نامتعادل شدن هرم جمعیتی یكی از دغدغه های مهم در بسیاری از كشورها است بطوری كه برخی از كشورهای در حال توسعه با مشكلات و مسائل رشد بی رویه جمعیت دست و پنجه نرم می كنند و از سوی دیگر جوامعی وجود دارند كه معضل منفی شدن رشد جمعیت و سالخوردگی را تجربه می كنند و در هر دو حالت توازن اقدامات توسعه ای را بر هم زده و آسیب زاست.
رویكرد جدید حوزه بهداشتی و باروری كشور ایجاد فرصتی برای توانمند سازی خانواده ها در راستای تحكیم نهاد خانواده، انتخاب آگاهانه و آزادانه تعداد دلخواه فرزندان وارتقای باروری سالم است به شكلی كه سلامت مادر و كودك وخانواده در پی این توانمندی ارتقا یابد.
جوانان با ازدواج به هنگام و فرزندآوری در زمان مناسب می توانند از نعمت زندگی سالم وخانواده كامل برخوردار شوند و جامعه از جمعیتی جوان، سالم و مولد بهره مند شود وتأخیر در ازدواج و افزایش طلاق این سیكل را با خلل مواجه كرده كه پیامدهای ان در شریان های اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی بتدریج بروز خواهد كرد.
11 ژوئیه برابر با 20 تیرماه مصادف با روز جهانی جمعیت نامگذاری شده و در كشور در اردیبهشت ماه هفته ای به این نام وجود دارد كه مراد از این مناسبت ها تمركز بر اهمیت تعادل جمعیتی و آگاهی از مسائل مرتبط با جمعیت است.
كاهش مرگ نوزادان كه از اهداف توسعه پایدار است و باید در برنامه پنج ساله ششم نیز بهبود یابد نگران كننده و متغیر است كه بر همین اساس باید برای بهبود و ثبات شاخص های سلامت مادر و كودك، هماهنگی همه جانبه برون بخشی و بین بخشی، عزم ملی و حساس سازی سایر بخش های توسعه برای رفاه روانی، جسمی، اجتماعی ومعنوی جوانان، زنان وكودكان اقدامات معناداری صورت پذیرد.
نماینده ولی فقیه در استان مركزی در خصوص شرایط و وضعیت هرم جمعیتی این استان گفت: رشد جمعیتی منفی استان در دراز مدت پذیرفته نیست و می طلبد كه تمامی بخش ها در سیاست های كوتاه و بلند مدت خود توجه به محرك های ترغیبی و بسترسازی هدفمند در این حوزه را ملاك قرار دهند.
آیت الله قربانعلی دری نجف آبادی افزود: بخشداران و دهیاران به عنوان نماینده عالی دولت وظیفه دارند كه در خصوص طرح آمایش و برنامه جمعیتی برنامه هدفمند علمی تدوین كنند.
وی اظهار كرد: برنامه های احیای كانون های جمعیت و توسعه روستایی باید بر مبنای تعریف درست در فضا و امكانات و زیرساخت های اشتغال و رفاه پیگیری شود.
وی بیان كرد: بخشی از كاهش جمعیت استان ناشی از مهاجرت ها و بخش دیگر وابسته به فقر فرهنگی و اقتصادی و قسمت دیگر مربوط به شرایط خانواده هاست و شیب مهاجرت ها از مناطق روستایی به شهرها بسیار تند است.
مدیركل دفتر امور زنان و خانواده استانداری استان مركزی گفت: بر اساس مستندات موجود زنان استان مركزی به دلیل پیروی از الگوی رفتارهای زیستی ناسالم، نداشتن تغذیه مناسب و تحرك جسمانی، قرار گرفتن در معرض آسیب ها و فشارهای روانی و بسیاری از عوامل دیگر از مردان در شاخص های تهدید سلامت و بیماری های غیرواگیر پیشی گرفته اند كه این مسئله نگران كننده است.
زهرا فرجی افزود: زنان علاوه بر نقشی كه در تولید، فرهنگ و مسئولیت های اجتماعی دارند در حوزه زادآوری و مدیریت خانه نیز ركن مهم و اساسی هستند و حفظ سلامت آنان از موضوعات مهم و اولویت دار محسوب می شود.
وی خاطرنشان كرد: سلامت زنان در دولت تدبیر و امید برجسته سازی شده و توانمندكردن این قشر در مقوله خودمراقبتی فعال و حساسیت به سلامت به عنوان تكلیف به استان ها ابلاغ شده است.
فرجی اظهار كرد: آنچه در خصوص سلامت زنان اهمیت خاص دارد، ترویج و حاكمیت نگاه زنانه در تصمیم سازی های كلان منطبق با نیازهای این قشر است كه لازمه آن تقویت حضور زنان در سطوح مدیریتی كلان و میانی كشور و استان است و در این بعد نیز این دفتر تمامی تلاش خود را برای شناسایی و ترغیب زنان برای تصمیم سازی این قشر آغاز كرده است.
