردی كه بتواند این ماه را روزه بگیرد و قسمتی از شب را هم به عبادت مشغول باشد و زبان و دامنش را از گناه حفظ كند وقتی از ماه رمضان خارج شد او نیز از تمام گناهانش خارج می شود.» جابر در پاسخ گفت: چه بشارت خوبی فرمودید. پیامبر فرمودند: «بله چه شرایط سختی را گفتم.»
این استاد دانشگاه در ارتباط با اعمال روز عید فطر، یادآور شد: تنها عمل واجبی كه منحصر به عید سعید فطر است بحث زكات فطریه به شمار می رود، فطریه را زكات بدن می گویند و فطریه شكرانه سلامت انسان به شمار می رود كه توفیق یافته است تا روزه بگیرد و به این دلیل باید زكات بدن را پرداخت كند و لذا فقها نیز می گویند مسلمانان قبل از شركت در نماز عید فطر ابتدا باید زكات عید فطر را پرداخت كرده و به دست مستمند برسانند. نماز عید فطر زمانی كه امام زمان(عج) ظهور كنند، این نماز واجب اما در دوران غیبت مستحب است.
دعاهای دیگری نیز از امامان معصوم(ع) وجود دارد كه مومنان را برخواندن آنها فراخوانده اند، امام زین العابدین(ع) در دعایی می فرماید: «خداوندا! در این روز عید فطرمان كه برای مومنان روز عید و خوشحالی و برای مسلمانان روز اجتماع و گردهمایی قرار دادی از هر گناهی كه مرتكب شدهایم و هر كار بدی كه كردهایم و هر نیت ناشایستهای كه در ضمیرمان نقش بسته است به سوی تو باز میگردیم و توبه میكنیم. توبهای كه در آن بازگشت به گناه هرگز نباشد و بازگشتی كه در آن هرگز روی آوردن به معصیت نباشد.» مسلمانان اگر این دعاها را با توجه به مفاهیم و معانی والای آن بخوانند یكی از بهترین مصادیق شكرگزاری و عبادت در روز عید فطر خواهد بود.
حجت الاسلام ایمانی با اشاره به آن كه دین اسلام پس از یك ماه روزه، فطر را به عنوان عیدی بزرگ معرفی می كند، تصریح كرد: در حقیقت فطر، عید بندگی خداست و در تعابیر نورانی امیرمومنان(ع) و امام سجاد(ع) آمده است كه می فرمایند كه عید واقعی برای افرادی است كه توانسته اند در این یك ماه تمرین بندگی را انجام دهند و به مرحله شكوفایی برسند. در فرهنگ اسلامی سه عید فطر، قربان و جمعه میان تمام امت اسلامی به صورت مشترك وجود دارند. این سه عید بهترین زمینه برای ایجاد شدن هم افزایی و همبستگی میان مسلمان ایجاد می كند.
این سه عید بزرگ این قابلیت دارد تا بیش از یك و نیم میلیارد مسلمان را در جهان با هم متحد كند بنابراین عید سعید فطر می تواند یك بهانه و زمینه ای برای وحدت، همدلی و همبستگی همه مسلمانان باشد. در آغاز هر ماه صدقه دادن مستحب به شمار می رود اما در آغاز ماه شوال این صدقه در قالب فطریه واجب می شود یعنی اگر خداوند متعال این روز را عید همبستگی امت اسلامی اعلام كرده است با قرار دادن دست مایه ای مادی برای كمك به فقیران و مستمندان، بهانه بهتری را برای ایجاد این وحدت و همدلی به وجود می آورد. در حقیقت فطر عید شكرانه توفیق یافتن جهت انجام عبادت های رمضان و ایجاد زمینه برای حفظ و صیانت از دستاوردهای آن در طول سال محسوب می شود.
خبرنگار: مهسا شریفی ** انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم **2059 **9131 ** 3072
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
ارومیه- ایرنا- عید فطر، هنگامه رحمت و مغفرت پروردگار است، مسلمانان، ماه رمضان را با عبادت به درگاه حق و با ورود به میهمانی پُرشكوه الهی و به امید بخشش و پاداش خداوند به روز فطر می رسانند و به فطرت انسانی و خداجوی خویش باز می گردند و با حضور در نماز این عید، اتحاد و وحدت امت اسلامی را به تصویر می كشند.
