به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، حملات هوایی دیشب (شامگاه سه شنبه ششم تیرماه) جنگنده های سعودی به یمن نشان داد عربستان برای گشودن گره های سیاست خارجی خود همچنان بر كاربرد چنگ و دندان اصرار دارد. از دید بسیاری از تحلیلگران، در دوره تازه ای كه با قدرت یابی بن سلمان در ریاض آغاز خواهد شد، بیشتر شاهد رفتارهای تهاجمی این كشور خواهیم بود.
از این منظر، تحولات تازه در راس نظام پادشاهی عربستان بیش از هر چیز سیاست خارجی این كشور را دستخوش تغییر خواهد كرد. نگاهی به كارنامه ماجراجویی های «محمد بن سلمان» شاهزاده جوان و سرمستِ قدرت كه اكنون همزمان با حفظ سمت وزارت دفاع بر منصب ولیعهدی عربستان نیز تكیه زده است نشان می‌دهد این ولیعهد جوان، بی‌تجربه و قدرت‌طلب اهداف تهاجمی خود را در خاك همسایه جنوبی پی خواهد گرفت. در این گزارش به برخی تحلیل ها در رسانه های عربی درباره رویكرد محمد بن سلمان در جنگ علیه یمن و آینده این جنگ اشاره شده است.
** تحركات ضدیمنی ولیعهد جدید عربستان
روزنامه های «رای الیوم» چاپ لندن، «صوت العراق» و تارنمای «اضاءات» مصر پیش بینی كردند دامنه جنگ یمن با قدرت یابی محمد بن سلمان ولیعهد جدید یمن گسترش یابد.
به نوشته روزنامه رای الیوم، «دیوید هرست» نویسنده انگلیسی معتقد است تحرك آینده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و «محمد بن زاید» ولیعهد امارات معطوف به یمن خواهد بود. او گفت محمد بن سلمان در امارات با «طحنون بن زاید» مشاور امنیت ملی امارات دیدار كرده و به او گفته است به محض اینكه به عنوان ولیعهد عربستان انتخاب شود «عبدربه منصور هادی» را كنار خواهد گذاشت و «خالد بحاح» معاون وی را جایگزین خواهد كرد.
به نوشته روزنامه صوت العراق، محمد بن سلمان اكنون در حالی قدرت را در عربستان به دست می گیرد كه معتقد است عربستان با توجه به ظرفیت و منابع اقتصادی خود نتوانسته است نقش مناسبی بازی كند. عربستان از زمان شكل گیری دولت معاصر آن تا زمان جنگ علیه یمن در هیچ كشور خارجی وارد جنگ نشده بود. اما پس از سپری شدن سه ماه از رسیدن محمد بن سلمان به سمت وزیر دفاع، به یمن حمله نظامی كرد و این جنگ هنوز هم ادامه دارد. حمله عربستان به یمن در سیاست خارجی این كشور نامرسوم است. محمد بن سلمان در حالی وارد این جنگ شد كه اعلام كرد مهمترین هدف آن خارج كردن گروه مردمی انصارالله و همپیمانان آن از صنعاء و بازگشت عبدربه منصور هادی به قدرت است. اما عربستان در این حمله كه به همراه برخی كشورهای عربی صورت گرفت به هدف خود نرسید. این جنگ در موازنه قدرت نظامی به سود عربستان و همپیمانان آن اختلال ایجاد كرد. هیچ كس فكر نمی كرد جنگ به درازا بكشد. سعودی ها تصور می كردند طی چند روز می توانند كار یمن را یكسره كند. اما پایداری مردم یمن آرزوی عربستان را نقش بر آب كرد.
به نوشته این رسانه، پافشاری عربستان برای ادامه نبرد هزینه های سنگینی بر دوش ریاض متحمل كرده است. این هزینه های گزاف در شرایطی است كه بهای نفت كاهش یافته و عربستان طی دو سال گذشته با كمبود بودجه روبرو شده است. در نتیجه ریاض مجبور شده سیاست ریاضت اقتصادی را در دستور كار قرار دهد. همچنین عربستان به دلیل ارتكاب جنایت های جنگی در یمن در عرصه بین الملل رسوا شده است. محمد بن سلمان با وجود همه این نتایج مصیب بار كه ده ها هزار قربانی به همراه داشته و سبب شده است 17 میلیون یمنی از گرسنگی رنج ببرند هنوز بر ادامه جنگ و تنگ تر كردن حلقه محاصره علیه مردم یمن پافشاری می كند. برجسته ترین نتیجه جنگ آن بود كه دامنه آن به عمق عربستان و مرزهای این كشور كشیده شد. موشك های یمن به نزدیكی ریاض و طایف رسیده است. اما محمد بن سلمان هیچ توجهی به پیامدهای جنگ علیه یمن ندارد و تنها خواسته او رسیدن به هدفش است.
