به گزارش روز دوشنبه گروه علمي ايرنا از روابط عمومي دانشگاه تهران، استاد شيمي تجزيه پرديس علوم دانشگاه تهران با اشاره به اهميت زعفران گفت: اين محصول علاوه بر كاربرد گسترده به عنوان ادويه‌اي گران قيمت، كاربردهاي ويژه‌اي در پزشكي سنتي و نوين دارد. بنا بر گزارش منابع معتبر علمي، زعفران پس از روغن زيتون، شير و عسل چهارمين محصول غذايي در جهان است كه در آن تقلبات گسترده‌اي انجام مي‌گيرد.
حسن سرشتي اظهار كرد: در پژوهشي كه به تازگي توسط محققان دانشگاه تهران و پژوهشگاه استاندارد ايران شامل زهرا پورسرخ، دكتر غزاله علي اكبرزاده و دكتر شاهين زارع مباركه به سرپرستي اينجانب انجام گرفت، روشي ساده و سريع با استفاده از كروماتوگرافي لايه نازك، تلفن همراه و آناليز تصويري براي مطالعه الگوي تركيبات غير فرار زعفران براي يافتن هفت تقلب مهم زعفران شامل زردچوبه، گلرنگ، روناس، زرد كوينولين، زرد سانست، تارتازين و سماق معرفي شده است.
وي افزود: خواص ويژه زعفران از جمله خواص دارويي ضد سرطاني و ضد افسردگي اين محصول، به دسته‌اي از تركيبات كارتنوئيدي به نام كروسين‌ها نسبت داده مي‌شوند. كروسين‌ها مهم‌ترين عامل ايجاد رنگ ويژه زعفران نيز هستند. كروماتوگرافي لايه نازك، روشي بسيار ساده و در دسترس براي جداسازي اين تركيبات و دستيابي به الگوي غلظتي آنهاست. هر يك از تقلبات زعفران حتي در مقادير بسيار اندك باعث تغيير در اين الگو مي‌شوند.
استاد شيمي دانشگاه تهران با برشمردن معايب روش مرسوم شناسايي تقلب زعفران خاطرنشان كرد: در روشي كه توسط سازمان بين‌المللي استاندارد (ISo ) (روش استاندارد ISO3632 (استاندارد ملي (1-2)-259)) معرفي شده است تقلبات زعفران با استفاده از تركيبي از روش‌هاي كروماتوگرافي لايه نازك و كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا شناسايي مي‌شوند. روش‌هاي ذكر شده در متن استاندارد علاوه بر اينكه از جمله استانداردهاي اجباري زعفران نيستند، مشكلاتي شامل وجود مراحل متعدد و دشوار استخراج همچنين مصرف بالاي نمونه دارند. در عين حال، امكان بررسي تمام تقلب ها در يك آزمون وجود ندارد و براي بررسي تمام آنها بايد آزمون‌هاي گوناگوني انجام داد. علاوه بر اين، روش متداول كنترل كيفيت زعفران (ايزو) كه با طيف نورسنجي فرابنفش-مريي روي محلول آبي استخراجي زعفران انجام مي‌گيرد نه تنها قادر به شناسايي اين تقلبات نيست، بلكه ممكن است نمونه حاوي تقلب را با كيفيت‌تر از نمونه‌هاي عاري از تقلب نشان دهد. اما در روش معرفي شده توسط گروه تحقيقاتي ما، براي به دست آوردن الگوي كروماتوگرافي لايه نازك زعفران خالص، با الگوي حاصل از تركيبات حاوي تقلب مقايسه مي‌شود. سپس، از الگوهاي حاصل به وسيله تلفن‌هاي همراه هوشمند تصويربرداري، و تصاوير حاصل به وسيله برنامه متلب ( MATLAB ) و به روش آناليز تصويري كه قبلاً توسط همين گروه تحقيقاتي توسعه يافته بود، بررسي مي‌شوند.
سرپرست اين تيم تحقيقاتي نتيجه تحقيق جديد را موفقيت‌آميز توصيف كرد و گفت: نتايج به دست آمده نشان داده با استفاده از روش ارائه شده مي‌توان مقادير بسيار كم هفت تقلب متداول زعفران را در حد پنج درصد وزني با صحت بسيار بالا و صرف هزينه بسيار اندك در زمان بسيار كم شناسايي كرد.
وي اضافه كرد: همچنين مي‌توان اين روش را براي تشخيص ساير تركيبات رنگي كه به عنوان تقلب به زعفران اضافه مي‌شوند به كار برد. روش معرفي شده، علاوه بر يافتن تقلب هاي زعفران قابليت گسترش براي يافتن تقلب در ديگر محصولات گياهي را نيز دارد.
علمي**9157
دريافت:منصوره شوشتري**انتشار: محتشمي پور
براي اطلاع از اخبار متنوع علمي و فناوري، با كانال علمي ايرنا در تلگرام همراه شويد:
irnaelm@
https://telegram.me
تهران- ايرنا- محققان دانشگاه تهران و پژوهشگاه استاندارد ايران موفق شدند با روش كروماتوگرافي لايه نازك و آناليز تصويري تقلب هاي زعفران را شناسايي كنند.
