مسئول انجمن دوستداران ميراث فرهنگي ايذه روز يكشنبه در گفت و گو با خبرنگار ايرنا اظهار كرد: معبد باستاني شمي (خاستگاه مرد پارتي نگين موزه ايران باستان)در اين شهرستان به دست تعدادي از قاچاقچيان منفجر و تخريب شده است .
فرامرز خوشاب بيان كرد: بعد ظهر روز 15 شهريور 2 انفجار مهيب - ديناميت يا نظاير آن- در منطقه روي داد به طوري كه دود و خاك ناشي از اين انفجار در كل منطقه قابل رويت بود.
وي تاكيد كرد: تخريب در اين منطقه گسترده است اما تعيين ابعاد دقيق آن نياز به بررسي بيشتر دارد.
مسئول انجمن دوستداران ميراث فرهنگي ايذه با بيان اين كه اين منطقه در گذشته داراي نگهبان بود، بيان كرد: مدير كل فعلي اداره كل ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري نگهبان اين منطقه تاريخي را بعد از استخدام چند ماهه در ابتداي امسال اخراج كرد.
وي اظهار كرد: با توجه به اهميت جهاني معبد باستاني شمي، بارها با مدير كل ميراث تلفني و حضوري براي برگرداندن نگهبان و افزايش تعداد نگهبانان مذاكره شد اما به دلايل نامعلوم نگهبان محوطه فوق اخراج شد.
خوشاب افزود: در طي مدتي كه اين محوطه نگهبان داشت تنها يك يا 2 مورد گزارش حفاري محدود گزارش شد كه با حضور به موقع نگهبان قاچاقچيان نتوانستند كاري از پيش ببرند.
وي گفت: با توجه به انفجار مذكور — با بررسي و اطلاعات منتشره — با لجستيك قوي و احتمالا يك باند سازمان يافته و حرفه اي قاچاقچيان فرهنگي مواجه هستيم كه در يك منطقه كاملا بن بست و قابل كنترل اقدام به چنين جنايت هايي مي كند.
مسئول انجمن دوستداران ايذه تصريح كرد: در محل فاجعه نيروهاي يگان حفاطت ميراث فرهنگي ايذه يك راس الاغ، موتور برق، يك دستگاه هلتي بزرگ ادوات حفاري از قبيل بيل و كلنگ كشف و ضبط كرده اند.
وي اظهار كرد: موضوع به صورت ويژه به نماينده مجلس، فرماندار شهرستان و استانداري خوزستان منعكس شده كه آنان قول همكاري و بررسي موضوع را دادند.
وي بيان كرد: يگان حفاظت ميراث فرهنگي خوزستان نيازمند ابزار و ادوات دفاعي و حفاظتي و حراستي ،وسايل نقليه متناسب با ماموريت هاي محوله و افزايش چهار برابري نيروهاي فعلي را دارد.
وي گفت: در گذشته نيز اين معبد همزمان با حضور باستان شناسان مورد سرقت قرار گفته بود، يك بار در حين حفاري هاي باستانشناسي هيئت ايتاليايي ،كوزه درون قبر حفاري شده ، شبانه به سرقت رفت.
خوشاب بيان كرد: هم اكنون هشدار مي‌دهيم محوطه هاي باستاني ايذه از جمله محوطه باستاني اشكفت سلمان و كول فرح نيز در معرض سرقت، حفاري و تخريب قرار دارند و مديران ميراث فرهنگي ومتوليان امر بايد پاسخگوي هرگونه تخريب ناشي از سهل انگاري در حفاظت ازاين محوطه ها در محاكم قضايي و در پيشگاه ملت شريف ايران باشند.
** هيچ گونه انفجاري رخ نداده است/ منطقه مورد نظر حفاران تاريخي نبوده است
درهمين حال رييس اداره ميراث فرهنگي ايذه با رد وقوع هرگونه انفجار در اين محوطه تاريخي به خبرنگار ايرنا گفت: محوطه مورد ادعا 'قلعه چُل قلعه' نام دارد كه يكي از چهار قلعه‌اي است كه در اطراف محوطه شمي واقع شده و در آن هيچگونه صداي يا شواهد انفجار شنيده يا ديده نشده است.
ايوب سلطاني تاكيد كرد: براساس بررسي محوطه اين مكان اصلا معبد نيست و هيچ نشانه تاريخي ندارد بلكه آنجا فقط يك دژ ديده‌باني بوده، حال نمي‌دانيم چه پشتوانه مطالعاتي پشت اين منطقه است كه اسم آن را معبد گذاشته‌اند.
