به گزارش خبرنگار حوزه كتاب ایرنا، باغ كتاب تهران به وسعت 110 هزار متر مربع در تپه های عباس آباد جنب سازمان اسناد و كتابخانه ملی ایران اخیرا افتتاح شد.
65 هزار متر مربع از این فضا را ساختمان نمایشگاهی، تالارهای همایش و اداری و دیگر بخش های آن به فضای سبز و یك دریاچه مصنوعی اختصاص داده شده است.
فضای داخلی باغ كتاب شامل 16 سالن نمایشگاهی است كه هر یك به مساحت دو هزار متر مربع در دو طبقه بنا شده اند.
این فضا می‌تواند در حالت عادی پاسخگوی روزانه 30 هزار نفر و در زمان برگزاری نمایشگاه بین المللی با ایجاد زیرساخت های مناسب و استفاده از فضاهای اطراف تا 500 هزار نفر باشد.
باغ كتاب با هدف ترویج فرهنگ كتابخوانی، افزایش سرانه مطالعه و استفاده از روش ها و ابزارهای نوین برای تربیت كودكان فعال و خلاق شكل گرفت.
از باغ كتاب به عنوان بزرگترین كتابفروشی جهان در دو بخش كودك و بزرگسال با ۲۵ هزار مترمربع زیربنا یاد شده كه ۴۰۰ هزار عنوان كتاب در آن عرضه شده است.
پردیس بزرگ علمی كودك و نوجوان با وسعت ۱۲ هزار مترمربع به عنوان یك شهربازی علمی دو بخش كودك و نوجوان در باغ كتاب تهران واقع شده و بزرگترین گالری هنری كشور با مساحت ۱۷۰۰ مترمربع به عنوان فضایی برای عرضه آثار هنری از جمله نقاشی و هنرهای تجسمی در باغ كتاب تهران در نظر گرفته شده است.
یكی از متفاوت‌ترین بخش‌های باغ كتاب تهران، باشگاه رباتیك است كه اعضای این باشگاه می‌توانند دوره‌های تخصصی هوش مصنوعی آن بگذرانند و اطلاعات خود را با سایر اعضا در این باشگاه و باشگاه‌های مشابه در اقصی نقاط جهان به اشتراك بگذارند.
بر اساس یك گزارش، در حال حاضر بزرگترین كتابفروشی جهان شعبه اصلی فروشگاه بارنز و نوبل در نیویورك با مساحت 14 هزار و 300 متر مربع است و بعد از آن به ترتیب كتابفروشی پاول در پورتلند آمریكا با مساحت شش هزار و ۳۰۰ مترمربع و كتابفروشی استرند با مساحت ۵ هزار مترمربع در نیویورك قرار دارند.
كتابفروشی باغ كتاب تهران با ۲۵ هزارمتر مربع مساحت با مجموع مساحت كتابفروشی‌های اول، دوم و سوم جهان برابری می‌كند و به عبارتی، وسعت باغ كتاب تهران معادل مساحت مجموع سه كتابفروشی بزرگ جهان است.
** لزوم تغییر برخی قوانین در حمایت از تقویت ویترین كتاب
بازرس اتحادیه ناشران و كتابفروشان تهران درباره راه اندازی باغ كتاب به خبرنگار ایرنا می گوید: بطور كلی همه مشاغل و صنوف نیازمند گسترش ویترین برای اطلاع مشتری از كالای خود هستند كه كتاب نیز از این قاعده مستثنی نیست.
سید عباس حسینی نیك با تاكید بر حمایت همه دستگاه و سازمانی اعم از دولتی، غیردولتی و عمومی از گسترش ویترین كتاب می افزاید: وقتی كتابی دارای مجوز و فروشگاهی دارای پروانه كسب است، بهترین وضعیت برای راه اندازی یك كتابفروشی فراهم است، به عبارتی دیگر از نظر قوانین جاری كشور ایجاد و راه اندازی كتاب فروشی زمانی مجاز و مورد حمایت است كه علاوه بر داشتن مجوز رسمی فعالیت، كتاب هایی را به فروش رساند كه كپی شده و خلاف مصالح ملی نباشد و حقوق ناشران و پدید آورندگان در آن مورد توجه قرار گرفته باشد.
