اجراي سياست هاي كلي جمعيت در وزارت بهداشت تشريح شد/ غربالگري 15بيماري ژنتيك

به گزارش ايرنا از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، محمد اسماعيل روز يكشنبه درباره اجراي سياست هاي كلي جمعيت در طرح تحول سلامت افزود: اين سياست ها تحت عنوان جمعيت، سلامت باروري و فرزندآوري است دربند شماره 10 طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت اجرا شد و شامل سلامت نوزادان، سلامت كودكان، سلامت نوجوانان، سلامت جوانان، سلامت مادران، سلامت ميانسالان، سلامت سالمندان و ژنتيك اجتماعي است.
وي با اشاره به گسترش پوشش برنامه هاي پيشگيري و كنترل بيماري هاي ژنتيك كه راستاي اجراي سياست هاي كلي جمعيت اجرا مي شود، گفت: 15 گروه از بيماري هاي ژنتيكي مهم از طريق خدمات شناسايي (غربالگري)، مشاوره، تشخيص و مراقبت ژنتيك دريافت مي كنند، اين بيماري ها شامل بيماري هاي متابوليك ارثي، ناهنجاري هاي مادرزادي و سندرم داون، تالاسمي ماژور، هموفيلي، نقص لوله عصبي، ناشنوايي ارثي، بيماريهاي عروق كرونر فاميلي، سرطان برست و كولون ارثي است.
مطلق ادامه داد: در اين برنامه خدمات در قالب بسته هايي به گروه هاي سني كودكان، نوجوانان، جوانان، ميانسالان، باروري سالم و مادران ارائه مي شود كه به صورت فراگير در دسترس جمعيت هدف شهري و روستايي كشور قرا گرفته است.
وي گفت: همچنين غربالگري در زمان ازدواج بيماري تالاسمي، به تمام بيماري هاي ژنتيك قابل غربالگري در زمان ازدواج مانند هموفيلي، دوشن، تالاسمي ماژور، بيماري هاي متابوليك ارثي، ناشنوايي و نابينايي ارثي و غيره گسترش يافته و اجرايي شده است كه با انجام اقدامات فوق ميزان بروز بيماري هاي ارثي ژنتيكي و ناهنجاري هاي بدو تولد در كشور هم اكنون به 44 در هزار تولد زنده و ميزان بروز تالاسمي به يك در 10 هزار تولد زنده كاهش يافته است.
مطلق در مورد توسعه زير ساخت هاي برنامه ژنتيك اجتماعي اظهاركرد: در نظام سلامت با توسعه كمي و كيفي خدمات و از طريق ارتقاي پوشش آموزش پزشكان مشاور ژنتيك، مشاوره ژنتيك به تمام دانشگاه هاي علوم پزشكي اذغام شده و در نتيجه به فراهم شدن خدمت مشاور ژنتيك براي تمام جمعيت كشور در قالب شبكه هاي بهداشتي منجر شده است.
وي ادامه داد: همچنين بومي سازي خدمات تشخيص ژنتيك بيماري هاي ارثي ژنتيكي هدف در كشور (شامل تكنولوژي سلولي و مولكوليNGS arrey و CGH و MSMS) بيماري هاي متابوليك ارثي، ناشنوايي ارثي، نقص ايمني، ناهنجاري هاي مادرزادي نيز صورت گرفته است. با اين اقدامات پوشش خدمت مشاوره ژنتيك در كشور در حال حاضر 85درصد است.
مديركل دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت درباره سلامت نوزادان كه بند 6 از سياست هاي كلي جمعيت است، افزود: اين برنامه شامل برنامه مراقبت از نوزادان پر خطر در منزل، اجراي برنامه مراقبت تكاملي يگانه نوزاد، تاسيس بانك شير مادر و استقرار سامانه ثبت تولد، مرگ و بستري است.
وي درباره برنامه مراقبت از نوزادان پر خطر در منزل گفت: اين برنامه مجموعه اي از فرآيندهاي مراقبت نوزاد پرخطر است كه پس از ترخيص در محل سكونت نوزاد با هدف شناسايي خطرات، ارجاع و درمان به موقع آنها انجام مي شود.
