به گزارش ایرنا، كهگیلویه وبویراحمد همواره در قاموس خود و در سالیان متمادی رنگ محرومیت های عمیق و تاریخی را یدك كشیده كه در كنارش اما سرزمینی زرخیز با ظرفیت های نهفته و ناشناخته است.
وجود بیش از 2هزار و 100 گونه گیاه دارویی و خوراكی در جای جای كهگیلویه وبویراحمد، یكی از ارزشمندترین گنجینه های ناشناخته در این استان بشمار می رود.
این استان یك درصدی بیش از 10 درصد آبهای شیرین كشور را دارد، یك مترمربع خاك شور ندارد، پوشیده از انبوه جنگل های بلوط است، به اندازه 60 كشور دنیا در آن گیاه دارویی می روید و طبیعت بكر و سحرانگیزش شكوه و شوكت آفرینش می سراید.
كهگیلویه وبویراحمد با توجه به موقعیت اكولوژیكی و توپوگرافی خاص خود دارای پوشش گیاهی، جانوری و منابع حیاتی متنوعی است به گونه ای كه افزون بر40درصد گونه های گیاهی و دارویی كشور را در خود جای داده است.
هم اینك هفت منطقه حفاظت شده دنا با وسعت 93 هزار و660 هكتار، دنای شرقی با وسعت 28 هزار و 202 هكتار، خاییز سرخ با مساحت 33 هزار و 235هكتار، خامی با وسعت 25هزار و 671 هكتار، دیل با 10 هزار و 381 هكتار، سولك با 2 هزار 4287 هكتار و سیوك با 12 هزار 858 هكتار در این استان زیبای طبیعی وجود دارد.
** شناسایی 470 گونه گیاه دارویی در كهگیلویه و بویراحمد
حدود 2 هزار گونه گیاهی و 470 گونه دارویی در كهگیلویه و بویراحمد شناسایی شده كه افزون بر یكهزار گونه گیاهی آن در منطقه حفاظت شده دناست و از این تعداد 45 گونه بومی و منحصر به این منطقه است.
دامنه های وسیع و سترگ در جای جای كهگیلویه وبویراحمد همراه با ظرفیت های بالقوه گردشگری و منابع زیست محیطی، پوشش جنگلی و رویشگاه بسیاری از گیاهان خوراكی و دارویی از جمله درخت و درختچه های نادر در حالی كه یكی از راهبردی ترین محورهای توسعه ای استان بشمار می آید اما تاكنون بهره وری چندانی از این سرمایه های ارزشمند نشده است.
این گنجینه گرانبها و گیاهان شفابخش نه تنها مورد بهره وری مناسب قرار نگرفته بلكه در سالیان متمادی با تخریب های روز افزون و دخالت های انسانی یكی پس از دیگری به تاراج می روند و شاید كه در سالهای نه چندان دور جز تكه های سنگی از آن همه طبیعت بكر و چشم نواز این استان باقی نماند.
**طمع سودجویان وخطر انقراض گیاهان دارویی در استان
رویشگاه های گیاهی و دامنه های سبز و وسیع در مناطق مختلف كهگیلویه وبویراحمد در حالی فصل های بهار و تابستان آماج طمع بوته كنان و سودجویان قرار می گیرد كه روز به روز خطر انقراض گونه های گیاهی در رویشگاه های این استان نزدیك تر می شود.
گیاهانی كه به گفته كارشناسان ومسئولان امر حدود 60 درصد كل گونه‌های گیاهی دارویی قاره اروپا و 26.6 درصدگونه‌های گیاهی دارویی كشور را شامل می شوند.
گیاهان دارویی و خوراكی بی نظیر كهگیلویه و بویراحمد گاه در میدان ها و خیابانهای مركزی شهر در دست زنان، مردان و حتی كودكانی است كه از روی طمع و یا از سرنداری، چوب حراج بر این ثروت سبز خدادادی می زنند.
در این میان سودجویانی نیز هستند كه سالهاست از این طریق صاحب سودهای كلانی شده اند آنهم به قیمت انقراض گیاهان دارویی و خوراكی كهگیلویه و بویراحمد.
«زرابی، كرفس، آنغوزه، لیزك، ریواس، بیلهر، تره، موسیرو جاشیر» برخی از گیاهان خوراكی و دارویی در این استان هستند كه گل نداده معاش روستائیان و كالای پرقیمت بازارهای شهر می شوند.
