ضرورت نگاه واقع بينانه و علمي به سالخوردگي جمعيت

سالمندان در واقع همان جوانان ديروز هستند كه گذر زمان قامتشان را خميده كرده و بهتر است براي كاهش هزينه هاي جامعه از آنان به عنوان يك سرمايه و پتانسيل نگريسته شود زيرا سرشار از تجربه هستند.
پيري جمعيت و سالمندي يك پديده غير قابل انكار و پيش روي همه جوامع بشري است ،مي توان با برنامه ريزي مناسب از سويي از تجربيات آنها استفاده كرد و از سويي هم با اتخاذ تدابير لازم براي رسيدگي به امور سالمندان آينده ،شرايط را براي نگهداري و تامين رفاه مادي آنان تلاش كرد.

**ضرورت تحقيقات تخصصي جمعيت‌شناسي
رئيس موسسه مطالعات جمعيتي كشور بر ضرورت تحقيقات تخصصي جمعيت‌شناسي
تاكيد كرد و گفت :نبود شناخت درست تحولات جمعيتي و نگرش تك بعدي به اين تحولات موجب ارائه طرح ها و برنامه هاي جمعيتي به صورت ناقص و شتابزده مي شود كه در صورت اجرا، نه تنها مفيد نخواهد بود،بلكه گاه به نتايج منفي غير قابل جبران منتهي مي شود.
محمدجلال عباسي شوازي افزود:بيش از آنكه نگران سالخوردگي جمعيت كشور در دهه‌هاي آينده باشيم بايد نگران جمعيت جوان امروز باشيم.
وي اضافه كرد: ساختار جمعيت جوان كشور ايجاب مي‌كند اولويت‌هايي مانند ازدواج، اشتغال، افزايش اميد به آينده و افزايش سطح رفاه آنان مورد توجه برنامه‌ريزان اجتماعي و سياستمداران قرار گيرد.
عباسي شوازي گفت : شناخت تحولات جمعيتي به ويژه تحولات ساختار سني جمعيت براي ترسيم درست آينده كشور ضروري است.

**نسبت جمعيت زير 15 سال كشوربه 24 درصد كاهش يافته است
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: در طول سه دهه اخير يعني از 1365 تا 1395 ، نسبت جمعيت زير 15 سال كشور از 45.5 درصد به 24 درصد كاهش يافته است و در مقابل سهم جمعيت در سنين فعاليت(15 تا 64 سال) در طي اين مدت از 51.5 درصد به حدود 70 درصد افزايش يافته كه به معني پتانسيل ارزشمند نيروي انساني و آماده كار در كشور است .

**سهم جمعيت سالمند افزايش يافته است
رئيس موسسه مطالعات جمعيتي كشور گفت : شمار سالمندان 65 ساله و بالاتر نيز از 3.1 درصد در سال 1365 به 6.1 درصد در سال 1395 افزايش يافته است.
وي ادامه داد: ضمن آنكه در يك دهه اخير ميانگين سني جمعيت كشور از 24.7 سال به 31.1 سال افزايش يافته است ولي اين به معني سالخورده شدن جمعيت نيست.
وي با اشاره به اين كه تمامي كشورهايي كه در دو، سه دهه اخير تحولات جمعيتي را تجربه كرده‌اند، به بحث ساختار سني توجه داشته‌اند، تاكيد كرد: در دهه‌هاي اخير رشد جمعيت جوان و ميانسال در كشور ما زياد شده و به تبع آن در دهه‌هاي آينده با رشد جمعيت سالمند مواجه‌ايم.

