امريكا صرفاً يك طرف قرارداد است و در صورتي كه رئيس جمهوري آن با همراهي كنگره به تندروي‌ها ادامه دهد، در نهايت مي‌تواند تحريم‌هاي خود امريكا را تمديد كند. بعد از توافق هسته‌اي و اجراي برجام نيز قرارداد خاصي با امريكا نداشته‌ايم و بجز يك مورد بوئينگ، ساير مراودات تجاري ما با اروپايي‌ها بوده است.
در حال حاضر نيز براي ايران موضع اتحاديه اروپا اهميت دارد. تنها ساعاتي بعد از سخنراني ترامپ هم ديديم كه چطور رهبران اروپايي از ايران حمايت كردند و مي‌توان دريافت كه موضع آنها نسبت به اقتصاد ايران نيز همين باشد. تا زماني كه ديدگاه اروپا نسبت به پايبندي ايران به توافق هسته‌اي تضعيف نشده، تغييري در روابط اقتصادي و تجاري ايران رخ نخواهد داد.
برجام از زمان اجرا تا كنون، آثار مثبت فراواني براي اقتصاد ايران داشته كه مهم‌ترين آنها كسب درآمدهاي نفتي و دسترسي به اعتبارات خارجي بوده است. اين آثار هم آنقدر عميق است كه براحتي و با بدعهدي يك طرف از توافقي 6 طرفه، نمي‌تواند از اقتصاد ايران پاك شود. در يكي دو روز گذشته، شركت‌هاي بزرگ خارجي و اتحاديه اروپا هم يادآور شدند كه روابطشان با ايران مانند سابق ادامه خواهد يافت چراكه ايران به تعهدات خود در متن برجام پايبند بوده و دليلي براي تحريم مجدد آن وجود ندارد.
در مورد بازارهاي داخلي هم بايد به چند نكته توجه كنيم. مواضع امريكا براي ما جديد نيست و پيش از آنكه ترامپ سخنراني‌اش را به‌طور رسمي عليه برجام ايراد كند، آثار خود را در بازار نشان داد. طي هفته‌هاي گذشته ارز مقداري نوسان داشت اما با سياست‌هاي بموقع، توانستيم بازار را در روزهاي بعد از صحبت‌هاي ترامپ مديريت كنيم. بنابراين بازار داخلي ما واكنش هيجاني را پيش از اين نشان داده بود و حالا از اين مراحل عبور كرده‌ايم. بازار سرمايه نيز درصدي از ريسك سياسي حاصل از احتمال لغو برجام را در قيمت‌هاي خود لحاظ كرده است و بعيد است كه طي ماه‌هاي آينده، به اين بازار صدمه جدي وارد شود. همچنين بازار مسكن در ايران نيز از سياست‌هاي داخلي اثر مي‌پذيرد و حداقل تأثير را از اقدامات ضدبرجامي دونالد ترامپ خواهد داشت.
در نهايت تهديد امريكا براي ايران مربوط به توقف همكاري‌هاي مالي است. ترامپ به‌دنبال ابزار جديد براي تحريم بيشتر است كه فعلاً در اختيار ندارد. بنابراين تنها كاري كه امريكا مي‌تواند انجام دهد، تهديد نهادهاي مالي براي همكاري نكردن با بانك‌هاي ايران خواهد بود. پيش از اين نيز مراودات بانكي ما با جهان به خاطر كارشكني‌هاي امريكا چالش‌هايي داشت. حالا نيز طبق بدبينانه ترين سناريو، امريكا همكاري بانك‌هاي بزرگ را باز هم تقليل يا قطع خواهد كرد كه با توجه به سطح اندك همكاري آنها با ايران، اين فشار اهميت چنداني ندارد.
تأكيد مي‌كنم كه موضعگيري اخير رئيس جمهوري امريكا نسبت به ايران و برجام جديد نبود و ميان اقتصاد ايران و امريكا وابستگي چنداني وجود ندارد و از همين رو، چندان نگران تبعات اقتصادي آن نيستيم.
*اقتصاددان
منبع: روزنامه ايران 24/07/1396
پژوهشم**1197**
امريكا در اقتصاد و سياست جهان سوداي يكه تازي در سر مي پروراند اما ديگر دوره‌اي كه معناي غرب تنها امريكا باشد، گذشته است. در مورد توافق هسته‌اي ايران نيز بايد به چنين نكته‌اي توجه كرد.