** 40درصد گونه های گیاهی كشور در كهگیلویه وبویراحمد
یك گیاه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج نیز بر ضرورت استفاده بهینه از ظرفیت های بالقوه طبیعی و خدادادی برای توسعه و رونق اقتصادی و اشتغال در این استان تاكید كرد و گفت: 40 درصد از گونه های گیاهی موجود در كشور مربوط به كهگیلویه وبویراحمد است.
دكتر عزیزالله جعفری اظهار داشت: 28 درصد از مجموع هفت هزار و 500 انواع گونه گیاهان در كشور نیز در این استان رویش می كند.
وی با بیان اینكه از مجموع 2 هزار و 100گونه گیاهی در این استان 470 گونه آن دارویی است، افزود: از هر پنج گونه گیاهی در كهگیلویه و بویراحمد یك گونه آن كاربرد دارویی دارد.
جعفری ادامه داد: در حالی كه در كشور 725 گونه و در قاره اروپا 800 گونه دارویی وجود دارد.
وی یادآور شد: تنها در منطقه حفاظت شده دنا حدود یكهزارو 250 گونه گیاهی شناسایی شده كه این میزان حدود 16 درصد كل گیاهان دارویی در كشور است.
این گیاه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج گفت كه بر اساس بررسی های انجام شده در صنایع دارویی كشور از 223 داروی فرموله شده، 95دارو در این صنایع به كار می رود كه 18 گونه از این تعداد غیر بومی است.
جعفری افزود: در حدود هر 660 كیلومتر مربع در دنیا یك گونه گیاهی، در هر 222 كیلومتر مربع در كشور یك گونه، در هر هشت كیلومتر مربع در كهگیلویه و بویراحمد یك مورد و در هر یك كیلومتر مربع در منطقه حفاظت شده دنا نیز یك گونه گیاهی وجود دارد.
وی یادآور شد كه از مجموع گیاهان دارویی شناسایی شده در این منطقه 111 گونه آنها خوراكی،200 گونه دارویی، 87 گونه رنگی،50 گونه درخت و درختچه و میوه وحشی، 12 گونه روغنی، 40 گونه صمغ دار، 87 گونه اسانس دار و 25 گونه ادویه ای هستند.
وی، حجم صادرات گیاهان دارویی در كهگیلویه و بویراحمد را نیز كمتر از 12 درصد نسبت به میانگین كشوری ذكر كرد.
عضو هیات علمی دانشگاه یاسوج با تاكید بر ضرورت فراوری و جلوگیری از خام فروشی در زمینه گیاهان دارویی در كهگیلویه و بویر احمد، گفت: تركیب و غنای مواد موثر گیاهان دارویی این استان نیز نسبت به سایر نقاط كشور بیشتر است.
جعفری كمبود اعتبارات تحقیقاتی و پژوهشی، ضعف ارتباط بین صنعت، دانشگاه و مراكز علمی با دستگاه های متولی در حوزه منابع طبیعی و زیست محیطی را از مهمترین مشكلات و چالش های فراروی این صنعت در استان ذكر كرد.
وی برخی از مهمترین گونه های دارویی در منطقه حفاظت شده دنا را شامل درمه، بومادران، زرآبی(چای كوهی) بابونه، حلپه، لیزك(بن سرخ) كتیرا، گل گاوزبان، كارده، میخك، تره وحشی، بیلهر، بن سیاوش، پشموك، چویل و ریواس ذكر كرد.
به گفته كارشناسان هم اینك وسعت منطقه رویش «بادرنج بویه دنایی» یا «زرابی» در ارتفاعات دنا بسیار كاهش یافته و به یك تا 2 هكتار محدود شده است.
وی گفت كه گیاه «بیلهر» نیز یكی از گیاهان خوراكی در معرض انقراض است كه در ارتفاعات بالای 2 هزار و 500 متر كوه های دنا در كهگیلویه و بویراحمد می روید.
