صنعت كاشي و سراميك سهم مناسبي درصادرات ندارد

بررسي ها نشان مي دهد وجود منابع كافي انرژي و مواد اوليه در داخل و بازارهاي مناسب در كشورهاي مجاور، نيازهاي اوليه براي رشد و پويايي اين صنعت را فراهم مي‌كند. از طرفي سابقه فرهنگي ايران در توليد كاشي با طرح‌هاي زيبا و چشم‌نواز باعث بوجود آمدن زمينه انتقال فرهنگي را از طريق توليدات اين صنعت فراهم مي آورد.
دوران قبل از انقلاب اسلامي، ايران در اين صنعت، جايگاه قابل قبولي نداشت و تا قبل از سال 1339، توليد كاشي در ايران با وجود پيشينه 10 هزارساله آن، همچنان به شكل دستي و سنتي صورت مي گرفت، اما از سال 1339 با افتتاح كارخانه كاشي ايرانا، توليدات به صورت صنعتي و با ماشين‌آلات و تجهيزات جديد ز در كشور شروع شد.
آمارهاي جهاني توليد كاشي و سراميك در طي سال هاي 2009 الي 2013 به جز سال 2009 كه در مقايسه با سال قبل با اندكي كاهش به دليل ركود حاكم بر بازارهاي جهاني مواجه شد، تصوير مثبتي از روند توليد و گسترش مصرف محصولات اين صنعت را نشان مي دهد. به طوري كه توليد كاشي و سراميك در سال 2013 در جهان به 11 ميليارد و 913 ميليون مترمربع رسيد كه نسبت به سال 2012، 6.4 رشد داشت. ميزان توليد ايران در اين سال حدود 400 ميليون مترمربع و معادل 3.4 درصد از توليد جهاني است.
طي 20 سال گذشته كشورهاي زيادي با سرمايه گذاري قابل توجه و بهره گيري از آخرين فناوري توليد به جمع توليدكنندگان كاشي و سراميك جهان پيوسته اند كه از جمله اين كشورها مي توان به چين، ايران، هند، برزيل، ويتنام، اندونزي، روسيه، تركيه و امارات اشاره كرد.
قاره آسيا بزرگ ترين توليدكننده و مصرف كننده كاشي و سراميك در جهان است و اروپا، آمريكاي مركزي و جنوبي، آفريقا و آمريكاي شمالي به ترتيب در رده هاي بعد قرار مي گيرند.
با توجه به حجم بالاي سرمايه گذاري ها در صنعت كاشي و سراميك كشور به ويژه در سال هاي اخير به علت حاشيه سود مناسب اين صنعت در گذشته هم اكنون ميزان عرضه بيش از تقاضاي بازار است و بازار داخل اشباع شده است و هرگونه توسعه سرمايه گذاري جديد بايد براي بازارهاي صادراتي انجام شود.
براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال 1395، 119 واحد توليد كاشي و سراميك در كشور وجود دارد كه بالغ بر 32 هزار اشتغال مستقيم ايجاد كرده است.
به گزارش ايرنا از جدول آماري سازمان توسعه تجارت ايران، ميزان صادرات كاشي و سراميك در سال هاي 94- 1392 نشان مي دهد، به ترتيب ارقام 114 ، 109 و 112 ميليون مترمربع توليدات اين بخش به بازارهاي هدف منتقل شدند.
براساس آمار سازمان توسعه تجارت ايران، ميزان صادرات كاشي و سراميك كشور در نيمه نخست سال 1395 به رقم 62 ميليون و 130 هزار و 422 متر مربع رسيد كه ارزش آن 169 ميليون و 749 هزار و 963 دلار ثبت شد.
با توجه به اصل پايداري و رعايت اصول طراحي سبز، توليدات صادرات محور، با پيوستگي حلقه هاي ارزش افزوده به صورت متوازن ، سند چشم انداز صنعت كاشي و سراميك در افق سال 1404، كسب جايگاه چهارم در جهان با ظرفيت توليد ساليانه 700 ميليون مترمربع و 2 ميليارد دلار صادرات، رسيدن به جايگاه چهارم جهان و افزايش اشتغال 2.5 درصد ترسيم شده است.
