به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا ، در چند روز گذشته برخی رسانه های داخلی، اقدام خارج از عرف برخی نمایندگان مجلس در مواجهه با «فدریكا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را دستاویزی برای انتقاد قرار داده اند. گرچه نوع رفتار در روز تحلیف در جامعه پسندیده نیست اما نمی توان به این بهانه موقعیت و اهمیت اتحادیه اروپا برای ایران را نادیده گرفت و از جایگاه هر یك از آن ها به ویژه نماینده اتحادیه اروپا فروكاست.
اتحادیه اروپا در سپهر سیاسی و اقتصادی ایران نقش چشمگیری دارد و پس از برجام نیز در هر دو جنبه بسیار فعال عمل كرده است. ایران هم در رشد اتحادیه اروپا به عنوان یك بازیگر سیاسی در عرصه بین الملل در سال های 2003 و 2015 (در موضوع هسته ای) بسیار نقش داشت.
ذكر این نكته ضروری است وقایعی كه در مجلس اتفاق افتاد به هیچ عنوان نمی تواند دلیلی بر نادیده گرفتن جایگاه اتحادیه اروپا به ویژه در مورد اجرای توافق هسته ای باشد.
**برجام توافقی در اندازه های جهانی
بسیاری تحلیلگران ادامه روند و اجرای تهدیدهای رئیس جمهوری آمریكا در ضدیت با برجام را برای جهان بسیار خطرناك می دانند. پیامدهای اقدام نسنجیده ترامپ تنها به آمریكا یا دوطرف برجام خلاصه نمی شود و ممكن است ابعادی وسیع را در بر گیرد.
نشریه «پلتیكو» در این زمینه تحلیلی را از رویكردهای ترامپ نسبت به ایران و برجام ارائه كرد و عنوان داشت كه خروج ایالات متحده از توافق هسته ای با تهران، غرب را با چالش های مهمی روبرو می كند. این اقدام آمریكا تنها در خاورمیانه بازتاب نخواهد داشت بلكه مهمترین پیامد آن عمیق تر شدن بحران هسته ای كره شمالی و بی ثبات ناشی از بی اعتمادی به آمریكا است.
این تحلیل اعتقاد دارد گرچه واشنگتن بیش از حد در این مساله به چین تكیه كرده است اما اگر ترامپ برجام را نقض كند و نیّت واقعی خود را كه تغییر حكومت كره شمالی است دنبال كند، آخرین امیدها برای حل مسالمت آمیز موضوع نابود می شود.
در واقع به باور تحلیلگران مسائل راهبردی ترامپ با از كار انداختن برجام بحرانی را میان ایالات متحده و جهان به راه می اندازد. علت این رخداد در آن است كه مولفه های گوناگون و پرشماری در دستیابی به توافق هسته ای دخالت داشتند.
نشریه «فارین پالسی» در گزارشی تاكید كرد باید به ترامپ یادآوری شود كه برجام، توافقی دوجانبه و تنها میان ایران و آمریكا نیست، بلكه كشورهای اروپایی در كنار روسیه و چین نیز در دستیابی به آن سهم داشتند.
شواهد امر حاكی از آن است كه دولت آمریكا به دنبال پیداكردن راهی برای نقض توافق هسته ای با ایران است. به اعتقاد این نشریه آمریكایی كشورهای نقش آفرین در این توافق به ویژه اروپا این فرصت را در اختیار دارند تا در مقابل ترامپ حركتی را انجام دهند و مانع رویكرد ترامپ و نابودی توافق شوند.
**نقش اروپا در توقف ترامپ
اروپا به تدریج و با سرعت اندك در حال تقویت زیرساخت های سیاسی خود برای نقش آفرینی بیشتر در عرصه های مهم بین المللی است. بسیاری تحلیلگران و رسانه ها نقش، جایگاه و توان اروپا برای ایجاد موازنه و حفظ ثبات درعرصه بین المللی را قابل توجه ارزیابی می كنند. نشریه معتبر فارین پالسی هم به این پرسش پرداخت كه متحدان آمریكا چگونه می توانند مانع «دونالد ترامپ» شوند. گزارش تاكید كرد اكنون نوبت به اروپا رسیده است تا توافق هسته ای با ایران را نجات دهد.
این گزارش نوشت به دنبال تنش در كاخ سفید بر سر اجرای توافق هسته ای از سوی ایران، دونالد ترامپ اعلام كرده است تا ماه اكتبر (مهرماه ) پایبند نبودن ایران به توافق هسته ای را اعلام می كند. وی كه نارضایتی خود را از وزارت امور خارجه آمریكا پنهان نمی كند تصریح كرد: باید دلیلی را علیه ایران پیدا كنند. اما بی توجهی به توافق هسته ای چالش ها و خطرات گوناگونی را به همراه خواهد داشت كه یكی از آن ها رو در رویی با ایران است.