جعفری تاكید كرد كه این گیاه تلخ كه با گرفتن زهر آن شیرین می شود، یكی از گیاهان خوراكی مورد علاقه مردم این استان است كه همین علاقمندی سبب شده در فصول بهار مورد هجوم قرار گیرد به طوریكه به گفته كارشناسان تا چند سال آینده اثری از این گیاه خوراكی در كوههای استان مشاهده نمی شود
** پژوهشكده گیاهان دارویی همچنان در پشت دیوار كمبود اعتبار
رئیس جهاد دانشگاهی كهگیلویه وبویراحمد نیز گفت كه برای تكمیل و تجهیز پژوهشكده گیاهان دارویی در استان كه از سال 1394 تاكنون نیز مجوز راه اندازی آن صادر شده افزون بر 25 میلیارد ریال مورد نیاز است.
محمد سبحانی اظهار داشت كه براساس این مجوز كه تنها كار مطالعاتی آن انجام شده، قرار بود كه حدود 50 درصد این میزان اعتبار توسط مجموعه استانداری كهگیلویه وبویراحمد تامین شود كه تاكنون این امر تحقق نشده است.
وی تصریح كرد كه با تكمیل و راه اندازی این مركز برای 12نفر به صورت مستقیم شغل ایجاد می شود.
سبحانی بیان كرد كه سند توسعه گیاهان دارویی استان برای نخستین بار تدوین شده و به تصویب سازمان های متولی و معاونت علمی رئیس جمهوری نیز رسیده است.
رئیس جهاد دانشگاهی كهگیلویه وبویراحمد سرمایه گذاری بر روی كاشت و توسعه صادرات گیاهان دارویی را یكی از محورهای مهم رونق و شكوفایی در كهگیلویه وبویراحمد دانست و گفت كه وجود بیش از 40درصد گونه های گیاهی كشور ظرفیت مناسبی در این استان محسوب می شود.
وی ابراز داشت كه بومادران، بیلهر، جاشیر خوراكی، تره كوهی، كلوس، بن سرخ، كارده، آویشن، لاله واژگون، ترنجبین، خارو، خشت، چوش، درمه، برنجاس، كاسنی و سیاه دانه ازجمله گیاهان دارویی و خوراكی در كهگیلویه و بویراحمد است.
وی تصریح كرد: تبدیل مراتع به محل كشت گیاهان دارویی بهترین راهكار برای پیشگیری از تخریب آن است.
كهگیلویه و بویراحمد با یك درصد مساحت ایران دارای یك میلیون و 700 هزار هكتار جنگل و مرتع است.
** بهره وری همراه با احیا
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری كهگیلویه وبویراحمد نیز بر ضرورت استفاده منطقی و قانونمند مردم از طبیعت تاكید كرد و گفت كه تاكنون و ظرف 2 سال گذشته افزون بر 33 هزار هكتار گیاه دارویی از نوع آنغوزه، باریجه و بادام تلخ و برخی گیاهان نادر و در حال خطر انقراض در مناطق مختلف استان كشت شده است.
عزت الله بهشتی فر اظهار داشت كه افزون بر 9هزار از این میزان از انواع گیاهان دارویی بویژه آنغوزه در سال گذشته كشت شد.
وی ابراز داشت كه بدون همراهی، مشاركت و همكاری مردم حراست و صیانت از منابع ملی و طبیعی نیز ناممكن است،اما بهره وری از طبیعت باید همراه با فعالیت های احیایی باشد.
وی گفت: در این راستا نیز بیش از 600 نفر از مردم در روستاها و جوامع محلی و در قالب 22 تشكل مردم نهاد با اداره كل منابع طبیعی و در راستای حفاظت و صیانت از عرصه های طبیعی و مرتعی در استان همكاری دارند.
بهشتی فر اجرای طرح های احیا و اصلاح در عرصه های طبیعی و جنگلی را به عنوان یكی از برنامه های اصولی و اقتصادی برای حفظ جنگل ها و منابع طبیعی و جلب مشاركت و همراهی مردم در این زمینه دانست و گفت:
وی تاكید كرد كه سال گذشته و با برداشت حدود 150 هكتار گیاه آنغوزه در منطقه تنگ سرخ یاسوج بیش از هفت میلیارد ریال برای بهره برداران و كشاورزان این منطقه و به میزان هر هكتار نیز 2 میلیون و 600 هزار ریال برای دولت سود اقتصادی به دنبال داشت.
وی همچنین از كاشت بیش از 15 هزار هكتار بادام تلخ ظرف 2 سال گذشته در مناطق گرمسیری استان با همكاری مردم و واگذاری اراضی به بهره برداران و كشاورزان در سال گذشته خبر داد.