مطلق افزود: بر اساس مستندات موجود و مطالعات انجام شده، اجراي اين برنامه سبب كاهش مرگ و مير قابل توجه در نوزادان پرخطر خواهد بود. در مرحله اوليه اين برنامه در سه دانشگاه علوم پزشكي اصفهان، تبريز و گيلان در حال اجرا است. پس از پايان اين مرحله برنامه به سراسر كشور گسترش خواهد يافت.
مطلق درمورد اجراي برنامه مراقبت تكاملي يگانه نوزاد بيان داشت: براي نوزاد نارس، برنامه بستري در بخش هاي مراقبت ويژه با هدف پيشگيري از عوارض تكاملي و عصبي نوزادان پر خطر در بيمارستان ها و مراكز درماني منتخب اجرا مي شود. اين برنامه هم اكنون در 31درصد بخش هاي مربوطه اجرا مي شود و در حال گسترش به 50 درصد بيمارستان هاي كشور است.
مدير كل دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت تاسيس بانك شير مادر را راهي در جهت گردآوري، فرآوري آماده سازي و ايمن سازي شير مادر اهدايي قلمداد كرد و افزود: مركز مراقبت تغذيه وريدي نوزادان با وظيفه آماده سازي بسته هاي غذايي وريدي ويژه نوزادان بيماري ايجاد شده است كه قادر به تغذيه از راه خوراكي نيستند. اين فعاليت در ابتدا در بيمارستان الزهرا (س) تبريز آغاز شد و در حال توسعه و گسترش در دانشگاه هاي علوم پزشكي مشهد و اصفهان است.
مطلق گفت: استقرار سامانه ثبت تولد، مرگ و بستري نوزادان در همه دانشگاه هاي علوم پزشكي كشور با پوشش 90تا 100 درصدي براي رصد وضعيت مراقبت هاي نوزاد از بدو تولد تا ترخيص است و در صورت مرگ با شناسايي علل راه را براي مداخله هاي لازم هموار مي كند.
وي برنامه سلامت كودكان كه بندهاي يك، 3 و 4 ازسياست هاي كلي جمعيت است را به صورت اجراي فازهاي يك و 2 پروژه پيشگيري از حوادث كودكان، راه اندازي مراكز جامع تكامل كودك، مرحله آزمايشي برنامه رشد و تكامل همه جانبه دوران ابتداي كودكي و شروع تغذيه با شير مادر در ساعت اول پس از تولد، معرفي كرد.
وي گفت: باهدف اجراي فازهاي يك و2 برنامه پيشگيري از حوادث كودكان، اين برنامه در مرحله اول در دانشگاه هاي علوم پزشكي بيرجند، گناباد، كرمانشاه، جيرفت، بندرعباس، خرم آباد و شهيد بهشتي با بررسي وضعيت مصدوميت هاي شايع در 7 منطقه (7 شهرستان از 7 دانشگاه علوم پزشكي) كشور از نظر شاخص هاي مرتبط با ارتباطات (باورها و كنش هاي فرهنگي و اجتماعي) پرداخته شد.
وي افزود: در مرحله دوم پروژه پيشگيري از حوادث در كودكان، سوختگي در دانشگاه علوم پزشكي بيرجند، سقوط در گناباد و مسموميت در كرمانشاه اجرا شد.
مطلق درباره راه اندازي مراكز جامع تكامل كودك گفت: در دانشگاه هاي علوم پزشكي شهيد بهشتي، اصفهان، شيراز، مشهد، تبريز، همدان، خوزستان در راستاي 6 بخش ارتقاي تكامل، غربالگري، تشخيص اختلال تكاملي، مديريت اختلال تكاملي، توانبخشي كودكان طراحي شده و در حال اجراست.
مدير كل دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت ادامه داد: اين مراكز، ساختاري جامع دارد كه با بهره گيري از امكانات موجود خدمات تكاملي بين رشته اي از حوزه فوق تخصصي اعصاب و فوق تخصصي روانپزشكي كودكان گرفته تا روانشناسي، گفتار درماني، شنوايي سنجي، كاردرماني را ارائه مي دهد.
