اصلاح سبك زندگی؛ بهترین پیشگیری از دیابت

به گزارش ایرنا، دیابت شایع ترین بیماری غدد جهان است كه عامل چهار میلیون مرگ در سال و 9 درصد كل مرگ‌های جهان است، بر اساس آمارها، در هر دقیقه 6 نفر جان خود را بر اثر ابتلا به این بیماری از دست می دهند، با توجه به آمار سال 86، از هر 20 ایرانی یك نفر دیابتی است و پیش بینی می شود سال 1404 از هر هفت ایرانی یك نفر به این بیماری خاموش مبتلا شود.
در بیماری دیابت، به علت كمبود هورمون انسولین یا به علت مقاومت بدن به انسولین، قندخون به طور طبیعی برای تولید انرژی توسط سلولها جذب نمی شود، دیابت نوع اول بیشتر در كودكان و جوانان دیده می شود و تركیبی از عوامل ژنتیكی و محیطی مثل ویروس‌ها در بروز آن نقش دارد كه ٥ تا ١٠ درصد بیماران به آن مبتلا هستند، دیابت نوع دوم كه دیابت غیروابسته به انسولین نام دارد و ٩٠ تا ٩٥ درصد از بیماران دیابتی را شامل می شود، معمولاً در افراد بالای ٣٠ سال مبتلا به چاقی دیده می شود؛ دیابت نوع یك بیشتر در كودكی و نوجوانی و به علت فقدان تولید انسولین رخ می دهد و دیابت نوع 2 نیز در میانسالی به دلیل كمبود تولید یا مقاومت بدن به انسولین ایجاد می شود كه در این میان افراد چاق، دارای سابقه فامیلی ، كم تحرك، دارای سابقه دیابت در حاملگی، افرادی كه دچار افزایش فشار خون و افزایش چربی هستند بیشتر دیده می شود.
دیابت بیماری بدون علامت است و در مراحل بعدی با افزایش قند خون علایم عمده ای نظیر پرخوری، پرادراری ، پرنوشی را بروز می دهد، خستگی مداوم، كاهش وزن ناگهانی ، تكرر ادرار، زخم هایی كه دیر خوب می شوند، مشكلات جنسی، گرسنگی و تشنگی مداوم ، مور مور پا و به خواب رفتن دست و پا از نشانه های دیابت است.
در موج رشد فناوری‌ها، تغییر شكل و ساختار زندگی به ویژه در كشور درحال‌توسعه‌ای مانند ایران، سرعت فزاینده‌ای داشته و گاه بسیاری از شاخص های مهم با این سرعت هماهنگ‌نبوده و باعث ایجاد مشكلاتی برای كل جامعه شده است؛ سلامت از حوزه های مهمی است كه در تغییر سبك زندگی انسان‌ها در جریان این شتاب، بسیار قابل توجه است و بیماری‌های غیرواگیر به‌ویژه دیابت كه درجریان این شتاب نیز رشد فزاینده داشته‌اند، در حال حاضر باعث بیشترین آسیب به سلامت جامعه شده است.
در شرایط كنونی، 75 درصد مرگ و میرها ناشی از بیماری های غیرواگیراست و پیشگیری، آگاهی مردم از نوع بیماری، شركت كردن در طرح های غربالگری مراكز بهداشتی راهی برای كاهش این بیماری است.
دیابت به عنوان یك بیماری غیرواگیر در ایران با مصرف بی رویه انواع خوراكی های شیرین و به وی‍ژه با صنعتی شدن شهرها و شاغل شدن مرد و زن در خانواده افزایش مراجعات مردم به رستوران ها و فست فودها در حال افزایش است، در شهرها، افزایش اغذیه فروشی ها، تبلیغات چیپس و پفك و نپرداختن به مسائل بهداشتی منجر به افزایش چاقی از دوران كودكی شده كه با رشد این افراد بیماری های خطرناكی از جمله دیابت را به همراه دارد.
در ایران سالانه 93 هزار نفر دچار سكته قلبی و 40 هزار نفر دچار سكته مغزی می شوند كه 50 درصد مرگ ها به دلیل این دو عامل است، سالانه 10 هزار نفر به بیماریهای ریوی مبتلا می شوند و طبیعی است این بیماریها باعث كاهش طول عمر خواهند شد و بخشی از عمر این بیماران با معلولیت همراه است .
سالانه هفت هزار نفر بر اثر بیماری دیابت از بین می روند و هزینه های ناشی از این بیماری فقط برای دیالیز 2 هزار و 500 میلیارد تومان ظرف 10 سال آینده پیش بینی شده است .
به دلیل اهمیت بیماری‌های غیرواگیر، كمیته كشوری بیماریهای غیرواگیر با همكاری معاونت های بهداشت، درمان و آموزشی تشكیل شد و سند ملی پیشگیری از بیماری های غیرواگیر با حضور وزیران در حضور خانم چان، مدیركل سازمان جهانی بهداشت و معاون اول رییس جمهوری رونمایی و با تاكید رییس جمهوری، این سند در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی تایید شد؛ سند ملی پیشگیری از بیماری های غیرواگیر سند مهم و معتبری است و كارگروه های مختلفی در این زمینه تشكیل شده است و هریك از آن ها ماموریت های مختلفی دارند.
از همین رو میزگرد «دیابت و راهكارهای پیشگیری از آن» در خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا) استان سمنان با حضور محمدناصر رهبر مدیر گروه بیماری های دانشگاه علوم پزشكی، احمد محبوبی كارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری دانشگاه علوم پزشكی، مصطفی حسینی رییس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشكی استان سمنان و فاطمه مومنی كارشناس آموزش سلامت برگزار شد.