حاشيه سود بالا، وجود فناوري نسبتا به روز، وجود منابع معدني مورد نياز كشور، حضور بخش خصوصي در عرصه سرمايه گذاري از جمله نقاط قوت صنعت كاشي و سراميك و عدم انسجام و هماهنگي واحدهاي توليدي در بخش صادرات، ضعف در بازاريابي علمي، ضعف در بازارسازي و شناسايي نيازهاي جديد، كمبود منابع مورد نيز و مصرف بالاي انرژي از نقاط ضعف اين صنعت است.
خبرنگار اقتصادي ايرنا گفت و گويي با توليدكنندگان اين صنايع انجام داده است كه در ادامه مي آيد.
«سينا گلكار» مدير جوان كارخانه كاشي و سراميك گفت: در سال هاي گذشته ما هر روز شاهد افزايش تورم بوديم و به جاي آنكه به دنبال افزايش كيفيت محصولات توليدي باشيم به دنبال خريد مواد اوليه و انبار كردن اين مواد بوديم.
وي با اشاره به ركود مسكن و تاثير آن بر صنعت كاشي و سراميك گفت: ركود مسكن آثار منفي خود را بر صنعت كاشي و سراميك برجاي گذشته اما تثبيت اين وضعيت باعث شده ما به دنبال برنامه ريزي براي كاهش هزينه ها و ارائه محصولات با قيمت مناسب بازار باشيم و تا حدودي پيش بيني آينده با توجه به شرايط موجود امكان پذير است.
اين فعال در حوزه كاشي و سراميك بيان كرد: در گذشت همواره كالاهايي مشابه توليدات داخلي وارد كشور مي شود كه خوشبختانه با افزايش توليدات و ارائه محصولات با قيمت پايين، ميزان واردات تا 50 درصد كاهش يافته و حتي در مواقعي به صفر نيز رسيده است.
وي با اشاره به محدوديت ارتباط بانكي ايران و كشورهاي ديگر گفت: ما صادرات محدودي به كشورهاي آلمان، حوزه خليج فارس، آلمان و همسايه هاي شمالي همچون آذربايجان داريم چرا كه كشورها اين ريسك را نمي كنند كه به صورت نقدي خريد كنند .
گلكار درباره بازار قطر نيز گفت: اين كشور بازار بزرگ و بالقوه اي براي صادرات محصولات كاشي و سراميك است كه وزارت خارجه مي تواند با دعوت از بازرگانان اين كشور و برقراري رابطه بين بازرگانان دو كشور زمينه صادرات كالا به اين كشور را فراهم كند.
وي درباره انتظارات خود از دولت دوازدهم گفت: از دولت انتظار داريم با بهبود روابط خارجي با كشورهاي ديگر امكان برقراري رابطه تجاري با اين كشورها را براي توليدكنندگان فراهم كند و از سوي ديگر هزينه هاي گمركي را كاهش دهد تا توليدكنندگان بتوانند با توليدات كشورهاي ديگر رقابت كنند چرا كه بسياري از توليدكنندگان به دليل هزينه هاي بالاي گمركي و حمل و نقل نمي توانند صادرات خوبي داشته باشند.
«علي روح آبادي» مديرعامل شركت توليدكننده وان، جكوزي و شيرآلات گفت: در دولت يازدهم به دليل حمايت از توليدات داخلي، شاهد بهبود بازار توليد بوديم و كيفيت محصولات ما نسبت به سال هاي گذشته ارتقا يافته و توانسته ايم محصولات متنوع در 30 تا 40 طرح و اندازه متفاوت توليد كنيم.
وي تاكيد كرد: يكي از مشكلات ما واردات ورق هاي اي بي اس از كشور تركيه است چرا كه ورق هاي توليدي در داخل نه تنها كيفيت مناسبي ندارند بلكه در مقايسه با ورق هاي وارداتي قيمت بالايي نيز دارند و اين مشكل به شركت پتروشيمي بازمي گردد.
اين توليدكننده وان، جكوزي و شيرآلات در زمينه صادرات محصولات توليدي خود اعلام كرد: به دليل نبود روابط بانكي با كشورهاي ديگر و مشكلاتي كه بخش مراودات بانكي وجود دارد تمايلي به صادرات نداريم و ترجيح مي دهيم بيشتر بر بازار داخلي تمركز كنيم.