این گزارش تاكید می كند اروپایی ها با بهره برداری از شجاعت سیاسی خود می توانند مسیری مستقل از ترامپ را طی كنند و توافق را نجات دهند؛ اتحادیه اروپایی می تواند منافع آمریكا و اروپا از برجام را تضمین نماید. بنابراین آن ها باید اعلام كنند كه اتحادیه در صورت خروج آمریكا از توافق، پیرو ترامپ نخواهد بود. در واقع قاره سبز باید برای واشنگتن مشخص كند در این شرایط به همكاری های آتی آن ها با ایالات متحده و از جمله جایگاه دلار در جهان آسیب جدی وارد می كند.
رویكرد مقام های حامی تحریم در ایالات متحده به گونه ای است تا زمانی كه احساس نكنند اعتبار دلار در عرصه بین المللی تهدید می شود به تحریم های خود ادامه می دهند. فارین پالسی تاكید دارد منافع آمریكا و اروپا نباید اسیر دیدگاه های ایدئولوژیك در كاخ سفید شود.
تارنمای تحلیل «لوبلاگ» نیز در گزارشی با عنوان تاثیر ترامپ بر روابط ایران و اتحادیه اروپا نوشت: اتحادیه اروپا توافق هسته ای بین ایران و اعضای شورای امنیت به علاوه آلمان را موفقیتی چشمگیر در روابط بین المللی و دیپلماسی این اتحادیه می داند. كمیته امور خارجی پارلمان اروپایی اعتقاد دارد كه اتحادیه اروپا به اعمال فشار خود بر ایالات متحده ادامه می دهد تا به طور كامل و عملی توافق برجام را اجرا كند.
بسیاری از كارشناسان آمریكایی به ترامپ هشدار داده اند كه دشمنی بی وقفه وی با ایران و توافق هسته ای با وجود تایید پایبندی ایران به برجام تنها موجب انزوای واشنگتن می شود. این كارشناسان اعتقاد دارند تعهد اروپایی ها به ادامه اجرای برجام، انتقادهایی كه اكنون از ترامپ می شود را بیشتر خواهد كرد.
بر اساس این تحلیل، اروپا پیش از این پیام های سیاسی مهمی را در مورد رویكردهای سیاسی و بین المللی ترامپ بیان داشته است. نخست اینكه اروپا دریافته كه رفتار ایران بسیار بیشتر از متحد فراآتلانتیكی آن در راستای تحكیم حاكمیت قوانین بین المللی است. علاوه بر این اروپا با امتناع از دنباله روی كردن از آمریكا - در زمینه حمایت از عربستان و دشمنی با ایران- استقلال استراتژیك خود را به نمایش گذاشته است. در این شرایط اروپا می تواند نگاه متفاوتی را در مورد تحولات منطقه خاورمیانه ارائه دهد كه منافع مشروع همه طرف ها را در یك سیستم امنیت جمعی مورد توجه قرار می دهد.اروپا پیشتر نارضایتی خود را نسبت به سفر و رویكرد ترامپ به خاورمیانه نشان داده بود.
از طرف دیگر نگاه تند ترامپ به اروپایی ها (در زمینه پرداخت هزینه های دفاعی و برخی رفتارهای دیگر) واكنش تند سیاستمداران اروپایی به ویژه در آلمان را به دنبال داشت. به همین دلیل «آنگلا مركل» صدراعظم این كشور از نیازهای جدید اروپا د مسائل سیاسی و امنیتی سخن گفت. شرایط كنونی هشداری است نسبت به چالش های موجود در روابط فراآتلانتیكی ترامپ و افزایش استقلال امنیتی اروپا.
بنابر این تحلیل، اكنون برای اتحادیه اروپا آسان تر است كه از رویكردهای تند ضد ایرانی ترامپ فاصله بگیرد. نگرش توهین آمیز ترامپ به اروپا بدون تردید باعث رویكرد ضد آمریكایی اعضای پارلمان اروپایی و اعمال فشار بر این كشور شده است. به اعتقاد تحلیلگران اروپا می تواند از این برگ برنده برای مجبور كردن دولت آمریكا در اتخاذ سیاست های منطقی استفاده كند.
پژوهشم**9130**1601**خبرنگار: حسین عباسی نسب** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.
تهران-ایرنا- تحلیلگران مسائل راهبردی اعتقاد دارند «برجام» توافقی چند جانبه و بین المللی است كه نابودی آن از سوی آمریكا پیامدهای نامناسبی را برای جهان دارد؛ اروپا می تواند و ناچاراست مانع رویكردهای تند ترامپ در این زمینه شود.