**فراهم كردن بسترها براي پاسخگويي به نيازهاي جمعيتي
عباسي شوازي ادامه داد: افزايش جمعيت سالمندي به طور طبيعي نيازمندي‌هاي جديدي را به همراه دارد و دولت از هم اكنون بايد بسترهاي فيزيكي، قانوني و معماري لازم را براي پاسخگويي به نيازهاي جمعيتي دهه‌هاي آينده فراهم كند.
وي اضافه كرد : تدوين مقررات و قوانين، ايجاد رشته هاي سالمند شناسي و ارائه خدمات رفاهي به سالمندان، اصلاح و بهبود ساختار، مقررات و برنامه هاي صندوق هاي بازنشستگي، و انجام پژوهش هاي مرتبط با سالمندي از جمله اين برنامه هاست.
وي ياد آور شد:در اين راستا موسسه مطالعات جمعيتي، تاسيس گروه پژوهشي سالخوردگي جمعيت را با تاييد هيات امناء منطقه دو وزارت علوم، تحقيقات و فناوري به تصويب رسانده و در آِينده نزديك تحقيقات حوزه سالمندي در موسسه به صورت تخصصي ادامه خواهد يافت.
عباسي شوازي با طرح اينكه ،اما سؤال اساسي اين است، آيا تصوري كه ما از سالخوردگي داريم، تصور درست و كارشناسانه‌اي است؟ ،گفت : آيا آمارهايي كه ارائه مي‌دهيم مبتني بر ديدگاه‌هاي كارشناسي و علمي است؟ و آيا اولويت امروز ما بحث سالخوردگي است؟
رئيس انجمن جمعيت شناسي ايران تصريح كرد: سالخوردگي مفهومي دارد كه در تقسيم‌بندي كشورها و منتسب‌كردن كشوري به سالخوردگي ممكن است ما را به اشتباه اندازد.
وي ادامه داد:كشورهايي كه حداقل 10 درصد جمعيت آنها بالاي 65 سال سن دارند، با كشورهائي كه 20 درصد جمعيت شان را سالمندان تشكيل مي‌دهند، با كشورهايي كه بيش از يك سوم جمعيت آنها سالخورده است، شرايط متفاوتي دارند، و بايد براي هر يك از اين دسته كشورها با توجه به ويژگي هاي آنان سياست هاي خاصي اتخاذ كرد.
وي تاكيد كرد : كشور ما در سال‌هاي اخير به ساختار سني جواني رسيده است، ساختار سني كه هنوز سال‌ها مي‌توانيم ميانسالي آن را تجربه كنيم و اين به معناي آن است كه فرصت‌هاي زيادي پيش‌روي كشور قرار دارد و زمان زيادي تا رسيدن جمعيت به وضعيت سالخوردگي جمعيت باقي است.
رئيس موسسه مطالعات جمعيتي افزود: بيش از آنكه نگران باشيم كه ما 30 سال ديگر جمعيت سالخورده‌اي خواهيم داشت بايد به فكر جوانان باشيم؛ بايد توجه كنيم كه نه سالخوردگي مسئله امروز ماست و نه راه‌حل افزايش جمعيت، تنها راه‌حل مناسب براي مواجهه با سالخوردگي است.

**وظيفه دولت تسهيل ازدواج و فرزندآوري جوانان است
وي تصريح كرد: وظيفه دولت تسهيل ازدواج و فرزندآوري جوانان است و مردم و زوجين نيز حق دارند كه در اين زمينه از دولت و مسئولين مطالبه داشته باشند،با اينحال، بايد توجه داشت كه به دليل افزايش اميد زندگي، حتي با افزايش باروري و فرزندآوري، تعداد افرادي كه سالخورده مي شوند در ساختار جمعيتي باقي خواهند ماند و بايستي براي آنان برنامه ريزي شود و خدمات لازم نيز براي رفاه و سلامت آنان ارائه شود.
عباسي شوازي گفت: نكته‌اي كه رسانه‌ها، برنامه‌ريزان و سياستمداران بايد به آن توجه داشته باشند، مسائل و مشكلات جوانان امروز ،مانند مسأله اشتغال، امنيت اقتصادي و اجتماعي آنان است. من نگران آن هستم كه پتانسيل موجود در نسل جوان امروز يعني همان افرادي كه سالمندان آينده خواهند بود، از بين رود.
وي تاكيد كرد: نرخ بيكاري جوانان در سال 1394 ، 25.8 بوده است، جهت گيري دولت در سطح كلان بايد كاهش نرخ بيكاري و فراهم سازي فرصت هاي شغلي براي جوانان باشد.
وي افزود: ما اكنون با جمعيت جواني روبرو هستيم كه مي‌تواند آينده روشني براي كشور رقم بزند و بايد توجه داشت كه مسائل امروز جوانان، مسائل فرداي سالخوردگي جمعيت را مي‌تواند افزايش دهد، شناخت درست مسائل جوانان امروز و حل آنها مي‌تواند به افزايش كيفيت زندگي سالمندان در آينده منجر شود.

