علوم انسانی در سایه آزادی اندیشه به بالندگی می رسد

به گزارش خبرنگار معارف ایرنا، حجت الاسلام رضا غلامی روز دوشنبه در نشست خبری چهارمین كنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در پژوهشگاه صدرا افزود: معرفت پایه و اساس هر جامعه پیشرو است و جوامعی كه در عرصه معرفت پیرو هستند، درهای پیشرفت حقیقی به روی آنها باز نمی شود و علوم انسانی در جوامع نقش مهمی را در معرفت به عهده دارد.
وی تاكید كرد: علوم پایه، پزشكی و فنی مهندسی در فضایی كه علوم انسانی به وجود می آورد به بالندگی می رسند و مقدمات شكل گیری تمدن های بزرگ را فراهم می كنند.
رئیس شورای سیاستگذاری چهارمین كنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی افزود: امیدوارم علوم انسانی در ایران بیش از این كه اسیر پرستش نظریات غربی باشد، در مسیر رسیدن به حقیقت و واقع نمایی و دستیابی به واقعیت قرار بگیرد.
غلامی اعلام داشت: كنگره علوم انسانی اسلامی فقط یك همایش نیست بلكه یك طرز تفكر و جریان فكری است كه طی سال های اخیر موفق شده است بحث آزاداندیشی را در فضاهای علمی كشور به اندازه توان خود ترویج دهد.
این كارشناس مذهبی تاكید كرد: البته شكل ‌گیری و تكامل علوم انسانی اسلامی موضوعی زود بازده نیست و نمی توان در كوتاه مدت انتظار داشت كه به آن دست یابیم و لذا ثمربخشی این علوم به چند دهه كوشش پیوسته و خستگی‌ناپذیر نیاز دارد و ما باید بدانیم كه در ابتدای راه هستیم.
وی از سابقه نیم قرنی علوم انسانی اسلامی در ایران سخن گفت و افزود: با این حال به قدری این میدان، وسیع و عمیق است كه باید دهه‌های متوالی بگذرد و فرصت‌های غنی سازی افكار و اندیشه ها فراهم شود تا این علوم در صحنه عمل اثرگذار باشد.
غلامی از بی اعتنایی دولت ها به موضوع علوم انسانی اسلامی اظهار تاسف كرد و گفت: این جریان، یك حركت خودجوش است كه از سوی استادان دانشگاه ها و بدون چشمداشت مالی و بر اساس انگیزه های دینی و تعهدات به كشور بوده و استادان و پژوهشگران بر همین اساس پا به عرصه گذاشته و اگر شاهد رشد علوم انسانی اسلامی هستیم شاید به خاطر همین انگیزه هایی است كه در اعضای هیات علمی دانشگاه ها وجود دارد.
رئیس شورای سیاستگذاری چهارمین كنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی تاكید كرد: البته جریان علوم انسانی اسلامی با قوت به راه خود ادامه می‌دهد و اگر چه سختی ها و گرفتاری هایی در این زمینه وجود دارد ولی به هیچ وجه قرار نیست، تسلیم این مشكلات بشویم و خوشبختانه از زمانی كه این كنگره شروع به كار كرده، نشست‌های متعددی در سطح داخلی و بین المللی آغاز شده است.
وی با بیان اینكه بیش از ۴۰ مركز علمی و فرهنگی برای برپایی این كنگره فعالیت علمی و اجرایی دارند، اظهار امیدواری كرد تا كنگره چهارم گام جدیدی برای نشان دادن ظرفیت‌های علوم انسانی اسلامی باشد.
غلامی با اشاره به تاكیدهای رهبر معظم انقلاب در حوزه علوم انسانی اسلامی گفت: بدنه دانشگاه ها و بسیاری از اساتید با توجه به سخنان رهبر معظم انقلاب در زمینه علوم انسانی اسلامی واكنش خوبی نشان داده اند و در كنگره نیز شاهد حضور اساتیدی هستیم كه در این زمینه فعال بوده و دغدغه مند هستند.