در تارنمای مصری اضاءات می خوانیم: محمد سلمان ولیعهد عربستان در اظهارات تلویزیونی گفت است عربستان در جنگ یمن بر قدرت سخت تكیه كرده و با ادامه محاصره برای پایان دسترسی انصارالله و هواداران «علی عبدالله صالح» رئیس جمهوری اسبق به تسلیحات، چیزی را از دست نمی دهد. ادامه محاصره سبب می شود آنان تسلیم شود. او مدعی شد عربستان با وجود قدرت به جنگ زمینی وارد نخواهد شد. این اظهارات دیدگاه ریاض درباره جنگ را آشكار می سازد. او به تعداد كشته ها، انواع بیماری و گرسنگی مردم توجهی ندارد. همچنین عربستان از وارد شدن به جنگ زمینی می ترسد. این كشور نمی تواند سرنوشت جنگی زمینی را تعیین كند و همچنین قادر به تحمل نتایج آن نیست. نیروهای ائتلاف حمله به یمن مخالف جنگ زمینی هستند زیرا چنین جنگی شماری از نیروهای ائتلاف را به هلاكت خواهد رساند. هزینه سیاسی جنگ زمینی هم بالا است و هیچ كشوری نمی پذیرد كه در آن وارد شود.
** كارنامه ولیعهد عربستان در جنگ یمن
خبرگزاری «خبرللانباء» یمن و تارنمای اضاءات در گزارش های خود بخشی از كارنامه محمد بن سلمان در جنگ علیه مردم یمن را به تصویر كشیدند.
خبرگزاری خبرللانبا به نقل از تارنمای «مدل ایست آی» نوشت: محمد بن سلمان جنگ علیه یمن را فرماندهی كرد. تحلیلگران معتقدند انتخاب او به عنوان ولیعهد جدید به معنی ویرانی و خون ریزی بیشتر در یمن است. بن سلمان نخستین مسوول جنگ علیه یمن بود كه این كشور را به طور كلی ویران كرد؛ به طوری كه مردم یمن اكنون از ویران شدن زیر ساخت ها، نبود خدمات اساسی، گرسنگی و شیوع بیماری وبا رنج می برند. تحلیلگران معتقدند ولیعهد جدید عربستان نقش مهمی در تبدیل اختلاف داخلی یمن به بحران منطقه ای داشت. تفاوت اصلی محمد بن سلمان و پیشینیان او آن است كه او سیاست خصمانه ای را دنبال كرد. او با فعالیت بیشتر در جنگ علیه یمن از راه حمله های هایی هوایی غیرنظامیان را هدف قرار داد.
به نوشته تارنمای اضاءات، بیماری وبا هم به لیست جام های مرگی كه مردم یمن سر می كشند اضافه شده است. این جنگ بیش از نیمی از بیمارستان های یمن را ویران ساخته و ویرانی سازی زیر ساخت های این كشور به نوبه خود در انتشار بیماری وبا نقش داشته است. افزون بر بیماری وبا، گرسنگی هم بر درد و رنج های مردم یمن می افزاید. سازمان ملل هشدار داد كه جهان از سال 1945 میلادی تا كنون با بدترین بحران انسانی روبرو است. برپایه گزارش های این سازمان حدود 60 درصد از مردم یمن از بحران غذا رنج می برند و اوضاع تا مرز قحطی پیش رفته است. ائتلاف كشورهای عربی هنوز هم یمن را محاصره زمینی، هوایی و دریایی نگاه داشته و همه این مسائل در انتشار بیماری و ناگوار شدن آن نقش داشته است.
** آینده بحران یمن در سایه همراهی ترامپ و بن سلمان
روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن و تارنمای اضاءات با توجه به حمایت رییس جمهوری آمریكا از ائتلاف حمله به یمن احتمال هرگونه راه حل سیاسی برای پایان دادن به جنگ یمن را اندك دانستند.
به نوشته روزنامه العربی الجدید امیدها برای پایان جنگ یمن كاهش یافته است. این در حالی است كه جنگ علیه یمن بیش از 2 سال است كه ادامه داد و در سایه گرفتاری محمد بن سلمان در نظم بخشی به امور داخلی و خارجی، این جنگ به بن بست رسیده است و عربستان طی 2 سال هیچ پیروزی سرنوشت سازی نداشته است.