** ضرورت آگاهی مردم از بیماری های غیرواگیر
مدیر گروه بیماری های دانشگاه علوم پزشكی استان سمنان گفت: آموزش، آگاهی و دانش مردم از نوع بیماری ها بهترین راهبرد برای پیشگیری و كاهش آن است.
محمد ناصر رهبر با اشاره به این كه كنترل بیماری های غیرواگیر به دلیل بین‌بخشی و درون‌بخشی بودن سخت‌تر از بیماری‌های واگیردار است، خاطرنشان كرد: برای ترك عادات غیر صحیحی كه برای سلامتی مردم مضر است، لازم است همه دستگاه ها با هم افزایی در آگاهی مردم تلاش كنند. رهبر با اشاره به این كه چندین عامل در بیماری‌های غیرواگیر موثر است، بیان داشت: در برخی موارد عوامل بیماری های غیرواگیر شناخته شده نیست.
وی یادآور شد: سهم درمان وزارت بهداشت از بیماری های غیرواگیر 25 درصد است وبقیه به دست خود مردم و سایر دستگاه ها مرتبط است.
رهبر با اشاره به لزوم تغییر غلط دیدگاه مردم مبنی بر بی‌ضرر بودن مصرف دخانیات بر سلامتی آنان، افزود: مصرف این مواد پیری زودرس، از بین رفتن شش ها، پوكی استخوان و مشكلات تنفسی را در پی دارد كه اصلاح این دیدگاه غلط مردم در مصرف دخانیات نیاز به فرهنگ سازی دارد.

** تبلیغات شبكه های اجتماعی ضدسلامت است
مدیر گروه بیماری های دانشگاه علوم پزشكی استان سمنان گفت: در شبكه های اجتماعی به وی‍‍ژه تلگرام، از سوی سودجویان یا افراد ناآگاه اطلاعات نادرستی از روش های درمان را به مخاطبان ارایه می شود.
رهبر با اشاره به این كه مطالبی كه منبع موثق ندارد در فضای مجازی بدون نظارت و كارشناسی منتشر می‌شود، خاطرنشان كرد: برخی موارد مردم به جای توصیه های پزشكی به توصیه ها و دستور بیان شده در فضای مجازی عمل می كنند.
وی با اشاره به تاثیر شرایط زندگی امروز و تاثیر غذاهای آماده به شكل های مختلف كه برای مردم جذابیت دارد، خاطرنشان كرد: سلامت اولویت سازمان ها و اداره‌ها ودستگاه های اجرایی نیست و جامعه در این زمینه نیاز به آگاهی‌بخشی دارد.

** سند ملی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر بر مبنای اصلاح سبك زندگی
مدیر گروه بیماری های دانشگاه علوم پزشكی استان سمنان گفت: در دنیا از سال 2010 پروتكل بیماری های غیرواگیر از جمله دستورالعمل های اجرایی و جزوه های آموزش نوشته شد.
وی با اشاره به این كه ایران هم از این پروتكل استفاده كرده است، افزود: سند ملی بیماری های غیرواگیر تا 2025 در قالب 13 مفاد از جمله چاقی، مصرف نمك، روغن، دیابت، فشار خون دسترسی درمان هدفگذاری شده است و در همین راستا در ایران و استان سمنان سندی تنظیم شد.