** صرفه جویی مالی در بخش بین الملل
غلامی درباره میهمانان خارجی این كنگره بین المللی گفت: از آنجا كه هزینه های جانبی بسیاری برای بخش بین الملل وجود دارد ما به صورت بهینه از منابع خود استفاده كرده و لذا دعوتی از میهمانان نداشتیم ولی با متفكران معتقد در حوزه علوم انسانی اسلامی ارتباط برقرار كرده ایم.
وی افزود: در فاصله برگزاری كنگره سوم تا چهارم، چندین نشست بین المللی در ایران و كشورهای خارجی همچون لبنان، افغانستان، اندونزی و مالزی داشتیم ولی در این كنگره اندیشمندانی مانند مظفر اقبال از كانادا حضور خواهد داشت و اكرام اعظم اندیشمند پاكستانی نیز دعوت شد كه به دلیل بیماری امكان حضور ندارند و مقاله خود را به صورت ویدیویی ارائه خواهد داد.
غلامی همچنین گفت: البته در طول این چهار كنگره ارتباطات خوبی با اندیشمندان خارجی داشتیم و دستاوردهای كنگره نیز در اختیار آنان قرار می گیرد.

** كنگره علوم انسانی اسلامی برای گفتمان سازی و تضارب آرا
عطاءالله رفیعی آتانی دبیر علمی چهارمین كنگره علوم انسانی اسلامی نیز در این نشست با ارائه گزارشی از سه كنگره برگزار شده طی سال های 92، 93 و 94 گفت: با برگزاری این كنگره ها تلاش داریم تا تضارب آرا و گفتمان سازی را میان اندیشمندان با رویكرد اسلامی گسترش دهیم و از طرف دیگر به تولید مقالات علمی پژوهشی بپردازیم.
وی سطح مقالات این كنگره ها را در سطح مقالات علمی پژوهشی برآورد كرد و گفت: شاخص های مقالات علمی و ترویجی در این كنگره پذیرفته نیست و فقط مقالاتی مورد توجه قرار می‌گیرند كه از درجه علمی پژوهشی برخوردار باشند و لذا تاكنون پذیرش ۹۷ مقاله نهایی شده و 5۰ مقاله نیز در مجلات علمی پژوهشی منتشر شده است.
رئیس دبیرخانه دائمی كنگره علوم انسانی اسلامی از نظریه پردازی به عنوان یكی از خروجی های مهم این كنگره یاد كرد و گفت: مقالات نظریه‌پردازی در كتابی با همین عنوان منتشر شده و در اولین كنگره كه بیش از 600 مقاله به دبیرخانه رسید و ۹۰ مقاله پذیرفته شد كه در اردیبهشت ۹۳ كتاب نظریه پردازی در قالب پنج جلد كتاب منتشر شد و این كتاب‌ها منبعی برای پژوهشگران و محققان علوم انسانی اسلامی است.
وی با بیان اینكه كتاب نظریه پردازی مربوط به كنگره دوم ۱۱۱ مقاله بود كه در قالب هفت كتاب منتشر شد، اظهار داشت: در كنگره سوم نیز ۵۶۸ مقاله و چكیده مقاله به دبیرخانه رسید كه ۹۷ مقاله مورد پذیرش قرار گرفت و قرار است این مقالات در چهارمین كنگره رونمایی شود.
رفیعی آتانی از برپایی افتتاحیه چهارمین كنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در دوم آبان در مركز همایش های بین المللی صدا و سیما خبر داد و گفت: در این كنگره ۴۷۰ مقاله دریافت شده كه ۲۸۰ مقاله برای ارائه انتخاب شده و در حدود ۱۰۰ مقاله نیز منتشر خواهد شد.

** سومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی
وی با اشاره به اینكه مراسم اختتامیه كنگره چهارم در شهر مقدس قم، روز پنجشنبه چهارم آبان با حضور آیت الله العظمی جعفر سبحانی مراسم اختتامیه برگزار خواهد شد از برپایی سومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی خبر داد و جزئیات مربوط به این جایزه را به روز موعود موكول كرد .
رفیعی آتانی همچنین گفت كه قرار است مجمع نخبگان جوان حوزه علوم انسانی اسلامی تاسیس شود و اظهار امیدواری كرد تا در آینده نزدیك شاهد راه اندازی مجمع اساتید علوم انسانی اسلامی باشیم.
وی با اشاره به اهمیت كنگره علوم انسانی اسلامی از خبرنگاران و اصحاب رسانه خواست تا نسبت به تحلیل روند محتوای مقالات و مطالب كنگره نگاهی جدید و محققانه داشته باشند.