به نوشته تارنمای اضاءات، گرسنگی، جنگ و بیماری هنوز هم مردم یمن را به محاصره در آورده و هر روز شمار بسیاری را نابود می سازد. دورنمای روشنی برای پایان دادن به این نبرد دیده نمی شود و هنوز هم هر یك از طرف ها بر موضع خود پافشاری می كند و بدون در نظر گرفتن درد و رنج های غیر نظامیان در سراسر یمن برای خود اهدافی را ترسیم كرده و برای رسیدن به این اهداف پافشاری می كند. این در حالی است كه قدرت های بزرگ در عرصه بین الملل درباره این درد و رنج مردم یمن سكوت اختیار كرده اند.
در ادامه آمده است: در سایه روی كار آمدن دولت آمریكا با ریاست جمهوری ترامپ احتمال اینكه ائتلاف كشورهای حمله به یمن به ویژه كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هیچ گونه امتیازی به گروه مردمی انصارالله بدهند، اندك است زیرا ترامپ به عربستان و امارات چراغ سبز نشان داده است تا با چشم پوشی از كشته شدن غیر نظامیان حمله به یمن را ادامه دهند. حضور ترامپ در كاخ سفید فرصتی برای كشورهای ائتلاف حمله به یمن به ویژه عربستان و امارات است كه برای دست یابی به هدف های خود در یمن تلاش كنند.
** آثار بحران روابط كشورهای عربی بر جنگ یمن
روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن با اشاره به بحران در روابط عربستان و متحدان آن با قطر، این موضوع را سبب گرفتاری بیشتر ریاض در جنگ یمن می داند.
به نوشته روزنامه القدس العربی، بحران در روابط كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بر پرونده یمن سایه انداخته است؛ یمنی كه از نظر اوضاع انسانی در شرایط خطرناكی به سر می برد و در سطح سیاسی هم از هم پاشیده شده است. مردم از اوضاع گله دارند. این در شرایطی است كه یك درگیری پنهان برای رهبری میان ریاض و ابوظبی در جریان است. عربستان راه مناسبی برای خروج از بحران ندارد. همه شاخص ها طی بیش از سه سال گذشته نشان می دهند كه ورود نیروهای عربستان به یمن و تلاش برای تحمیل اوضاع بر همپیمانان در كشورهای عربی تصمیم آسانی نبود.
جنگ چریكی كه عربستان خواهان وارد شدن به آن در فضای پیچیده و پستی و بلندی های یمن بود كار آسانی نبود. اكنون رهبران سعودی پس از كنار رفتن قطر از معادلات سیاسی در جنگ یمن احساس می كنند بیش از گذشته در باتلاق یمن گرفتار شده اند. این موضوع آنان را در تنگنا قرار می دهد. زیرا آنان گزینه درستی برای مدیریت جنگ ندارند. آنان دارای همپیمان قابل اعتمادی هم در این جنگ نیستند. امارات در راستای منافع خود عمل می كند و برپایه راهبرد خود برنامه ریزی می كند.
اگرچه عربستان و امارات به تاثیر كنار گذاشتن قطر در این جنگ و آثار آن در مدیریت این جنگ اعتراف نمی كنند اما اوضاع بیانگر این مساله است و نمی توان آن را نادیده گرفت. دوحه از زمان ملحق شدن به كشورهای ائتلاف حمله به یمن به سردمداری عربستان نقش برجسته ای در این سطوح سیاسی، نظامی، امداد رسانی بازی كرد و همه توان خود را در راستای تلاش های ریاض به كار گرفت. از همان آغاز حمله به یمن، دوحه 12 جنگنده خود با خلبانان ماهر را به این جنگ روانه كرد تا زرداخانه های گروه انصارالله و هواداران علی عبدالله صالح را در هم كوبند. همچنین قطر با گروهی از نیروهای زره پوش خود به كمك عربستان شتافت. این نیروها در دفاع از مرزهای جنوبی عربستان نقش داشتند.
پژوهشم**9278**9279** خبرنگار: اصغر یوسفی** انتشاردهنده: سیدمحمد موسی كاظمی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
تهران- ایرنا- رویكردهای جنگ افروزانه و بلندپروازی های ولیعهد جدید سعودی و نقش وی در آغاز و پیشبرد جنگ یمن سبب شده بسیاری از تحلیلگران، سیر تحولات این كشور را به سمت پیچیدگی و تشدید درگیری ها پیش بینی كنند.
