در گزيده اي از اين گزارش مي خوانيم: اكنون كه بورس تهران از ابتداي سال توانسته بهترين عملكرد را ميان بازارها به ثبت برساند، محرك‌ها و موانع مهمي در اين بازار قابل رديابي است. از يكسو، روند آينده قيمت كالاها در بازار جهاني و نوسانات بازار ارز مهم‌ترين متغيرهاي تعيين‌كننده تداوم رونق در گروه‌هاي فلزي-معدني محسوب مي‌شوند. از سوي ديگر، روند نرخ سود در ماه‌هاي آينده مي‌تواند بر جريان ورودي نقدينگي به بورس و ارزش‌گذاري سهام موثر باشد. همچنين گزارش‌هاي 6ماهه شركت‌ها در كنار ريسك‌هاي سياسي مربوط به برجام در اين ماه اهميت ويژه‌اي براي بورس‌بازان دارد.
رصد شاخص كل بورس تهران در نيمه نخست سال 96 به بازدهي دلچسب براي فعالان اين بازار اشاره دارد. در اين ميان بازدهي مورد انتظار براي تمامي اهالي بازار يكسان نبوده و برخي فعالان بازار نيز از روند صعودي بازار جا ماندند. دماسنج بازار سهام در ماه شهريور، فصل تابستان و نيمه نخست سال به ترتيب رشد 4.2، 9 و 11 درصدي را به ثبت رساند. در اين ميان رشد قيمت جهاني را مي‌توان محرك اصلي رشد قيمت سهام و به دنبال آن شاخص كل عنوان كرد. نمادهاي زيرمجموعه فلزات اساسي بيشترين سوخت را براي رشد شاخص در تابستان مهيا كردند. در ادامه نمادهاي فلزي و معدني، گروه پالايشي نيز بيشترين حمايت را از شاخص كل به عمل آوردند.
هفته گذشته اما مطابق انتظارات، بازار با موج تازه‌اي از نقدينگي همراه شد. در حالي‌كه نمادهاي خودرويي چندين ماه روند ركودي را تجربه كردند سرانجام با غلبه قدرت تقاضا بر عرضه سهام معاملات چهارشنبه را با صف خريد به پايان رساندند. در حالي‌كه پيش از اين تنها سهامداران فلزي، معدني و پالايشي از عملكرد پرتفوي خود خشنود بودند با سيگنال‌هاي مثبت از ديگر گروه‌ها مانند خودرو، تمام اهالي بازار را به نيمه دوم سال اميدوار ساخت.
**انتظارات «دنياي اقتصاد» برآورده شد
شاخص كل بورس تهران سال 96 را در سطح 77 هزار واحد آغاز كرد. در حالي‌كه قيمت فلزات در بازار جهاني پس از رشدهاي قابل توجه در نيمه دوم سال گذشته، مسير اصلاحي را تجربه مي‌كردند، تحت تاثير فضاي سياسي كشور (دوازدهمين دوره انتخابات رياست جمهوري) شاخص مسير صعودي را در پيش گرفت. به اين ترتيب شاخص در ابتداي خرداد عمدتا با حمايت نمادهاي خودرويي به سطح 81 هزار واحد رسيد.
در ادامه توقف نماد «خساپا»، كاهش تب و تاب سياسي، تداوم ركود در بازارهاي جهاني و همچنين سركوب نرخ دلار در بازار ارز كشورمان باعث شد، شاخص كل بورس تهران نيز مسير اصلاحي را در پيش بگيرد. به اين ترتيب تا پايان خرداد شاخص كل به كانال 78 هزار واحدي عقب‌نشيني كرد.
تداوم سقف‌شكني شاخص بورس: اين پايان صعود شاخص نبود و در هفته‌هاي بعد نيز شاخص مسير صعودي خود را ادامه داد. رشد قيمت فلزات در بازار جهاني و نرخ دلار امكان تداوم صعود شاخص بازار سهام را فراهم آورد. پس از فتح كانال 80 هزار واحدي، «دنياي اقتصاد» به انتظار «خيز بورس براي سقف‌شكني» دوباره اشاره كرد. جهش قيمتي در بازار جهاني و جذابيت قيمتي سهام پس از برگزاري مجامع بورسي و ارائه پيش‌بيني‌هاي مثبت از عملكرد شركت‌ها باعث شد شاخص كل يك گام ديگر در روند صعودي برداشته و شاخص به كانال 81 هزار واحد برسد. در هفته‌هاي پاياني مرداد در حالي‌كه شاخص كل مسير كم‌نوساني را در كانال 81 ي تجربه مي‌كرد، مطابق با انتظارات مسير كم‌نوسان شاخص، با عبور از سقف رواني 82 هزار واحدي به پايان رسيد. «دنياي‌اقتصاد» در گزارش‌هاي «بازي‌خواني بورس در قله جديد» و همچنين «سه محرك كانال‌شكني در بورس تهران» به انتظار براي ترك كانال 81 هزار واحدي اشاره كرده بود.
