اسناد زیادی در مركز اسناد سازمان كتابخانه های آستان قدس رضوی وجود دارد كه بیانگر تاریخ سوگواری از دوره صفوی تا قاجار است و از لابه لای این اسناد می توان با آیینها و رسوم عزاداری برای امام حسین(ع) آشنا شد.
كارشناس مسئول بخش نمایه سازی مركز اسناد سازمان كتابخانه ها، موزه ها و مركز اسناد آستان قدس رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: اسنادی در این مركز نگهداری می شود كه چگونگی مراسم عزاداری و آداب برگزاری آن را توسط خادمان در ماههای محرم و صفر و از تاسوعای حسینی تا شهادت امام رضا(ع) بیان می كند.
زهرا فاطمی مقدم افزود: وجود این اسناد از زمانی است كه تشكیلات اداری آستان قدس رضوی شكل گرفته و صورت برگزاری مراسم، آیینهای مذهبی و مخارج آنها ثبت شده است. قدیمی ترین سند در مورد آیینهای سوگواری در بارگاه منور رضوی مربوط به 400 سال پیش است.
وی ادامه داد: طبق اسناد برنامه های سوگواری از نخستین روز محرم آغاز می شده و با حضور روضه خوانان حرم مطهر به صورت مستمر تا روز عاشورا ادامه داشته و بعضا كتاب روضه الشهدا نیز در این مراسم قرائت می شده است.
این كارشناس اسناد آستان قدس رضوی گفت: بر این اساس مراسم سوگواری برای سیدالشهدا(ع) عموما در ایوان طلای صحن انقلاب اسلامی یا در رواقهای دارالضیافه و دارالسیاده برگزار می شده و زائران زیادی در این مراسم حضور می یافتند.
وی افزود: طبق این اسناد در برخی دیگر از نقاط شهر مشهد مانند 'خان حسینیه' نیز به جز حرم مطهر رضوی مجالس عزاداری توس آستان قدس برگزار می شد.
او مراسم نخل بندی حرم مطهر رضوی در روز عاشورا، سیاه پوشی گلدسته ها و گنبد طلا بارگاه منور رضوی، تعطیلی مكتبخانه حرم مطهر و دكانهای شهر، برگزاری آیینهای مذهبی در قالب روضه خوانی، سینه زنی، شبیه خوانی و حمل وسایل و نمادهای گوناگون و اطعام زائران را از اركان باشكوه آداب و رسوم سوگواری برشمرد كه در اسناد آستان قدس رضوی ذكر شده اند.
امروزه برخی از آیینها مانند نخل بندی در روز عاشورا در حرم مطهر دیگر برگزار می نمی شود اما هنوز سیاه پوشی گنبد و پوش ضریح و سایر نقاط حرم مطهر، اطعام زائران، روضه خوانی، خطبه خوانی شب عاشورا، سینه زنی و شام غریبان باقی مانده است.
معاون تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی نیز درباره برنامه های امسال تاسوعا و عاشورای حسینی در حرم مطهر امام رضا(ع) گفت: ویژه برنامه شب تاسوعا امشب پس از نماز مغرب و عشاء با حضور زائران در رواق امام خمینی (ره) برگزار می شود.
حجت الاسلام سیدجلال حسینی افزود: آغاز ویژه برنامه عزاداری شب تاسوعا با قرائت زیارتهای امین الله و عاشورا است. در ادامه آیت الله سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران و حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی تولیت آستان قدس رضوی سخنرانان ویژه برنامه شب تاسوعای حسینی در حرم مطهر هستند.
وی ادامه داد: در ادامه این مراسم ذاكران اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به مرثیه سرایی پرداخته و عزاداران حسینی همنوا با نوحه خوانان به سینه زنی می پردازند. ویژه برنامه های عزاداری و ذكر مصیبت در روزهای تاسوعا و عاشواری حسینی از اذان صبح تا بعد از نماز ظهر و عصر با حضور زائران عزادار در رواق امام خمینی (ره) و سایر نقاط حرم رضوی برگزار می شود.
معاون تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی گفت: در روزهای تاسوعا و عاشورا هیاتهای مذهبی پس از دسته روی در خیابانهای مشهد به صحن جامع رضوی می آیند و در آنجا اجتماع عزاداران حسینی را تشكیل می دهند.
وی افزود: در ویژه برنامه تاسوعای حسینی حرم مطهر رضوی، آیت الله سیداحمد علم الهدی و حجت الاسلام علی برادارن در میان عزاداران سخنرانی خواهند كرد.
او ادامه داد: ویژه برنامه شب عاشورا حسینی همراه با خطبه خوانی شب عاشورا روز شنبه پس از نماز مغرب و عشاء در رواق امام خمینی(ره) میزبان عزاداران حسینی است و در این برنامه پس از مرثیه سرایی ذاكران اهل بیت(ع) آیت الله سید احمد خاتمی و حجت الاسلام پژمانفر سخنرانی می كنند.
وی در تشریح برنامه های روز عاشورا در حرم مطهر رضوی نیز گفت: این مراسم بعد از نماز صبح و با قرائت زیارت های امین الله و عاشورا برگزار و در این برنامه حجت الاسلام علی سرلك سخنرانی می كند. بخش دوم ویژه برنامه های عاشورا قبل از نماز ظهر و عصر نیز با نوحه خوانی ذاكران اهل بیت(ع) آغاز و در این مراسم مقتل روز عاشورا توسط حجج اسلام كاردان و واعظ موسوی قرائت می شود.
معاون تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی افزود: بعد از نماز ظهر عاشورا سخنرانی آیت الله سید احمد علم الهدی و قرائت زیارت عاشورا به صورت كامل با صد سلام برگزار می شود.
وی مراسم شام غریبان در عصر عاشورا با حضور خادمان و زائران را پایان بخش برنامه های سوگواری روزهای تاسوعا و عاشورا توسط آستان قدس رضوی در مشهد برشمرد.
خبرنگار: میترا عبداللهی **انتشار: حسین كریم زاده
7489/1858
مشهد- ایرنا- به گواه اسناد تاریخی بارگاه ثامن الحجج حضرت علی بن موسی الرضا(ع) در طول 400 سال گذشته بطور پیوسته میزبان سوگواران سیدالشهدا(ع) در ماههای محرم و صفر بوده و عطر و بوی حسینی صحن و سرای حرم مطهر امام رضا(ع) را طی قرنها همه ساله فرا می گیرد.