وی استفاده و بهره برداری های بی رویه از عرصه های جنگلی و مرتعی را یكی از معضلات و چالش های اساسی در استان دانست و گفت: گرایش به تخریب این عرصه ها بویژه از زمان اجرای هدفمندی یارانه و افزایش قیمت حامل های انرژی روبه به رشد بوده است.
**تدوین سند توسعه گیاهان دارویی كهگیلویه وبویراحمد
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استاندار كهگیلویه و بویراحمد نیز گفت كه با پیگیری‌های صورت گرفته، سند توسعه گیاهان دارویی نهایی شده و به تصویب معاون علمی رئیس جمهوری نیز رسید.
مجید محنایی خواستار برنامه ریزی مستمر و مدون برای استفاده بهینه از ظرفیت گیاهان دارویی موجود در استان شد.
وی تأكید كرد كه در سفر مرداد سال گذشته هیات دولت به این استان توجه به ظرفیت گیاهان دارویی مورد تأكید رئیس جمهوری قرار گرفت و در این زمینه معاون علمی و فناوری روحانی در حال پیگیری و عملیاتی شدن خواسته‌های رئیس جمهوری است.
معاون استاندار كهگیلویه و بویراحمد ادامه داد: ستاد گیاهان دارویی و طب سنتی با محوریت بنیاد نخبگان استان در نشست‌های متعدد سند توسعه گیاهان دارویی، داروهای گیاهی و طب سنتی استان را تهیه و به‌زودی در نشست اقتصاد مقاومتی استان موردبررسی و تصویب قرار می‌گیرد.
محنایی گفت كه كهگیلویه وبویراحمد اكنون نخستین استانی كه در كشور سند توسعه گیاهان دارویی خود را تدوین كرده، كهگیلویه و بویراحمد است.
وی تصریح كرد: با بررسی كارشناسی در حدود 30 هكتار از منطقه تفریحی پارك جنگلی یاسوج باغ گیاه شناسی ایجاد خواهد شد.
**بهره وری شركت سینره از ظرفیت گیاهان دارویی
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت كهگیلویه وبویراحمد گفت كه نمود عینی در زمینه استفاده مطلوب و بهره وری مناسب از ظرفیت گیاهان دارویی در استان را تنها می توان در تولید محصولات شركت ملی سینره با تولید بیش از صدها محصول بهداشتی و آرایشی جستجو كرد.
داریوش دیودیده اظهار داشت كه سرمایه گذاری اولیه شركت طبیعت زنده و زردبند یاسوج با 2برند تجاری سینره و «این لی» افزون بر 500 میلیارد ریال است.
وی افزود: میزان صادرات محصولات این شركت سالانه افزون بر چهار میلیون دلار است.
دیودیده یادآور شد كه سال گذشته افزون بر30 تن انواع محصولات بهداشتی و آرایشی شركت سینره به كشورهای انگلیس، لبنان، افغانستان و برخی كشورهای دیگر حوزه خلیج فارس صادر شد.
وی همچنین از توسعه فعالیت ها و صادرات محصولات شركت طبیعت زنده یاسوج و برند سازی در برخی تولیدات آن از جمله مواد شوینده، مولتی ویتامین ها و غذایی در آینده نزدیك خبر داد.
دیودیده بیان كرد: شركت سینره یاسوج كه مواد اولیه خود را از گیاهیان دارویی در استان تهیه می كند تاكنون زمینه اشتغال بیش از 300 جوان تحصیلكرده در سطح استان و حتی كشور را فراهم آورده است.
وی گفت كه سال گذشته نیز از 6 محصول جدید از محصولات بهداشتی و آرایشی شركت دانش بنیان طبیعت زنده یاسوج (سینره) با عنوان «این لی» (INLY) رونمایی شد.
دیودیده افزود كه برند این 6 محصول با عنوان این لی در قالب 80 نوع از انواع محصولات آرایشی و بهداشتی تولید و روانه بازارهای داخلی و بین المللی شده است.
گزارشگر: حمید جهان**انتشار دهنده:حسینعلی راشكی
3016/8005
یاسوج - ایرنا- كهگیلویه وبویراحمد با 2 رویكرد ناسازگار، استانی محروم و كم برخوردار در عین حال سرشار و غنی از استعدادها، ظرفیت ها و گنجینه های ارزشمند و توسعه محور در بخش های گوناگون است.