شهريور متفاوت بورس تهران: در حالي‌كه با آغاز شهريور بيم از تسويه اعتبارات و تكرار روند سنتي بازدهي منفي شاخص باعث شده بود كه بسياري از فعالان نسبت به افزايش فشار فروش و عقب‌نشيني شاخص هراس داشته باشند، نشانه‌هاي مثبتي از احتمال رقم خوردن شهريوري متفاوت براي بورس تهران مشاهده شد. «دنياي اقتصاد» در گزارشي با عنوان «شهريور متفاوت بورس تهران؟» احتمال ثبت بازدهي مثبت براي بورس تهران را در شهريور برخلاف عملكرد سال‌هاي اخير بررسي كرد.
در حالي‌كه شاخص تا 24 شهريور رشد هزار واحدي را تجربه كرده بود، «دنياي اقتصاد» در گزارشي با عنوان «مقصد احتمالي پول‌هاي جديد» در ابتداي هفته گذشته به نشانه‌هاي جذابيت بازار سرمايه در مقايسه با ساير بازارها اشاره كرد. نشانه‌هاي مثبت از بازار جهاني، نرخ دلار، اقتصاد داخلي و همچنين كاهش بازدهي در بازار پول به عنوان رقيب ديرينه بورس خوشبيني به احتمال حركت نقدينگي به سمت بازار سرمايه در نيمه دوم سال را ايجاد كرد.
در اين ميان گرچه قيمت فلزات در بازار جهاني پس از رشدهاي افسارگسيخته طي هفته‌هاي اخير مسير اصلاحي را در پيش گرفتند اما اميدواري به توقف قيمت‌ها در سطوح بالاتر از كف‌هاي قبلي عاملي براي افزايش خوشبيني به آينده بازار سهام بود. علاوه بر اين همان‌طور كه پيش از اين اشاره شد تا ميانه هفته گذشته نمادهاي فلزي، معدني و در ادامه نمادهاي پالايشي سكاندار روند صعودي بورس بودند. در نتيجه ديگر گروه‌ها به خصوص خودرويي‌ها با اصلاح قابل توجه مواجه شدند و امكان جذب نقدينگي در اين نمادها نيز به وجود آمد. گرچه با توجه به نسبت قيمت به درآمد بالا، سرمايه‌گذاري در نمادهاي خودرويي چندان باب ميل سرمايه‌گذاران بنيادي نيست اما روند معاملات اين گروه در سال‌هاي اخير ثابت كرده كه جنس نقدينگي كه تمايل به سرمايه‌گذاري به نمادهاي خودرويي را دارد با سرمايه‌گذاران ديگر گروه‌ها
**نقشه راه بورس در نيمه دوم سال
بورس تهران نيمه اول سال را با بازدهي دلچسب 11درصدي پشت سرگذاشت. در اين شرايط اين سوال مطرح مي‌شود كه عملكرد بورس در نيمه دوم سال چگونه خواهد بود. به منظور بررسي وضعيت بورس در نيمه دوم سال جاري بايد روند متغيرهاي اثرگذار را دنبال كرد. عوامل اثرگذار را مي‌توان قيمت جهاني كالاها، بازدهي انتظاري در بازارهاي رقيب، نرخ دلار و همچنين انتظارات موجود از بورس تهران عنوان كرد.
