دونالد ترامپ با طرح شعارهاي ملي‌گرايانه، حمايت‌گرايانه و عوام‌فريبانه به مبارزات انتخاباتي وارد شد و با جلب نظر مردم امريكا به رياست جمهوري رسيد. ترامپ چه شعارهايي داد، چه افكار و ايده‌هايي در سردردارد و اقتصاد امريكا و به تبع آن اقتصاد جهان را به كدام سمت و سو خواهد برد؟ ترامپ از اين مهارت برخوردار بود كه از خشم و آزردگي مردم آمريكا نسبت به زيان‌هايي كه آزادي تجارت، جهاني‌شدن و اتحادها و پيمان‌هاي تجاري به آنها وارد كرده بود بهره‌برداري كند و با طرح شعارهاي احساسي و حتي خلاف منافع ملي امريكا، راي آنها را به دست آورد.
قانون اساسي و ساير قوانين موضوعه چه ميزان قدرت واقعي به ترامپ مي‌دهد تا بتواند افكار و خواسته‌هاي خود را پياده كند؟ با توجه به اهميت قدرت اقتصادي امريكا و اهميتي كه تصميمات اتخادشده در اين كشور بر اقتصاد جهاني مي‌گذارد. ترامپ از همان ابتدا تهديد كرد كه تعهدات مربوط به توافقات تجاري ديرپا را به هم مي‌زند و موانع و تعرفه‌ها بر واردات به امريكا را بشدت افزايش مي‌دهد. اقتصاد ترامپي در عمل بيش از آنكه شغل خلق كند، مشاغل را نابود مي‌كند و بيش از همه به اعتبار و دامنه نفوذ جهاني امريكا خسارت شديدي مي‌زند، زيرا در موضوعات مهمي مانند تجارت خارجي و مهاجرت كمتر حاضر به همكاري با بقيه جهان خواهد بود.
اينك اتحاديه اروپا و چين مي‌توانند وزن خويش را در برابر آمريكا افزايش دهند. از اتحاديه اروپا انتظار مي‌رود متحدتر عمل كرده و در زمينه‌هاي مختلف مانند سياست رقابتي و تعرفه‌ها از موضع قدرت با آمريكا برخورد كنند. از چين هم كه به تدريج به قدرت اول اقتصادي جهان تبديل مي‌شود انتظار اين است كه هزينه‌هاي بيشتر نسبت به گذشته بابت ابرقدرت شدن خود بپردازد.
ترامپ، جهان را برحسب يك بازي حاصل جمع صفر مي‌بيند. انديشمندان و صاحبنظران در برخورد با ترامپ، توصيه به واقع‌بيني و درس گرفتن از تاريخ و تقويت نهادهاي دموكراتيك مانند دادگاه‌ها و رسانه‌هاي مستقل مي‌كنند تا جلوي شكل‌گيري قدرت مطلقه يك رئيس جمهور غيرپاسخگو گرفته شود.
ترامپ بر اين باور است كه اقتصاد جهاني عليه امريكا بسيج شده است و مي‌خواهد قوانين حاكم بر اقتصاد جهاني را به شكل بنيادي تغيير دهد. احتمال سه سناريوي وقوع جنگ تجاري تمام‌عيار، جنگ تجاري نامتقارن و جنگ تجاري ناكام‌مانده مطرح مي‌شود.
شركاي تجاري امريكا بايد به درك مشترك برسند كه نبايد از تمهيدات تجاري انتقام‌جويانه اين كشور تقليد كرد. براي شروع كار، همه كشورها بايد تلاش‌هاي خود را در متنوع كردن مقاصد صادراتي خويش به بازارهاي جديد چند برابر كنند. در ادغام بازارهاي جديد و تجارت منطقه‌اي بين كشورهاي درحال توسعه قابليت بهره‌برداري‌نشده زيادي وجود دارد. تا پيش از آمدن ترامپ، برپايه ارزيابي از حركت كالاها، پول و مردم در فراسوي مرزهاي بين‌المللي، پيش‌بيني مي‌شد كه شواهدي اندك مبني بر عقب‌نشيني جهاني‌شدن وجود دارد. اما اينك با نگاه به آينده، مي‌توان حدس زد كه در سال‌هاي پيش رو، يا ميزان جهاني‌شدن تثبيت شده يا آهنگ به‌هم پيوستگي اقتصاد جهاني كندتر شود.
براي آگاهي از آخرين اخبار اقتصادي ايران و جهان با كانال اقتصادي ايرنا در تلگرام همراه شويد:
IRNAeco@
https://t.me/irnaeco
........................................................................................................
*استاد اقتصاد دانشگاه فردوسي مشهد- مطلب كامل منتشره دربولتن معاونت اقتصادي اتاق تهران
تهران- ايرنا- ميزان جهاني‌شدن در سال‌هاي پيش رو يا تثبيت شده يا آهنگ به‌هم پيوستگي اقتصاد جهاني كندتر شود.