وي با بيان اينكه مرحله آزمايشي برنامه رشد و تكامل همه جانبه دوران ابتداي كودكي در دانشگاه هاي علوم پزشكي قزوين، كردستان، لرستان، بيرجند، اردبيل و هرمزگان اجرا مي گشود، تصريح كرد: فاز اول پايلوت كشوري كه امكان سنجي Feasibility study و بستر سازي براي مداخلات اساسي است، از حدود 1.5 سال قبل شروع شد و تاكنون در شهرستان تاكستان از دانشگاه علوم پزشكي قزوين آغاز شده و ادامه دارد. با اجراي اين برنامه اساسي ترين گام ها در راستاي ارتقاي كيفيت جمعيت از آغازين روزهاي زندگي برداشته خواهد شد.
مطلق با اشاره به اينكه شروع تغذيه با شير مادر در ساعت اول پس از تولد و هم آغوشي مادر و نوزاد از اولين دقايق تولد از مهمترين اقدامات براي تغذيه انحصاري با شير مادر است، گفت: در اين راستا ابتدا بيمارستان شهيد اكبرآبادي به عنوان مركز كشوري آموزش انتخاب و تجهيز شد و با برگزاري 13 كارگاه كشوري، بيش از 400 نفر از كاركنان دخيل در زايمان و شير مادر متشكل از تيم هفت نفره (متخصص بيهوشي، متخصص زنان، متخصص كودكان، مدير گروه سلامت خانواده، كارشناس شير مادر حوزه درمان، كارشناس شير مادر حوزه بهداشت و كارشناس شير مادر بيمارستان منتخب از هر دانشگاه) آموزش هاي لازم را دريافت كردند.
وي افزود: اقدام براي شروع تغذيه با شير مادر در ساعت اول تولد يكي از مداخلاتي است كه سبب ارتقا شاخص تغذيه انحصاري با شير مادر از 53.1 درصد در سال 1389 به 53.7 درصد در سال 1394 شده است.
مدير كل دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت گفت: برنامه سلامت نوجوانان در بندهاي يك، 4 و 5 از سياست هاي كلي جمعيت مطرح شده است كه با برنامه هايي همچون برنامه مدارس مروج سلامت و آموزش و مشاوره بلوغ و سلامت باروري به دانش آموزان دختر و پسر سن بلوغ اجرا مي شود.
وي بيان كرد: برنامه مدارس مروج سلامت، پيش از سال 1392 به صورت آزمايشي با هدف ارتقاي كيفيت مدارس كشور و همگامي آموزش با ابعاد مختلف سلامت (جسمي، رواني، اجتماعي و معنوي) آغاز شد.

*بيش از 19 هزار مدرسه به عنوان مروج سلامت پذيرفته شدند
وي گفت: با اجرايي سازي سياست هاي كلي جمعيت و طرح تحول سلامت سرعت تبديل مدارس موجود به مدارس مروج سلامت به طور چشمگيري (و به ميزان 100درصد) افزايش يافت. هم اكنون بيش از 19 هزار مدرسه در كشور به عنوان مدرسه مروج سلامت پذيرفته شده اند. همزمان با آغاز پروژه مدارس مروج سلامت، پايش و ارزشيابي آنها نيز در دستور كار قرار گرفت.

*يك ميليون جوان درباره معيارهاي همسر گزيني مناسب آموزش ديدند
مطلق درباره برنامه سلامت جوانان كه بندهاي يك، 2 و 6 ازسياست هاي كلي جمعيت را تشكيل مي دهد، گفت: آگاه سازي جوانان ازفوايد ازدواج سالم و آسان با استفاده از ظرفيت هاي محيطي و همكاري نزديك حوزه هاي علميه و دانشگاه هاي علوم پزشكي براي ارتقا دانش، نگرش و عملكرد ايشان در تشكيل خانواده سالم و تحقق رويكرد سلامت همه جانبه و انسان سالم در حوزه سلامت جوانان انجام شد.
وي ادامه داد: 700 هزار دانشجو در پويش ها و سمينارهاي منطقه اي ترويج ازدواج سالم در سراسر كشور آموزش هاي لازم را دريافت كردند. ميانگين ارتقاي آگاهي گروه هدف از 65درصد پيش از دريافت آموزش ها به بيش از 90درصد پس از آموزش ها ارتقا يافت. همچنين يك ميليون جوان در باره معيارهاي همسر گزيني مناسب بر مبناي سلامت آموزش ديدند.