روح آبادي درباره ديگر مشكلات پيش روي اين صنعت گفت: واردات كالاهاي مشابه يكي ديگر از مشكلات توليدكنندگان در حوزه صنايع حمام، سونا و استخر است و با وجود ده ها كارخانه توليد وان شاهد واردات محصولات بي كيفيت از كشور چين هستيم و اين ضربه بزرگي به توليد داخلي وارد مي كند.
«علي كلباسي» رئيس هيات مديره كاشي مرجان گفت: يكي از مشكلات صنعت كاشي و سراميك اضافه توليد و سرمايه گذاري بي رويه در اين صنعت است كه شاهد توليد دو سه برابري نسبت به تقاضا هستيم و در واقع افرادي كه آشنايي با اين صنعت نداشتند به دليل سهولت در وام گيري وارد اين صنعت شدند و مشكلاتي را به وجود آوردند.
وي افزود: صنعت كاشي و سراميك با خريد ماشين آلات گوناگون از نظر كمي رشد بالايي داشته به طوري كه در سال هاي گذشته ما رتبه چهارم توليدكننده و هم اكنون رتبه 6 و هفتم را در دنيا از نظر توليد داريم اما از نظر كيفيت اين صنعت وضعيت مناسبي ندارد ودليل آن نيز نبود دانش لازم براي توليد و شرايط اقتصادي و سياسي حاكم بر كشور باعث شده از اين نظر پيشرفت مناسبي نداشته باشيم.
اين فعال صنعت كاشي و سراميك درباره صادرات محصولات، عنوان كرد: عمده صادرات ما به كشورهاي حوزه سي آي اس، كويت و به صورت محدود به كشورهاي اروپايي است. البته در گذشته به عربستان سعودي نيز صادرات داشتيم كه به دليل مشكلات سياسي رابطه ما قطع شد و هم اكنون نيز با توجه به اتفاقاتي كه براي كشور قطر رخ داده در زمينه صادرات به اين كشور برنامه هايي را درنظر گرفته ايم.
وي در ادامه درباره ارائه تسهيلات بانكي در صنعت كاشي و سراميك گفت: نرخ بالاي سود بانكي و رابطه اي بودن دريافت وام ها باعث شده كه دريافت تسهيلات مشكلاتي را براي فعالان صنعت كاشي و سراميك به وجود آورده به شكلي كه برخي از فعالان حتي نمي توان وامي از سرمايه در گردش خود دريافت كنند و در مقابل افرادي وام هاي كلان مي گيرند و حاضر به پس دادن آنها نيز نيستند.
كلباسي بيان كرد: بخش اعظمي از مواد اوليه در داخل كشور توليد مي شود و برخي لعاب هاي خاص و اينك هاي چاپ را از كشورهاي اروپايي وارد مي كنيم.
وي درباره انتظارات از دولت دوازدهم گفت: دولت صنعت را به بخش خصوصي واگذار كند چرا كه دخالت هاي دولت به صنعت بيشتر به عنوان مانعي است و كمتر نقش كمك كننده اي دارد و از سوي ديگر دولت ها در سال هاي گذشته به دنبال گرفتن ماليات از صنايع بودند كه باعث شده شركت ها ديگر توان پرداخت ماليات هاي سنگين را ندارند و از دولت دوازدهم مي خواهيم در اين زمينه اقدامات لازم را انجام دهد.
گفتني است به تازگي بيست و چهارمين نمايشگاه بين المللي كاشي، سراميك و چيني بهداشتي روز جمعه با مشاركت 170 شركت و واحد صنعتي داخلي و 40 شركت خارجي از كشورهاي ايتاليا، اسپانيا، چين، سوئيس، بلژيك، جمهوري چك، آلمان، انگلستان، آمريكا، بلغارستان و سوئد در محل دائمي نمايشگاه هاي بين المللي تهران برگزار شد.
براي آگاهي از آخرين اخبار اقتصادي ايران و جهان با كانال اقتصادي ايرنا در تلگرام همراه شويد:
IRNAeco@
https://t.me/irnaeco
اقتصام**9132*1579*خبرنگار: فرزانه سلامت بخش**انتشار:مرضيه فاتحي