**غربالگری در مراكز بهداشتی سمنان برای شناسایی بیماری
كارشناس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری دانشگاه علوم پزشكی سمنان گفت: به طور میانگین بیشتر مرگ و میرها ناشی از بیماری‌های قلبی و مغزی مربوط به بیماری‌های غیرواگیر در اولویت قرار دارد و در مرحله بعد سرطان های معده، پوست و پستان است.
احمد محبوبی افزود: در مركز غربالگری و پیشگیری از دیابت در استان سمنان قد، وزن، دور كمر، فشار خون، كلسترول و قند خون بررسی می شود و با گرفتن تاریخچه بیماری از بیمار و با ارزیابی ها، طرح خطرسنجی بیماری های احتمالی به فرد اعلام و درمان می شود.
وی با یادآوری اینكه با توجه به فعالیت این مراكز در نوبت بعد از ظهر مراجعه آقایان كمتر است، اضافه كرد: این درحالی است كه یك بیمار دیابتی سالانه باید 2 بار به مراكز معاینه چشم پزشكی مراجعه كند.
وی خاطرنشان كرد: باور به این كه دیابت یك مساله پراهمیت است هنوز در بین مردم جانیفتاده و تنها وزرات بهداشت نمی تواند به ساماندهی بیماران دیابتی بپردازد.
محبوبی با بیان اینكه طرح غربالگری، و بیماری‌یابی غیرواگیر در افراد بالای 30 سال در مناطق روستایی استان سمنان انجام شده و ادامه دارد، تصریح كرد: برنامه بیماریابی و غربالگری در شهر برای افراد بالای 30 سال آغاز شده و مردم باید به این مراكز بهداشتی زیر نظر دانشگاه علوم پزشكی استان سمنان مراجعه كنند.

** نبود راهبردهای پیشگیرانه برای مصرف مواد خوراكی مضر
رییس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشكی سمنان گفت: پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر مشكل است و نیاز به همكاری همه دستگاه های مربوط و به ویژه فرهنگسازی در بین مردم دارد.
مصطفی حسینی با اشاره به این كه برخوردهای قهری در بیماری اعتیاد كاملا تعریف شده است، اما در بیماری های غیر واگیر تعریف شده نیست و كاربرد ندارد، افزود: در بیماری هایی مانند اعتیاد دسترسی افراد معتاد به مواد مخدر در جامعه حذف می شود، اما در دیابت برای مصرف مواد خوراكی مضر از جمله غذاهای آماده راهبرد پیشگیرانه پیش‌بینی نشده است.
وی با اشاره به این كه مصرف قند در كنار چای یه فرهنگ سنتی بوده كه باعث افزایش دیابت می شود، افزود: در بیان و راهنمایی مردم نیز آسیب هایی وجود دارد، به عنوان نمونه گاهی در برخی رسانه ها از كارشناسانی كه مربوط به حوزه سلامت نسیتند دعوت می‌شود كه منجر به راهنمایی غلط و چندگانگی در آموزش مردم می شود.
وی اضافه كرد: آموزش باید زیر نظر متولیان نظام سلامت انجام گیرد و دربرخی موارد نتیجه تلاش ها و زحمات با یك خبر بی‌منبع و انحرافی، معكوس می شود و برنامه ها را از مسیر اصلی برای هدایت جامعه به سوی سلامت منحرف می كند.
رییس گروه بهبود تغذیه جامعه دانشگاه علوم پزشكی سمنان گفت: اگر دانش آموزان با اطلاعات درست در حوزه سلامت رشد كنند در مراحل بعد زندگی موفق عمل می‌كنند.

** تعیین سفیر سلامت در خانواده ها
كارشناس آموزش سلامت هم دراین میزگرد گفت: عواملی چون چاقی، تغذیه نامناسب از جمله بیماری های غیرواگیر است و كار این نهاد اجرای برنامه های خودمراقبتی است.
فاطمه مومنی با اشاره به تغییر سبك زندگی و افزایش سطح سواد مردم افزود: یك نفر از اعضای خانواده با آموزش های لازم می تواند به عنوان سفیر سلامت انتخاب شده و با نفوذ در خانواده در افزایش آگاهی خانواده و كاهش بیماری های غیرواگیر موثر باشد.
وی با اشاره به اینكه طرح خودمراقبتی از اواخر سال 94 ابلاغ و از اوایل سال 95 آغاز به كار كرد، بیان داشت: اجرای طرح خودمراقبتی برای 20 درصد از خانواده ها در سال 95 در نظر گرفته شده بود كه این طرح در سال 96 به 30 درصد افزایش یافت.
كارشناس آموزش سلامت بیان داشت: طرح تحول نظام سلامت در بیماری های غیرواگیر بسیار موفق عمل كرده است، پخش آگهی های آموزشی در رسانه ها به هزینه های زیادی نیاز دارد كه باید مورد توجه قرار گیرد.
7344/6103 خبرنگار: امیرحسین كاشی منش ** انتشاردهنده: مصطفی دهقان
برای آگاهی از تازه‌ترین اخبار و رویدادها در استان سمنان به نشانی IRNASEMNAN@ كانال اخبار ایرنا سمنان مراجعه فرمایید