**رصد نوسانات قيمت هاي جهاني
قيمت جهاني فلزات و مواد معدني را مي‌توان يكي از مهم‌ترين عوامل اثرگذار بر روند آتي بازار سهام عنوان كرد. طي هفته‌هاي اخير قيمت فلزات از ادامه حركت در مسير صعودي متوقف شدند. در اين شرايط بار ديگر ترديدهاي بسياري از روند قيمتي فلزات مطرح مي‌شود. در اين خصوص طي روزهاي اخير با احتمال افزايش نرخ بهره آمريكا در نشست‌هاي آتي فدرال رزرو آمريكا، ارزش دلار در بازار جهاني مسير صعودي را در پيش گرفت. رشد ارزش دلار در بازار جهاني بر قيمت كالاها و فلزات اثر منفي داشت.
در پاييز نيز ارائه عملكرد واقعي شركت‌ها در نيمه نخست سال اهميت بالايي خواهد داشت. انتظارات براي جهش سودآوري و كاهش نسبت قيمت به درآمد بازار از مواردي است كه در گزارش‌هاي 6 ماهه مورد انتظار است. در كنار ريسك قيمت‌هاي جهاني براي معاملات بورس تهران، ريسك سياسي در خصوص برجام با سنگ‌اندازي‌هاي رئيس جمهوري آمريكا بعضا نگراني‌هايي را ميان سرمايه‌گذاران بورسي ايجاد كرده است. با اين حال سياست خارجي كشورمان و پايبندي ساير قدرت‌هاي جهاني به برجام، باعث دلگرمي سرمايه‌گذاران شده و اثر احتمالي اين ريسك را خنثي كرده است.
**توان رقابت بورس با بازارهاي رقيب؟
دومين عامل اثرگذار بر معاملات بورس تهران در نيمه دوم سال جاري ميزان بازدهي انتظاري از بازارهاي رقيب به خصوص بازار پول است. كارشناسان همچنان نسبت به پايبندي بانك‌ها به دستورالعمل بانك مركزي در كاهش نرخ سود جذب سپرده‌ها ترديد دارند. در اين ميان مشكلات بنيادي كه در ترازنامه بانك‌ها مشاهده مي‌شود به عنوان عامل منفي در راستاي تحقق اين مهم در اقتصاد كشور به حساب مي‌آيد. با اين حال نظارت‌هاي اخير بانك مركزي و همچنين حساسيت رسانه‌ها نسبت به نرخ‌هاي بالاي سود در بازار پول باعث شده بيشتر بانك‌ها سپرده‌هاي جديد (البته از عموم جامعه) را با رعايت الزامات بانك مركزي جذب كنند.
**لزوم تعديل انتظارات بورسي
همان‌طور كه روند قيمتي فلزات در بازار جهاني، نرخ دلار و همچنين ميزان بازدهي انتظاري در بازارهاي رقيب در جهت‌گيري بورس تهران اثرگذار است، انتظارات نسبت به روند آتي قيمت سهام نيز اثرگذار خواهد بود. جهش‌هاي روزهاي اخير بورس به افزايش خوشبيني نسبت به رشد قيمت سهام در ماه‌هاي آينده اشاره دارد. برخلاف شركت‌هاي فلزي و معدني كه سيگنال‌هاي مستقيم از رشد يا افت سودآوري مي‌تواند بر نوسانات آتي قيمت سهام موثر باشد، ديگر گروه‌ها مانند خودرو به شدت تابع انتظارات از بازدهي سهام خواهند بود.
خودرويي‌ها به شدت تابع حركت نقدينگي در بازار سهام خواهند بود. رصد نقدينگي در گروه خودرو كاملا بر اين موضوع تاكيد دارد كه اين نقدينگي توجه اندكي به تغييرات بنيادي داشته و عمدتا تابع انتظارات موجود است. طي روزهاي اخير نيز كف‌هاي رواني از نگاه بازار عاملي براي استقبال از نمادهاي خودرويي بود. در جا زدن نمادهاي خودرويي در كف‌هاي رواني طي هفته‌هاي اخير، انتظارات را براي شروع يك موج صعودي به وجود آورد.
بر اين اساس تشديد عرضه سهام در مسير صعود خودرويي مورد انتظار است كه مي‌تواند مانع از رشد ادامه‌دار قيمت نمادهاي اين گروه شود. نكته دوم اينكه گرچه خودروسازان وضعيت بهتري را نسبت به دوره ركودي اين صنعت تجربه مي‌كنند اما همچنان اثر اين اتفاقات مثبت در صورت‌هاي مالي منعكس نشده است و عدم تحقق انتظارات نسبت به بهبود وضعيت بنيادي خودرويي‌ها مي‌تواند بر شدت عرضه سهام در اين گروه بيفزايد (رصد گزارش‌هاي فصلي).
