یادی از هامون سینمای ایران

به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، تعطیلات نوروز فروردین سال 1323 در تهران به دنیا آمد. نامش در شناسنامه و سینمای ایران خسرو بود اما خانواده و نزدیكان او را محمود صدا می كردند.
خسروی سینما ایران از تئاتر شروع كرد اما قبل از ورود به عرصه نمایش، در حرفه‌هایی چون خیاطی و تعمیر آسانسور كار می كرد.
همان زمان كه دانشجوی رشته بازیگری در دانشكده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود، برای نخستین بار در 19 سالگی روی صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتی به صورت كاملا حرفه ای بازیگر تئاتر شد.
صدای زیبا و مخملی او هم چند سال بعد كشف شد در حوالی سال 47 كه وارد عرصه دوبله شد.
اما اوج هنرنمایی خسرو در سن 36 سالگی برای او رقم خورد.
بازی در فیلم «هامون»، خسرو شكیبایی را بر سر زبان‌ها انداخت و تا پایان عمر هرچند در آثار بسیاری نقش آفرینی كرد اما سایه بلند «حمید هامون» بر پرنده حرفه ای بازیگری او هرگز محو نشد.
هشتمین جشنواره فیلم فجر هم با اهدای سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد برای بازی در هامون، مهر تایید بر این نقش ماندگار او شد.
هرچند تا سال‌ها بعد خسرو شكیبایی حمید هامون را در انواع اقسام لباس‌ها و تیپ‌های تكرار كرد، اما توانایی‌های انكار ناپذیرش بار دیگر در دو فضای كاملاً متفاوت فیلم «كیمیا» و «كاغذ بی‌خط» به نمایش درآمد.
او سال 73 بار دیگر برای بازی در فیلم «كیمیا» به كارگردانی احمدرضا درویش برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد و عادل مشرقیِ فیلم «سالاد فصل» به كارگردانی فریدون جیرانی هتریك سیمرغ‌های جشنواره فجر برای شكیبایی شد.
شكیبایی تا پایان عمر دیگر سیمرغی كسب نكرد اما بازی درخشان او در فیلم «اتوبوس شب» ساخته كیومرث پوراحمد برای او دیپلم افتخار جشنواره فیلم فجر را به همراه داشت و آخرین جایزه این هنرمند توانای سینمای ایران نهم تیر ماه سال 87 یعنی چند روز مانده به عروج همیشگی او برایش به اتفاق افتاد.
او در دومین جشن منتقدان سینمایی، جایزه یكی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را گرفت تا در هنر هفتم ایران جاودانه بماند.
پرونده بازی در مجموعه‌های تلویزیونی او نیز پُر و پیمان است. اولین حضورش در تلویزیون به دعوت محمدرضا اصلانی برای بازی در سریال «سمك عیار» بود و بعدها هم در سریال‌های بسیاری چون «لحظه»، «كوچك جنگلی»، «مدرس»، «روزی روزگاری»، «خانه سبز»، «كاكتوس»، «آواز مه» و «تفنگ سر پر» ایفای نقش مرد.
شكیبایی در تلویزیون هم موفق بود.
از همان زمان كه در نقش سید حسن مدرس بازی كرد و آن مونولوگ طولانی معروفش را اجرا كرد تا كارهای به یاد ماندنی چون «روزی روزگاری»، «خانه سبز»، و «تفنگ سر پر» همه و همه بخشی از توانایی های این بازیگر پُرتوان سینمای ایران بود.
شكیبایی در چند فیلم تلویزیونی هم ایفای نقش كرد و از قضا آخرین نقش آفرینی این هنرمند هم در فیلم تلویزیونی «آشیانه ای برای زندگی» ساخته حمید طالقانی بود.
صدای ماندگار شكیبایی باعث شد علاوه بر نقش آفرینی در سینما، تئاتر و تلویزیون برخی سروده‌های سهراب سپهری، سیدعلی صالحی و محمدرضا عبدالملكیان را به صورت دكلمه اجرا كند تا این آثار نیز همچنان از جمله نوارهای صوتی پُرمخاطب نام گیرند.
اما حكایت همیشگی پایان ما انساهای خاكی برای خسرو شكیبایی در ساعت 4 صبح جمعه 28 تیرماه 87 اتفاق افتاد تا سینمای ایران شكیبایی خود را در سن 64 سالگی برای همیشه از دست بدهد.
او كه مدت‌ها از عارضه سرطان كبد رنج می‌برد نُه سال پیش در چنین روزی و در اثر عارضه قلبی در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت تا خانه ابدی او قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) دفن شود.
بدون شك توانایی‌های خسرو شكیبایی آنقدر بالا بود كه 2 سال بعد از مرگش كتابی درباره او تالیف شود.
این كتاب كه «خسرو شكیبایی» نام دارد تالیف الهام قره‌خانیبا است و نگاهی به زوایای گوناگون شخصیت این هنرمند دارد كه توسط انتشارات خانه فرهنگ وهنر گویا منتشر شد.
كتاب «خسرو شكیبایی» مقدمه‌ای بر اصول بازیگری خسرو شكیبایی از نگاه آیدین آغداشلو، اكبر عالمی، جمشید مشایخی، مهران مدیری و هدیه تهرانی و هفتاد نفر دیگر از سایر هنرمندان ایران است.
روح شاد و یادش گرامی... .
فراهنگ ** 9246 ** گزارش: علیرضا مرادی * انتشار: امید غیاثوند