وي تاكيد كرد: براساس كاووشهاي باستان شناسان در ايذه تنها ساختار معماري در اين منطقه وجود سه سكوي نيايشي در محوطه شمي به علاوه گورهاي خرپشته‌اي است.
رييس اداره ميراث فرهنگي ايذه با بيان اينكه يگان حفاظت در منطقه حضور داشته ، بيان كرد: تنها در روز چهارشنبه 15شهريور ساعت يازده ظهر معتمدين محلي اعلام كردند كه بر كوه 'بي لوا' چند حفار در حال حفاري بودند كه پس از 2.5 ساعت به محل رسيديم و در يك عمليات تعقيب و گريز با چهار حفار غير مجاز درگير شديم.
وي با اشاره به اينكه حفاران سلاح جنگي داشتند اقدام به درگيري وتيراندازي به سمت ما كردند، توضيح داد: پس از اين تعقيب و گريز چند ساعته حفاران متواري شدند و ادوات حفاري آن‌ها ضبط و طي صورت جلسه اي به پاسگاه پيون تحويل داده شد.
سلطاني ادامه داد: 2 چاله، به ترتيب به عمق يك متر و نيم متر در محل حفاري شده و به نظر مي‌رسد كه حفاران به چيزي دست پيدا نكردهاند.
وي گفت: منكر حفاري در منطقه نيستيم چراكه حفاري آثار تاريخي در همه جاي كشور انجام مي‌شود و يك اپيدمي ملي است اما مساله اين است كه مشكل كمبود نيرو يگان حفاظت داريم و اين يك واقعيت است.
رييس اداره ميراث فرهنگي ايذه افزود: مساله كمبود نيروي حفاظت نيز يك موضوع كشوري است كه بايد به شكل ملي حل شود.
به گزارش ايرنا 79 سال پيش وقتي «آرول اشتاين»مجارستاني، طراح برنامه‌هاي «جاده‌هاي كهن» با قاطر به سمت «مال‌مير»(لرستان كنوني) مي‌رفت، در اين نقطه نشانه‌هايي از مجسمه «مرد شمي» را ديد و آن را از زير خاك بيرون آورد، تا دوره عيلامي نشانه‌هاي جديدي از خود بروز دهد، اشتاين با اين كشف در حدود يك هفته در اين محوطه كاوش كرد.
تنديس مفرغي مرد شمي در سال 1314 كشف شد و در تالار موزه ملي به نمايش درآمد، هيأت مشترك باستانشناسي ايران و ايتاليا بر بنيان تفاهم‌نامه‌اي بين پژوهشگاه ميراث فرهنگي و دانشگاه تورينو ،بررسي‌هاي اوليه خود در منطقه شمي واقع در ايذه خوزستان را آغاز كرد.
در سال 91 بررسي كوتاه مدتي دراين محدوده باستاني آغاز شد و پس از آن در سال 92 با همكاري پژوهشكده باستانشناسي، مركز پژوهش و كاوش‌هاي باستانشناسي تورينو وابسته به دانشگاه تورينو ايتاليا و هيئت ايراني نخستين فصل كاوش باستانشناسي آغاز شد و در بيستم فروردين سال 95سومين فصل كاوش آن پس از دو بار تمديد به پايان رسيد.
دره شمي دامنه هاي كوه بي لوا در كرانه باختري تا خشك رود شمي در سوي خاوري و آب روهايي در شمال و جنوب گستره اي كه يك مثلت را تشكيل مي دهد در بر مي گيرد. معبد شمي در ميانه زاگرس مياني ومرتبط با دوره اليمايي است دوره اي كه با سرزمين بختياري نشين زاگرس منطبق بوده و به تعبيري همان قلمرو كوهستاني آياپير يا دوره ايلام نو و پيش از هخامنشي است. در دره شمي ما با فرهنگي آشنا مي شويم كه با داشتن ويژگي هاي خاص بومي از ايلاميان و سلوكيان و پارتها بهره گرفته است.
7164/6002
خبرنگار: عاطفه جوادي**انتشار : كبري آقازري
اهواز ـ ايرنا ـ درحالي كه رييس انجمن دوستداران ميراث فرهنگي ايذه از تخريب و انفجار در محوطه معبد باستاني شمي خبر مي دهد رييس ميراث فرهنگي اين شهر اين انفجار را رد و اعلام مي كند كه دراين منطقه كه تاريخي هم نيست تنها حفاري غيرمجاز توسط حفاران صورت گرفته است.