گیلان گردان آگاه هستند كه در رهسپاری جاده های این استان تنها رخ نمایی رنگ رنگ طبیعت در دو سوی جاده ها هویدا نیست بلكه به ذوق هنر گیله مردان و گیله زنان، هزار رنگ طبیعت استان در بافته های حصیری ، گلیم ، بامبو بافی و ... رسوخ كرده و سراسر شوق و شگفتی هدیه می بخشد.
امروز، تنها جاده های گیلان به نشان صنایع دستی استان رنگین نیست بلكه اگر گاه در غروب جمعه ای، هوای تماشای رنگ و قدمت به سرت بزند، می توان راهی سبزه میدان شد و در محله كهن پیرسرای رشت، در گذشته قدم زد و حین لذت رنگ، پای صحبت تولیدكاران صنایع دستی گیلان نشست.
نسبت به گذشته اندكی دلخوش ترند اما خشنود نیستند، می گویند صنایع دستی چینی آفتی است به جان تولیداتشان، هر چند آنان كه رنگ و بوی اصالت می شناسند، چینی ساز ها را پس می زنند.
پدربزرگ گیلانی كه ذوق و اصالت و قدمت از مغازه قدیمی اش پیداست قاشق های چوبی را سمباده می زند، روی خوش به مصاحبه نشان نمی دهد، حین خرید سینی چوبی اخم در هم می كشد و می گوید: اگر طرز نگهداری از آن را می دانی بخر، مطیع می شوم و می خواهم توضیح دهد.
چهره اش پس از توضیح خواستن راجع به هنرش، گشوده می شود و می گوید: این رنج و هنر دو عنصر خاموشند با صبر و صفا، كنار هم می جوشند در كوره روزگار، چون پخت شدند آن گاه لباس عافیت می پوشند.
وی ادامه می دهد: این ها دست ساخته های چینی نیست كه حس مادی به تو بدهند، روح دارند .
كلامش از دل بر می آید، گویی راجع به پاره ای از وجودش می گوید و جدی تر توضیح می دهد: سینی را كه بردی خانه اول به روغن نرم چربش می كنی، بعد می شویی و بعد از آن استفاده می كنی؛ مبادا كه ترك بردارد.
می پرسم مگر شما هم ساخته چینی دارید؟ باز ابرو كنش می كند و می گوید: مشتریان من اصالت سرزمین خویش را می خواهند نه حس سود جویی را ، دست ساخته های چینی اینجا لباس عافیت نمی پوشند.
یكی از مشتریان مغازه پیرمرد گیلانی، ژیلا طهماسبی، گردشگری است كه خود را شیفته صنایع دستی توصیف می كند و به خبرنگار ایرنا می گوید: گذرم به كشورهای زیادی افتاده است، متاسفانه دست ساخته های چینی بدلیل ارزان بودن نیروی كار و پیشرفت در كپی و مجهز بودن به فناوری، در بیشتر كشورها رسوخ كرده اما گردشگران آگاه حاضرند هر چند با قیمتی گران تر، تولیداتی بخرند كه اصالت و روح آن سرزمین در تولیداتشان رسوخ كرده است.
وی معتقد است: فعالیت های فرهنگی در این زمینه كارساز است و باید پویشی شكل بگیرد كه خرید صنایع دستی چینی اصالت نیست، به حتم فرهنگسازی در این زمینه یاریگر تولید كنندگان صنایع دستی و همچنین آگاه ساختن گردشگران خواهد شد.
سپیده صادقی همراهی می كند و می گوید: بازار ماسوله بیداد صنایع دستی چینی است، هر چند كه نمی توان نام صنعت دست بر آنها نهاد چرا كه ماشینی محض و فاقد اصالت است اما متاسفانه بدلیل ارزان بودن، گوی رقابت را ربوده اند.
وی ادامه می دهد: ناراحت كننده است كه در كنار عروسك های بافتنی ماسوله كه نمادی از این شهرك تاریخی است، بر عروسك باربی غربی لباس محلی پوشیده اند و بفروش می رسانند.
صادقی معتقد است آنان كه صنایع دستی را بواسطه اصالت و قریحه می خواهند، لباس عافیت بر تن اقلام ماشینی و بی روح چینی نخواهند كرد.
مدیركل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری گیلان نیز در گفت وگو با ایرنا، وجود رقیبان خارجی در حوزه صنایع دستی با قیمت و كیفیتی پایین تر را آفت صادرات اقلام صنایع دستی استان می داند.
رضا علیزاده ادامه می دهد: در راستای رفع این معضل و به چرخش درآوردن چرخه های تولید صنایع دستی، ضروری است تا نوآوری در تولید و بازاریابی به شیوه نوین را در نقطه توجه برای صادرات این كالاها قرار دهیم.
وی توسعه و پیشرفت در صادرات صنایع دستی را مرهون همت و تلاش هنرمندان این حوزه می داند و می گوید: ایجاد بازارچه های عرضه محصولات صنایع دستی، رفع مشكلات بیمه ای هنرمندان این حوزه، حمایت های تسهیلاتی ،اختصاص زمین برای ساخت مجتمع های صنایع دستی و نیز حمایت های گمركی مهمترین نیاز فعالان حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی است و تحقق این نیازمندی ها با تعامل و تامل جمعی مرتفع می شود.
علیزاده بر لزوم توجه به علائق مشتریان و نیز بررسی روند بازارهای جهانی در حوزه فروش اقلام صنایع دستی تاكید كرد و گفت: گیلان مهد هنردوستان و علاقمندان به فرهنگ و هنرهای سنتی است، لذا باید كوشید تا نسل جوان با این هنر اصیل آشنا شود و در راستای توسعه این داشته های ارزشمند گام نهاد.
وی با اشاره به افزایش صادرات و حضور گردشگران خارجی در استان تاكید كرد: تدبیر و امیدآفرینی دولت یازدهم، دروازه های گیلان را به روی دنیا گشوده اما مشكلاتی همچنان باقی است كه رفع آنها ، نیازمند حمایت هایی در عرصه ملی است.
از 90 رشته صنایع دستی گیلان، 71 رشته فعال است و تاكنون شش هزار و 298 هنرمند هنرهای سنتی و صنایع دستی استان بیمه شده اند.
تاكنون 64 محصول از اقلام صنایع دستی گیلان نشان مرغوبیت و همچنین شش كالا نشان یونسكو دریافت كرده‌اند كه این، افتخاری در حوزه فرهنگ و هنر استان است.
همچنین چادرشب و گلیم گیلان نشان جغرافیایی كسب كرده و تاكنون هشت استاندارد ملی نیز در چهار رشته در حوزه تولید رشتی دوزی، مرواربافی، چادرشب بافی و سفال سنتی گیلان دریافت شده است.
گزارشگر: مرضیه ضامن ** انتشاردهنده: امیرحسین كبیری
1881/2007
رشت - ایرنا - یافته های تاریخی، قدمت صنایع دستی استان گیلان را به سبب ذوق و اصالت، گواه هزاران ساله می دهد اما امروز ساخته های شكننده چشم بادامیان چینی، دغدغه ای برای میراث داران این یادگاران كهن هستند.