**سالمند آينده ،مي‌تواند با سلامت بيشتر، همچنان خلاق و مولد باشد
استاد جمعيت شناسي دانشگاه تهران با اشاره به اينكه به كارگيري تكنولوژي باعث تغيير در شرايط سالخوردگان شده است، گفت: در گذشته بيشتر افراد به دليل اشتغال به كشاورزي و استفاده از توان بدني، با رسيدن به سن سالخوردگي فرسوده مي‌شدند در حالي كه با استفاده از تكنولوژي، در آينده با جمعيت سالمند و تحصيل‌كرده‌اي مواجه خواهيم بود كه مي‌تواند با سلامت بيشتر، همچنان خلاق و مولد باشد.
به گفته وي، بايد نگاه واقع‌بينانه و علمي نسبت به موضوع سالخوردگي جمعيت داشت.

** مسئله جمعيت را سياسي نكنيد
عباسي شوازي خاطر نشان كرد : سياسي‌كردن مسئله جمعيت و ارائه نظرات غيركارشناسي، ايجاد مشكل براي كشور است،اگر كسي دانش لازم را براي اظهار نظر درباره موضوعي نداشته باشد و مسائل را به نادرستي به مردم و مسئولين القاء كند، به كشور لطمات جبران ناپذيري مي زند.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: متاسفانه امروزه با افرادي مواجه هستيم كه به تعبير خودشان دغدغه جمعيت دارند و به مسئولان كشور مشورت مي‌دهند، اما خودشان نه تنها كمترين تخصص لازم در مورد جمعيت ندارند ،بلكه با كمال تعجب منتقد جمعيت‌شناسان صاحب نظر كشور نيز هستند.
وي اعلام كرد: همه ما مسئوليت داريم در مقابل اين افراد كه مسائل اجتماعي و جمعيتي را سياسي جلوه مي‌دهند، با صداي بلند نتايج مطالعات و پژوهش هاي خود و ديدگاه‌هاي علمي‌مان را ارائه دهيم.

**متاسفانه اين مسائل را با بحث‌هاي سياسي گره مي‌زنند
يعقوب فروتن، مترجم كتاب «سالخوردگي جمعيت» و عضو هيات علمي دانشگاه مازندران نيز گفت: يكي از دغدغه‌هاي اصلي من براي ترجمه اين كتاب، ديدن افراد بدون تخصص و حداقل دانشي است كه در خصوص مسائل جمعيت‌شناسي مثل صاحب نظران حرف مي زنند و متاسفانه اين مسائل را با بحث‌هاي سياسي گره مي‌زنند.
وي افزود: سؤال اساسي من اين است كه آيا شما كه به اين اندازه نگران سالخوردگي جمعيت هستيد، نگران مقتضيات جمعيت جوان امروز هم هستيد؟
فروتن با ذكر تجربيات خود از مواجهه با سالمندان در كشورهاي اروپايي و استراليا و قياس آن با شكل سالمندي در ايران گفت: اميد به زندگي و فعاليت ورزشي و مطالعه در سالمندان اروپايي و استراليايي بالاست. در حاليكه در جامعه ما وقتي از سالخوردگي جمعيت صحبت مي شود، همه غمگين مي شوند بدون توجه به آنكه سالمندي بخشي از زندگي همه ماست و متاسفانه سستي و نااميدي پيش از رسيدن به سالمندي در جمعيت جوان ما شيوع زيادي پيدا كرده كه نياز به بررسي و سياست گذاري براي رفع آن است.
اجتمام **2181**1569**خبرنگار : ناهيد حاجي خاني **انتشار: علي حبيبي
*آگاهي از آخرين اخبار اجتماعي و حوادث ايران و جهان در كانال تلگرام گروه اجتماعي ايرنا:
@irnaej
https://t.me/irnae