** هنوز ارتباط سازمان یافته ای برای ترویج علوم انسانی اسلامی نداریم
رفیعی در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا درباره میزان همكاری سازمان هایی همچون شورای تحول علوم انسانی و شورای عالی انقلاب فرهنگی در زمینه علوم انسانی اسلامی گفت: ما ارتباط اقناعی با برنامه‌ریزان حوزه علوم انسانی اسلامی داریم، البته بسته هایی در این زمینه وجود دارد كه امیدواریم از سوی رسانه‌ها تبیین شود.
وی افزود: متاسفانه ارتباط سازمان یافته ملی برای ترویج علوم انسانی اسلامی در دانشگاه‌ها وجود ندارد و ارتباطاتی كه تاكنون به وجود آمده بر اساس پیگیری‌هایی است كه با اشخاص در دانشگاه‌ها انجام شده است.
دبیر علمی چهارمین كنگره علوم انسانی اسلامی در پاسخ به ایرنا درباره محورهای فرا رشته‌ای و میان ‌رشته‌ای این كنگره گفت: مباحث بسیاری در حوزه فلسفه و روش‌شناسی، تمدن نوین اسلامی و كمیسیون پیشرفت داشته‌ایم كه در كمیسیون پیشرفت همه رشته ها در این چهارچوب فعال هستند.

** نگاه فرایندی در كنگره حاكم است
فرزاد جهان بین دبیر چهارمین كنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی گفت: شورای سیاستگذاری چهارمین كنگره شامل گروهی از منتخبان دانشگاه ها و مراكز پژوهشی بوده و نگاه ما در این كنگره یك نگاه فرایندی است، یعنی همه دیدگاه‌ها در این كنگره مطرح می‌شود و دیدگاهی كه از قدرت علمی بیشتری برخوردار باشد به گفتمان غالب منجر می شود.
وی سطح مشاركت اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها را در كنفرانس های گذشته مثبت ارزیابی كرد و گفت: ما در این كنگره ها فقط به دنبال برگزاری همایش نبودیم بلكه یك بسته كامل برای تحول در علوم انسانی ارائه می دهیم و صاحبان ایده را شناسایی می كنیم و همچنین به تدوین كتاب نامه ها و فصلنامه هایی در این زمینه می پردازیم.
جهان بین برگزاری نشست های جدید در زمینه علوم انسانی اسلامی را از نتایج این كنگره دانست و گفت: نقد و ارزیابی سند ۲۰۳۰ از منظر تربیت اسلامی یكی از مهم‌ترین نشست‌هایی بود كه بازتاب خوبی در رسانه ها داشت.

** نگاهی به جزئیات چهارمین كنگره علوم انسانی اسلامی
چهارمین كنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی سه شنبه دوم آبان در مركز همایش های بین المللی صدا و سیما آغاز می شود و مراسم اختتامیه این كنگره همزمان با سومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی پنجشنبه چهارم آبان با حضور آیت الله العظمی جعفر سبحانی در قم برگزار می شود.
این كنگره به گفته كارشناسان فرصتی برای مسئولان و برنامه ریزان علمی كشور است تا با ارزیابی از ظرفیت های موجود بتوانند برنامه ریزی های لازم ر ا برای آینده كشور داشته باشند.
در سال های 85 و 86 اولین و دومین همایش الگوی اسلامی ایران پیشرفت برگزار شد و پس از آن سه كنگره علوم انسانی اسلامی با حضور اندیشمندان تشكیل شد كه دستاوردهای همایش الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بیش از 147 مقاله و نتایج كنگره های علوم انسانی اسلامی نیز افزون بر 300 مقاله بوده كه در 22 جلد منتشر شده و قرار است كتاب مقالات كنگره سوم نیز در این كنگره رونمایی شود.
چهارمین كنگره علوم انسانی اسلامی در محورهای فرا رشته ای و میان رشته ای برگزار می شود كه محورهای میان‌رشته‌ای شامل فلسفه و روش‌شناسی علوم انسانی اسلامی، مدیریت تحول علوم انسانی، تمدن نوین اسلامی و همچنین آموزش و پرورش و تحول بنیادین در علوم انسانی است.
در محورهای رشته‌ای نیز اقتصاد اسلامی، تعلیم و تربیت اسلامی، جامعه‌شناسی و ارتباطات اسلامی، روانشناسی اسلامی، علوم سیاسی اسلامی، فقه و حقوق اسلامی، مدیریت اسلامی و همچنین هنر و معماری اسلامی مطرح است.
براساس تقسیم وظایف صورت گرفته، هر رشته علمی در قالب یك كمیسیون تخصصی با مسئولیت مراكز علمی صورت می گیرد كه دانشگاه تبریز در رشته اقتصاد اسلامی، دانشگاه اصفهان در رشته روانشناسی اسلامی، دانشگاه شیراز در رشته جامعه شناسی اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام در رشته مدیریت اسلامی و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در رشته فقه و حقوق اسلامی عهده دار است.
فراهنگ**1003**9012 **1055
خبرنگار: محمدرضا جعفرملك**انتشار: زینب كارگر