وی ادامه می دهد: برای گسترش فعالیت های فرهنگی نظیر افزایش كتاب فروشی ها به تغییر برخی قوانین و آیین نامه های شهرداری ها و نهادهای نظارتی نیاز است تا بتوان به افزایش تعداد كتابفروشی ها و تقویت ویترین كتاب كمك كرد.
مدیر انتشارات مجد اضافه می كند: پیش از این نیز در شورای شهر مصویه ای تصویب شد كه كاربری فرهنگی به سایر كاربری ها افزوده شود، از این رو با رسمیت یافتن این كاربری، آیین نامه هایی برای آن نوشته و به شهرداری ها ابلاغ شد.
وی ادامه می دهد: در این آیین نامه پیش بینی شد، در صورتی كه كسی ملكی مستقل دارد و بخواهد آن را به امور كتاب و فعالیت های فرهنگی اختصاص دهد، بدون نیاز به تغییر كاربری مجاز به این كار است. برای فعالیت در واحدهای آپارتمانی نیز به شرط نداشتن مزاحمت و عدم وجود معارض كاربری فرهنگی قابلیت اعمال دارد.
به گفته ناشر نمونه سالهای 93 و 94، همچنین مصوب شد، مجتمع های تجاری، بازرگانی و خدماتی در صورتی كه بخش هایی از ساختمان خود را به امور فرهنگی مانند فروش كتاب و یا اكران فیلم اختصاص دهند، علاوه بر برخورداری از تخفیف عوارض آن بخش تا 90 درصد، می توانند از تخفیف در پرداخت عوارض برای قسمت های تجاری و اداری تا 10 درصد برخوردار باشند.
حسینی نیك می افزاید: چنین آیین نامه هایی بیانگر حمایت از فعالیت های فرهنگی و تشویق برای آن است بنابراین صاحبان این مجتمع ها از این امتیاز استفاده اقتصادی كرده هر چند مردم نیز از چنین فعالیت هایی منتفع شده اند، بنابراین نیاز است برخی قوانین را در جهت افزایش ویترین تغییر داد؛ همان كاری كه در كشورهای دیگر دنیا انجام می شود.
** نسبت تعداد ناشران و كتابفروشان با هم تناسب ندارد
بازرس اتحادیه ناشران و كتابفروشان تهران با بیان اینكه تعداد ناشران كشور كه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای انها مجوز صادر كرده بر اساس آمار حدود 14 هزار نفر است، می گوید: از این تعداد، حدود چهار هزار نفر فعال و یا نیمه فعال هستند كه هر كدام سالانه حداقل حود 10 عنوان كتاب منتشر می كنند در حالیكه تعداد كتابفروشان كل كشور كمتر از یكهزار نفر است كه البته تعدادی از آنها به كاری غیر از فروش كتاب مانند فروش نوشت افزار و یا سی دی و سایر محصولات مشغول هستند.
وی می افزاید: با این حساب تعداد كتابفروشان یك چهارم تعداد ناشران كشور است در حالیكه در تمام دنیا تعداد ناشران كمتر از كتابفروشان است كه این نشان از اندك بودن ویترین كتاب دارد.
به گفته حسینی نیك، سالانه حدود 70 تا 80 هزار عنوان كتاب منتشر و وارد بازار می شود، اما به دلیل كم بودن تعداد كتابفروشی ها و فقر ویترین، این كتاب های جدید به خوبی در معرض دید مخاطب قرار نمی گیرد زیرا اصلا ویترین و قفسه كتابفروشی های موجود گنجایش این تعداد كتاب جدید را ندارد.
** تعداد شمارگان كتاب سیر نزولی دارد
مدیر انتشارات مجد با بیان اینكه بیشتر كتاب ها به دلیل كمبود جا در كتابفروشی ها در معرض دید عموم قرار نمی گیرد، تعداد شمارگان كتاب در كشور را بسیار اندك دانسته و می گوید: تعداد عناوین منتشر شده سیر صعودی داشته اما شمارگان سیر نزولی دارد بطوری كه این عدد حدود 500 و حتی 200 نسخه است.