مديركل دفترسلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت درباره بندهاي يك، 2، 3، 4 و 6 از سياست هاي كلي جمعيت كه به باروري سالم و جمعيت اشاره دارد، گفت: ارتقاي رضايتمندي زوجين از زندگي زناشويي با توجه به اهميت قابل توجه در پايداري خانواده به عنوان يك اولويت مدنظر قرار گرفته است.
وي ادامه داد: در اين راستا بسته تامين خدمات سلامت زناشويي براي زوجين تا 5 سال پس از ازدواج (مداخله و ارجاع) در راستاي ارتقاي رضايتمندي زوجين از زندگي زناشويي بسته خدمات مورد نياز در سطح اول تدوين شده است و 60 مربي منطقه اي براي آموزش هزار ارائه دهنده خدمت تربيت شده است كه براساس برنامه زمانبندي ابلاغي مقام وزارت و نيز كارگروه ملي كنترل و كاهش طلاق اين خدمت تا پايان سال جاري در كشور استقرار خواهد يافت.
مطلق با بيان اينكه مشاوره فرزندآوري از جمله اقداماتي است كه در راستاي اجرايي سازي سياست هاي كلي جمعيت از سال 1393 در سيستم ارائه خدمت ادغام شده است، تصريح كرد: در اين برنامه به زوجين بدون فرزند، زوجين تك فرزند و زوجيني كه تعداد فرزندان آنها در حال حاضر از تعداد دلخواه فرزندان آنها كمتر است، خدمت مشاوره فرزندآوري ارائه مي شود كه تا پايان سال 1395 حدود 60درصد از جمعيت گروه هدف اين برنامه را تحت پوشش خود قرار داده است.
وي گفت: شناسايي زودرس زوجين با احتمال ناباروري با توجه به اهميت تشخيص زودرس اختلالات ناباروري در ارجاع و درمان به هنگام اين مشكلات، برنامه شناسايي زودرس زوجين در معرض احتمال ناباروري در سامانه سيب ادغام و بسته ارايه خدمات باروري سالم، تشخيص و شناسايي احتمال ناباروري را در زوجيني كه پس از گذشت دو سال از ازدواج تاكنون فرزندي نداشته اند را مورد ارزيابي قرار مي دهد.
مطلق درباره پيشگيري از ناباروري هاي اكتسابي نيز اظهارداشت: با توجه به شيوع 20درصدي ناباروري و قابل پيشگيري بودن برخي ناباروري ها، بر اساس اولويت هاي آموزشي و و مداخله اي، چهار بسته آموزشي شيوه زندگي و ناباروري، سن و ناباروري، اندومتريوز و ناباروري و تخمدان پلي كيستيك تدوين و در اختيار گروه هاي هدف قرار گرفت و در اين راستا بالغ بر 4 ميليون و 500 هزار زوج واجد شرايط باروري تا پايان سال 1395 آموزش هاي مرتبط را دريافت كرده اند.
مديركل دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با بيان اينكه بايد از تك فرزندي پرهيز كرد، گفت: با توجه به شيوع 19درصدي خانوارهاي داراي يك فرزند، آموزش زوجين درباره پيامدها و عواقب تك فرزندي با هدف تشويق زوجين به پرهيز از تك فرزندي از سال 1394 آغاز شد و در سال هاي 1394 و 1395 بالغ بر يك ميليون زوج از آموزش هاي لازم بهره مند شده اند. اين شاخص معادل حدود 30درصد خانوارهاي واجد شرايط است.
مطلق درباره بندهاي 2 و 6 از سياست هاي كلي جمعيت كه به سلامت مادران مي پردازد، گفت: كاهش شاخص مرگ مادران در راستاي تحقق اهداف و تعهدات ملي و سياست هاي كلي جمعيت و سلامت است كه بر اساس گزارش نظام كشوري مراقبت مرگ مادري و با هدف كاهش مرگ و مير ناشي از عوارض بارداري و زايمان و جلوگيري از مرگ هاي مشابه، شاخص سال 1395 را معادل 18.1 مرگ در هر 100 هزار تولد زنده گزارش كرده اند كه تداوم روند رو به بهبود سال هاي گذشته را نشان مي دهد.