مدیركل دفتر امور زنان و خانواده استانداری استان مركزی ادامه داد: در برنامه ششم توسعه نیز تاكید ویژه بر راهبردهای فرزند آوری شده و نتایج طرح مطالعاتی دانشگاهی كه به تازگی منتشر شده حاوی واقعیاتی است كه می تواند به كمك افزایش بینش و آگاهی عمومی جامعه به ویژه تصمیم گیران در كارگروه بانوان و خانواده كمك كند.
مدیركل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مركزی گفت: برای سوق دادن جوانان به تشكیل خانواده باید حمایت های اقتصادی و اجتماعی از سوی دستگاهای ذیربط در دستور كار قرار گیرد.
غلامرضا فتح آبادی افزود: در سند ملی كاهش و پیشگیری از طلاق كه توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام شده، 57 برنامه پیش بینی شده كه 25 برنامه آن، با محوریت مشاوره باروری است.
كارشناس مسئول بهداشت باروری مركز بهداشت استان مركزی گفت: بر اساس اطلاعات نتایج مقدماتی سرشماری در سال 95 ، رشد جمعیت كل كشور 1و 24 صدم درصد بوده كه این میزان در استان و در شهرهای تحت پوشش دانشگاه مركزی 9 دهم درصد است.
اكرم حمزه لویان افزود: رشد جمعیت استان مركزی در فاصله سال های 1390 تا 1395 در مناطق شهری 1و 3 صدم درصد و در مناطق روستایی منفی 2 و 23 صدم درصد است.
وی اظهار كرد: میزان باروری كل در استان مركزی یعنی متوسط تعداد فرزندانی كه زنان 15 تا 50 سال ساكن استان دارند یك و هشت دهم بچه می باشد كه این عدد در كشور به طور متوسط 2 فرزند گزارش شده است.
حمزه لویان عنوان كرد: استان مركزی پیر ترین جمعیت روستایی در كل كشور را دارد، در حالی كه هنوز پنجره جمعیتی در استان باز است و درصد جمعیت 15 تا 65 سال قابل توجه است كه با مداخلات اجتماعی و بهبود فضای كسب و كار می توان با جذب جوانان و افزایش مهاجرت به داخل از ظرفیت باروری موجود در مناطق روستایی برای افزایش نرخ رشد بهره برد.
وی معتقد است: 24 درصد دختران روستایی كه در بین 30 تا 50 سال هستند ازدواج نكرده هستند، در حالی كه در مناطق محروم استان ازدواج زیر 15 سال و طلاق نوجوانان نیز گزارش می شود.
كارشناس مسئول جمعیت و بهداشت باروری مركز بهداشت استان مركزی ادامه داد: تغییرات رشد جمعیت متاثر از افزایش سن ازدواج و تاخیر در فرزند آوری اول در خانوارهای جوان و تك فرزندی است كه با فرهنگ سازی و عبور از ركود اقتصادی قابل اصلاح است.
حمزه لویان، افزایش پایگاه های سلامت در سطح شهر در راستای دسترسی به خدمات مشاوره و بارداری های برنامه ریزی شده در زنانی كه در مناطق حاشیه شهرها ساكن هستند، ترویج زایمان طبیعی با برگزاری كلاس های آمادگی برای زایمان، مراقبت های ویژه از گروه های در معرض بارداری پرخطردر راستای افزایش موالید زنده و كاهش مرده زایی مرگ نوزادان و توزیع لوازم پیشگیری در گروه های در معرض رفتارپرخطر در خانواده های بیمار، زنان معتاد و زنان همسر معتاد را از جمله اقدامات انجام شده پس از ابلاغ سیاست های كلان جمعیتی در حوزه بهداشت عنوان كرد.
وی ادامه داد: با اجرای برنامه تحول نظام سلامت در دولت تدبیر و امید، 20 پایگاه ها ارائه دهنده خدمت در مناطق حاشیه اراك افزوده شده تا علاوه بر كاهش ازدحام جمعیت در مراكز دولتی دسترسی اقشار محروم و آسیب پذیر به این مراكز آسان و استاندارد باشد.
كارشناس مسئول بهداست باروری مركز بهداشت استان مركزی اظهار كرد: مركز بهداشت زنان بیمار، زنان در معرض همسر آزاری، زنان همسر معتاد و زنانی را كه در زایمان فبلی خود دچار مشكل بودند شناسایی كرده و با مراقبت ویژه از قرار گرفتن در معرض خطرات سقط های غیر عمدی و عمدی در آنان جلوگیری می كند.
حمزه لویان، لینك خدمات ارائه شده در برنامه بهداشت باروری با خدمات HIV (ایدز) در قالب طرح تحول سلامت را نیز از دیگر اقدامات برجسته انجام شده در این بخش برشمرد.
وی تصریح كرد: پس از ابلاغ سیاست های جدید جمعیتی توزیع وسایل جلوگیری از بارداری در استان همسو با سیاست های ملی ارتقای كیفی پیدا كرده و در بین افرادی مانند زنان در خطر ابتلا به عفونت های آمیزشی و زنان فقیری كه در خطر ابتلا به HIV از راه تماس جنسی هستند توزیع می شود كه مراقبان سلامت موظف هستند تست سریع، رایگان و محرمانه HIV را به مراجعان آموزش داده و آنان را به مراكز مشاوره زنان آسیب پذیر یا مراكز مشاوره بیماری های رفتاری عفونی راهنمایی كنند.