نكته پاياني توجه به قدرت نقدينگي براي ادامه حركت صعودي خودرويي‌ها است. ارزش معاملات روز چهارشنبه گروه خودرو به بيشترين ميزان خود از پايان ارديبهشت رسيد. در شرايطي كه عرضه‌ها در نمادهاي اين گروه ادامه داشت، نقدينگي تازه عاملي براي رشد نمادهاي خودرويي شد. در شرايط كنوني نمادهاي خودرويي از كف‌هاي رواني خود فاصله چنداني نگرفته‌اند، بايد در نظر داشت ادامه مسير صعودي نمادهاي اين گروه نيازمند افزايش بيش از پيش ارزش معاملات خواهد بود. به نظر مي‌رسد در مسير صعودي فشار فروش نيز بيش از پيش افزايش يافته و در نتيجه براي رشد نمادهاي اين گروه به نقدينگي بيشتري نياز خواهد بود. در اين ميان سركوب شديد تقاضاي خودرويي مي‌تواند بار ديگر اصلاح اين گروه را به دنبال داشته باشد. خودرويي‌ها به‌عنوان نمونه‌اي از اثر انتظارات بر نوسانات قيمت سهام مطرح شدند در حالي‌كه اين موضوع براي بسياري از گروه‌هاي بازار مشابه است.
**عملكرد صنايع در نيمه نخست سال
در عملكرد 6 ماه نخست سال 96 محصولات كاغذي، قند و شكر و رايانه به ترتيب با رشد 67، 64 و 40 درصدي بيشترين بازدهي را به ثبت رساندند. در نقطه مقابل گروه استخراج نفت با تك‌نماد «حفاري»، ساير معادن با تك‌نماد «كماسه» و محصولات چوبي با تك‌نماد «چفيبر» به ترتيب با افت 29، 25 و 13 درصدي بيشترين ريزش را از ابتداي سال تجربه كردند.
**مقايسه بازدهي با بازارهاي رقيب
بورس تهران در نيمه نخست سال با رشد بيش از 11 درصدي بيشترين بازدهي را در مقايسه با ديگر بازارها به ثبت رساند. هر سكه طرح جديد از ابتداي سال رشد 1.7 درصدي و هر دلار آمريكا نيز با رشد 3.8 درصدي همراه شد. در ماه‌هاي نخست سال همگام با فضاي سياسي حاكم بر اقتصاد كشور (انتخابات رياست جمهوري) رشد نرخ دلار سركوب شد. با اين حال با بازگشت آرامش نسبي سياسي دلار در مسير صعود تدريجي قرار گرفت. نرخ دلار در تابستان رشد4.3 درصدي را به ثبت رساند. از ابتداي شهريور نيز نرخ دلار به مسير صعودي خود ادامه داد به اين ترتيب پس از نزديك به 8 ماه دلار بار ديگر به كانال 3900 توماني وارد شد.
**اتفاقات مهم شهريور بازار سرمايه
آغاز عرضه‌هاي اوليه در شهريور از مهم‌ترين اتفاقات نيمه نخست سال بود. در اقدامي عجيب و غير‌كارشناسي سازمان بورس از هفته‌هاي پاياني سال گذشته عرضه اوليه هر گونه سهام و همچنين اوراق بدهي را متوقف كرد. از اوايل شهريور بار ديگر توسعه بازار سرمايه در دستور كار قرار گرفت. از نكات قابل توجه استقبال قابل توجه از عرضه‌هاي اوليه سهام و همچنين اوراق خزانه اسلامي بود. به اين ترتيب صف‌هاي چند‌ميليوني را براي اين نمادها شاهد بوديم.
*منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1396،7،1
**گروه اطلاع رساني**ع ك**2002**انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصي
تهران- ايرنا- روزنامه دنياي اقتصاد در گزارشي آورد: شاخص كل بورس تهران با افزايش سه هزار و 460 واحدي آخرين ماه تابستان را پشت‌سر گذاشت. اين در حالي است كه به‌طور سنتي، شهريور يكي از ضعيف‌ترين ماه‌هاي بازار سهام به‌دليل فشار تسويه اعتبارات كارگزاري‌ها بوده است.
