اين روزها زندگي ديگر شده و هجوم برندها گاه ميراث را هم مي بلعند اما اهتمام به هويت و حفاظت از ميراث ، فرهنگ است و اگرچه پاي افزار چموش اين روزها جاي كفش را نمي گيرد اما به حرمت هزاره ها و در كاربردهايي نوين ( كه بيشتر بهره از زيبايي و هنر دست است) حفظ شده و امروز به عنوان نمادي از شهرك تاريخي ماسوله كه بوي قدمتش از فرسنگ ها به مشام مي رسد به قوت آموزش ماندگار مي شود.
چموش پاي افزاري بي پاشنه است كه با چرم گاو دباغي شده ، كاموا، پارچه ، چسب و موم رنگين مي شود و نوع متداول آن داراي بندها و تسمه‌هاي بلند است كه به ساق پا پيچيده مي شود و ناخودآگاه تداعي گر زمان ميرزا كوچك خان جنگلي مي شود .
نوع ديگر چموش بدون تسمه و بند است ولي مانند نوع بند دار نوك عقابي و برگشته دارد و در گذشته روستاييان و دامداران و كشاورزان گيلاني از چموش استفاده مي‌كردند.
در كتاب سرزمين و مردم فومنات نوشتهˈكيوان پندیˈآمده است:چموش را غالبا از چرم ساده و بدون رنگ تهيه مي‌كردند، اما اگر مي‌خواستند كه چرم را رنگ كنند، از رنگ گياهي همچون رنگ پوست انار استفاده مي‌شد.
چموش اصيل را از چرم دباغي شدهˈ گاوميش براي مردان ˈيا بز ˈبراي زنان ˈمي‌ساختند و به همين دليل در مكان هايي كه دوخت چموش متداول بود،تشكيلات دباغي و دباغخانه رو به راه و دباغخانه‌هايي در حوالي چموش دوزان وجود داشت.
در گذشته نه چندان دور و قبل از رواج شيوه هاي نوين عمل آوري چرم،براي تهيه چرم مورد استفاده چموش،پوست گاو و بز را به دباغخانه مي آوردند،اول آن را نمك مي‌زدند، بعد در آهك مي‌خوابانيدند،سپس موي آن را بر مي داشتند و آن گاه در آب انار ترش پخته و در حوض مي‌انداختند تا پوست رنگ بگيرد.
بعد از آن چرم را روي تخت انداخته،لوله مي‌كردند،سپس در آب فرو مي‌كردند تا شوري آن برود،بعد در كنار هم آويزان مي‌كردند تا هوا خورده و خشك شود.
بعد از اين مرحله پوست را صاف مي كردند و دوباره در آب مي‌انداختند،آن وقت آن را روي تخت خوابانيده راˈشلفا ˈ(يك نوع ضربه زدن به پوست) مي‌زدند و محصول به عمل آمده را تحويل چرم‌فروشان و كفاشان مي‌دادند.
معاون صنايع دستي اداره كل ميراث فرهنگي ، صنايع دستي و گردشگري گيلان در گفتگو با خبرنگار ايرنا در خصوص اين پاي افزار سنتي بيان كرد: گيلان قطب گردشگري ايران و ماسوله قطب گردشگري گيلان است و در ميان گيرايي هاي ماسوله صنايع دستي آن با اقبال روبه رو شده كه عروسك هاي بافتني ماسوله و چموش دوزي يكي از پر مخاطب ترين هاست.
شلمان شاه محمدي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: صنعت چموش دوزي شهر تاريخي ماسوله موفق به دريافت مهر اصالت از سوي سازمان فرهنگي يونسكو شده است.
وي با تاكيد بر اشتغالزايي رشته هاي صنايع دستي اظهار كرد: ميراث تاريخي مان هويت ما است و به همين سبب دوره هاي آموزشي رايگان براي حفظ و ماندگاري رشته چموش دوزي برگزار مي شود.
شاه محمدي فروش محصولات صنايع دستي را يكي از دغدغه‌هاي هنرمندان دانست و خاطرنشان كرد:بازارهاي صنايع دستي و نمايشگاه ها فرصتي مناسب براي عرضه محصولات توليدي در حوزه صنايع دستي بوده كه طي سالهاي اخير در نقطه توجه اداره كل ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري گيلان قرار گرفته است.
از 90 رشته صنايع دستي گيلان 71 رشته فعال است و تاكنون شش هزار و 298 هنرمند هنرهاي سنتي و صنايع دستي استان بيمه شده اند.
تاكنون 64 محصول از اقلام صنايع دستي گيلان نشان مرغوبيت و همچنين شش كالا نشان يونسكو دريافت كرده‌اند كه اين خود افتخاري در حوزه فرهنگ و هنر استان است.
همچنين چادرشب و گليم گيلان نشان جغرافيايي كسب كرده و تاكنون هشت استاندارد ملي نيز در چهار رشته در حوزه توليد رشتي دوزي، مرواربافي، چادرشب بافي و سفال سنتي گيلان دريافت شده است.
رشتي دوزي ، لباس محلي ، چادرشب بافي ، خراطي ، چوب تراشي ، گره چيني ، نازك كاري ، منبت و معرق چوب ، حصيربافي ، بامبوبافي ، مرواربافي ، سفالگري ، كاشي معرق ، ميناي خانه بندي ، چلنگري ، قلمزني ، گليم بافي ، جاجيم بافي ، شال بافي ، نمد مالي ، جوراب بافي ، عروسك بافي و قلاب بافي برخي از هنرهاي سنتي و صنايع دستي گيلان است.
بالغ بر 21 هزار هنرمند صنايع دستي گيلان در بيش از 80 رشته فعاليت مي‌كنند.
ماسوله بعنوان يكي از بزرگترين قطب هاي گردشگري ايران نيازمند توجه بيشتر مسئولان كشوري و استاني است تا از طريق احياي آن، درآمدزايي حاصل از ورود گردشگر در اين منطقه محقق شود.
شهرك تاريخي ماسوله داراي 350 خانه تاريخي با قدمتي 800 تا هزار ساله است كه در سال 1354 با شماره 1090 در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است.
اين شهرك تاريخي و منحصربفرد داراي جلوه هاي خاص طبيعي است و با توجه به ويژگي هاي تاريخي ، جغرافياي ظاهري و اقليم خزري توأم با كوهستاني يكي از مهمترين سايت هاي ايرانگردي و جهانگردي در استان و حتي در ميان كشورهاي خاورميانه است.
ماسوله در 25 كيلومتري جنوب غربي شهرستان فومن و در 62 كيلومتري غرب مركز استان گيلان واقع است.
گزارشگر : ضامن **انتشار دهنده : بابايي
1881 /6030
رشت – ايرنا- ماسوله كهن است ، كهنه نمي شود ؛چموش و چموش دوزي كه نمادي از ماسوله است و تداعي گر پاي افزار ميرزا كوچك خان جنگلي ، اگر چه در كشاكش زمان مي رفت كه نابود شود، امروز به قوت اهتمام به صنايع دستي و هنرهاي سنتي و آموزش رايگان ماندگار شده است.