كارشناس مسئول بهداست باروری مركز بهداشت استان مركزی اظهار كرد: برنامه های حمایتی در خصوص زوج های نابارور با هماهنگی حوزه معاونت درمان در دست اقدام است كه بر اساس تفاهم نامه این معاونت با مركز ناباروری امید رویان اراك تا كنون 200 زوج به این مركز معرفی شده اند.
حمزه لویان ادامه داد: مردان استان مركزی رتبه اول در تمایل نداشتن به فرزند آوری در سطح كشور را دارند كه لازم است برای اصلاح نرخ موالید و ترویج فرزند آوری سالم ، آگاهانه و مسئولانه در استان، سواد سلامت مردان در حوزه باروری سالم را بهبود یابد.
وی بیان كرد: هنوز در استان مركزی یك سوم از بارداری ها بدون برنامه ریزی و مراقبت پیش از بارداری اتفاق می افتد كه لازم است برای فرهنگ سازی در این بخش، مردم با برنامه های حوزه سلامت و باروری سالم بیشتر آشنا شوند.
وی ادامه داد: خدمات باروری سالم برای میانسالان شامل ارتقای سواد سلامت جنسی ، رضایتمندی زناشویی در متاهلان ، اصلاح شیوه های زندگی و ناباروری است كه در تحكیم خانواده و كاهش آسیب های اجتماعی نیز اثر گذار است.
كارشناس مسئول بهداست باروری مركز بهداشت استان مركزی تصریح كرد: میزان رضایت مندی زناشویی در كل كشور 52 و هشت دهم درصد بوده كه این میزان در استان مركزی 50 و هجده صدم درصد است و تحكیم خانواده و بهبود كیفیت زندگی مشترك با انتخاب سبك زندگی سالم، ترویج خود مراقبتی سازمانی و فردی و مشاركت عموم مردم برای كاهش آسیب های اجتماعی قابل وصول است.
مدیركل ثبت احوال استان مركزی گفت: در بهار امسال پنج هزار و 442 مورد واقعه ولادت در استان به ثبت رسیده كه چهار هزار و 427 واقعه تولد آن شهری و یك هزار و 15 واقعه ولادت روستایی است.
یزدان خسروی افزود: از مجموع ولادت های ثبت شده امسال استان 2 هزار و 776 ولادت پسر و 2 هزار و 666 ولادت دختر است و در هر روز به طور متوسط تعداد 58 و پنج واقعه ولادت به ثبت رسیده است.
خسروی بیان كرد: ثبت ولادت در سه ماهه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، چهار و هفت دهم كاهش دارد كه این میزان در ولادت شهری 2 و هفت دهم و در ولادت های روستایی 12 و هشت دهم كاهش داشته است.
وی عنوان كرد: از مجموع ولادت های سال جاری نرخ خام حاصل از ثبت ولادت در استان مركزی 15 و 2 دهم در 1000 است كه شهرستان های اراك وكمیجان به ترتیب با 17 و 16 و هشت در 1000 بیشترین و شهرستان های تفرش و محلات به ترتیب با 9 و سه و 11 در 1000 كم ترین نرخ ثبت ولادت را به خود اختصاص دادند.
مدیركل ثبت احوال استان مركزی خاطرنشان كرد: به طور متوسط در مقابل هر ولادت روستایی چهار و 2 دهم ولادت شهری به ثبت رسیده كه نسبت جنسی حاصل از ثبت ولادت بهار امسال برابر 104 است و همین شاخص در مدت مشابه سال قبل 111 بوده یعنی در مقابل هر 100 واقعه ولادت ثبت شده دختر حدود 104 واقعه ولادت پسر به ثبت رسیده است.
خسروی اظهار كرد: مجموع ازدواج های ثبتی امسال استان 2 هزار و 552 مورد است كه 2 هزار و 282 ازدواج شهری و 270 ازدواج روستایی است.
وی افزود: در هر ماه به طور متوسط تعداد 8 هزار و 506 واقعه ازدواج در استان به ثبت رسیده است.
مدیر كل ثبت احوال استان مركزی گفت: جمعیت استان بر اساس سرشماری سال 95، یك میلیون و 429 هزار و 475 نفر بوده است كه از این تعداد را 725 هزار و 751 نفر مرد و 703 هزار و 724 نفر زن تشكیل می دهد.
خسروی بیان كرد: استان مركزی بر اساس سرشماری انجام شده در سال 95 دارای یك میلیون و 99 هزار و 785 نفر جمعیت شهری و تعداد 329 هزار و 690 نفر روستایی است.
7114/6013/ خبرنگار: شیما كریمی***انتشاردهنده:مژگان حیدری
اراك - ایرنا - افزایش جمعیت سالم و مولد از سیاست های محوری و كلان كشور است كه در استان مركزی اساس این راهبرد بر باروری ایمن با پیوست های ارتقای سواد سلامت باروری و سیاست های ترغیبی و حمایتی دنبال می شود.