وي درباره افزايش زايمان طبيعي و كاهش سزارين انتخابي گفت: به منظور توانمندسازي مادران و آماده شدن براي زايمان ايمن برگزاري كلاس هاي آمادگي زايمان از سال 93 در حوزه بهداشت در راستاي ترويج زايمان طبيعي و كاهش سزارين آغاز شد و بيش از 70 درصد مادران شركت كننده در اين كلاس هاي زايمان طبيعي داشته اند. در واقع سزارين از 51.3 درصد در سال 93 به 49.8 درصد در سال 94 كاهش يافته است.
مطلق گفت: اجراي برنامه پيشگيري از انتقال HIV از مادر به نوزاد (PMTCT ) به منظور كاهش انتقال ويروس و بيماري ايدز، پيشگيري از بارداري هاي پرخطر و كاهش عوارض ناشي از بارداري و زايمان در مادر و نوزاد است. اين برنامه از سال 1393 در 16 دانشگاه آغاز شد و از سال جاري در تمام دانشگاه ها اجرا مي شود. در قالب اين برنامه 65 مادر اچ آي وي مثبت پيدا شده كه تنها در يك مورد نوزاد مثبت شده است.
وي با بيان اينكه راه اندازي سامانه كشوري ثبت اطلاعات مادر و نوزاد در راستاي كاهش عوارض شديد بارداري و زايمان و دسترسي آنلاين به اطلاعات مادر و نوزاد در هنگام زايمان است، گفت: از سال 1387 اين سامانه طراحي و در تمام دانشگاه هاي علوم پزشكي اجرا مي شود. با توجه به پوشش حداقل 95 درصدي اين سامانه، دقت و كاربردي بودن آن، سازمان ثبت احوال نيز در حال تامين مقدمات برقراري ارتباط بين اين سامانه و سيستم ثبتي ثبت احوال است.
مدير كل دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت درباره سلامت ميانسالان كه بند شش از سياست هاي كلي جمعيت را دربردارد، خاطرنشان كرد: در راستاي ارائه خدمات سلامت به ميانسالان در گروه سني زنان و مردان 59-30 سال با توجه شاخص هاي سلامت و مرگ زود هنگام در گروه سني مذكور، بسته ارائه خدمات سلامت ميانسالان كه دربردارنده اولويت هاي خدمات سلامت براي اين گروه بوده است، تهيه و با ادغام در بسته خدمات بهداشت عمومي، ارائه خدمت آن براي گروه تحت پوشش آغاز شد كه پوشش اين خدمت از ميزان حدود 12درصد در سال 1393 به حدود 50درصد در سال 1395 افزايش يافته است. (از 3 ميليون نفر به 13 ميليون و 500 هزار نفر)
مطلق با بيان اينكه بند هفت سياست هاي كلي جمعيت به سلامت سالمندان تعلق دارد، گفت: ادغام سلامت سالمندان در طرح تحول سلامت در راستاي حفظ و ارتقاي سلامت سالمندان و تامين خدمات سلامت براي آنها، خدمات سلامت عمومي مورد نياز در سطح اول در سطح شبكه هاي بهداشتي و درماني براي اين گروه سني تامين شد و همچنين با توجه به وجود بستر پزشك خانواده در دو استان فارس و مازندران، خدمات مربوطه در اين دو استان نيز در مجموعه خدمات پزشك خانواده ادغام شد.
وي درباره ادغام سلامت سالمندان در نظام نرم افزاري سلامت (سيب) گفت: با توجه به فراگيري نظام ثبت الكترونيكي برپايه اينترنت در نظام سلامت و در راستاي حفظ و ارتقاي سلامت سالمندان، همگام با توانمندسازي مجموعه ارائه دهندگان خدمت، خدمات سلامت گروه هدف مربوطه در اين سيستم نرم افزاري (سامانه سيب) ادغام شد.
مدير كل دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به بندهاي يك و 6 از سياست هاي كلي جمعيت كه به ژنتيك اجتماعي پرداخته است، گفت: در اين راستا برنامه هاي گسترش پوشش برنامه هاي پيشگيري و كنترل و توسعه زير ساخت هاي برنامه ژنتيك اجتماعي را اجرايي كرده ايم.
دريافت خبر: افشين شاعري * انتشار: حسين فتح الهي
اجتمام 3063/1724