وی دلیل این پایین بودن شمارگان را پایین بودن مخاطب عنوان كرده و ادامه می دهد: وقتی كالایی به خوبی معرفی نشود، نمی توان انتطار داشت با استقبال خوب مشتری مواجه شود، بنابراین توسعه و ساخت كتابفروشی های جدید و فضاهایی كه به این مهم اختصاص پیدا می كند، یك نیاز است و به رونق حوزه كتاب كمك خواهد كرد.
به گفته حسینی نیك، در معرض دید عموم قرار گرفتن كتاب ها در كتاب فروشی های بزرگ مثل شهر كتاب ها و باغ كتاب به معرفی بهتر و فروش بیشتر آنها كمك می كند وقتی كتاب معرفی شد، از انجا كه همه نمی توانند به این مراكز مراجعه كنند، كتاب های مورد نیاز خود را از كتابفروشی های سطح شهر خریداری می كنند، بنابراین فروشگاه های بزرگ كتاب محدودیتی برای كتاب ایجاد نمی كنند بلكه به ویترینی برای دیده شدن كتاب تبدیل می شوند.
كسی كه كتابی را در مجتمع های بزرگ می بیند و خریداری می كند به دوستان، شاگردان، همكلاسی ها یا همكاران خود معرفی خواهد كرد، مخاطبان لزوما به آن مجتمع ها مراجعه نخواند كرد بلكه عموما با مراجعه به كتابفروشی های نزدیك خود تقاضا برای كتاب را افزایش می دهند.
** 47 میلیون ایرانی فعال در فضای مجازی
بازرس اتحادیه ناشران و كتابفروشان تهران با بیان اینكه طبق آمار اعلام شده، حدود 47 میلیون ایرانی در فضای مجازی فعال هستند، اضافه می كند: این تعداد مخاطب و سرمایه ناپیدا در حوزه فرهنگی وجود دارد در حالیكه ما به یك صدم آنها دسترسی نداریم.
وی ادامه می دهد: در جامعه ای كم یا بی سواد زیاد انتظاری نیست تا مردم كتابخوان باشند امادر جامعه ای كه 47 میلیون انسانی وجود دارد كه دارای سواد و برخوردار از تلفن های هوشمند و امكانات اینترنت هستند، همه شرایط اعم از سواد ، توانایی مالی و وقت كافی برای مطالعه و كتاب خواندن وجود دارد لیكن سرانه مطالعه به وضع موجود است.
به گفته مدیر انتشارات مجد، امروزه این تعداد سرمایه ناپیدا در جامعه فرهنگی وجود دارد كه شاید یك هزارم آنها را هم كتابفروشی های موجود نمی توانند جذب خود كنند.
حسینی نیك با بیان اینكه راه اندازی فروشگاه های بزرگ و جدید نه تنها از تعداد مشتریان كتابفروشی های كوچك كم نمی كند، بلكه به تعداد آنها می افزاید، می گوید: آیا همه افراد می توانند كتاب های مورد نیاز خود را از میدان انقلاب یا خیابان كریمخان تهیه كنند و یا مردم از شهرستان ها و مراكز استان برای تهیه كتاب به تهران مراجعه كنند، بنابراین احداث و راه اندازی فروشگاه های بزرگ كتاب در مجتمع های تجاری نه تنها نیاز امروز مردم پایتخت نشین بلكه نیاز مردم در سایر شهرهاست.
به گفته وی، خوب است كه نمونه چنین فضاها و فروشگاه هایی در مناطق دور از شهر تهران هم راه اندازی و در صورت وجود تقویت شود.
امروز شاهد تغییر رویكرد و اقدامات جدید در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای زیر مجموعه آن مانند خانه كتاب هستیم ولیكن برنامه ریزی و ارائه راهكارهای اساسی در ساماندهی توزیع كتاب تا اقصی نقاط كشور از عهده اتحادیه های صنفی برخواهد آمد.
فراهنگ ** 1880 ** خبرنگار: پروین اروجی * انتشار: امید غیاثوند
تهران - ایرنا - توسعه فضاهایی نظیر باغ كتاب به باور عده ای از اهالی نشر به رونق كتابفروشی ها و تقویت ویترین كتاب كمك می كند.
